Serbia Revolucionare
Serbia Revolucionare (Serbisht: Устаничка Србија / Ustanička Srbija) ose Serbia e Karagjorgjes (Serbisht: Карађорђева Србија / Karađorđeva Srbija) i referohet shtetit të krijuar nga revolucionarët serbë në Serbinë Osmane (Sanxhaku i Smederevës) pas fillimit të Kryengritjes së Parë Serbe kundër Perandorisë Osmane më 1804. Porta e Lartë e njohu për herë të parë shtetin si autonom në janar 1807, megjithatë, revolucionarët serbë e refuzuan traktatin dhe vazhduan të luftonin kundër osmanëve deri në vitin 1813. Megjithëse kryengritja e parë u shtyp, ajo u pasua nga Kryengritja e Dytë Serbe më 1815, e cila rezultoi në krijimin e Principatës së Serbisë, pasi fitoi gjysmë-pavarësinë nga Perandoria Osmane më 1817.
Serbia Revolucionare Устаничка Србија Ustanička Srbija | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1804–1813 | |||||||||||
.svg) Serbia revolucionare brenda Evropës, 1812 | |||||||||||
| Gjendja | Shtet sovran i vetëshpallur rebel | ||||||||||
| Kryeqyteti | |||||||||||
| Gjuhët zyrtare | Serbisht | ||||||||||
| Besimi | Ortodoksia Serbe (zyrtare) | ||||||||||
| Nofka | Serb | ||||||||||
| Qeveria | |||||||||||
| Lloji i qeverisjes | Nuk specifikohet | ||||||||||
| Grand Vožd | |||||||||||
• 1804–1813 | Karađorđe | ||||||||||
| President i Këshillit Drejtues | |||||||||||
• 1805–1807 | Matija Nenadoviq | ||||||||||
• 1811–1813 | Karagjorgje | ||||||||||
| Historia | |||||||||||
• Themeluar | 1804 | ||||||||||
| 1804–1813 | |||||||||||
| korrik 1806–janar1807 | |||||||||||
| 10 korrik 1807 | |||||||||||
• Rivendosja e sundimit osman | tetor 1813 | ||||||||||
• Shpërbërë | 1813 | ||||||||||
| Sipërfaqja | |||||||||||
| 1815[1] | 24,440 km2 (9,440 sq mi) | ||||||||||
| Popullsia | |||||||||||
• 1815[1] | 332,000 | ||||||||||
| Të dhëna të tjera | |||||||||||
| Kodi ISO 3166 | RS | ||||||||||
| |||||||||||
^1 Ndoshta një monarki e trashëguar, të paktën nga viti 1811, kur Këshilli Drejtues Popullor, menjëherë pas themelimit të tij, e njohu Karagjorgjenë si udhëheqësin trashëgues të Serbisë dhe u zotua për besnikëri ndaj "trashëgimtarëve të ligjshëm" të tij.[2] | |||||||||||
Historia politike Redakto
Kryengritja e Parë Serbe Redakto
- Artikulli kryesor: Kryengritja e parë serbe
Memorandumi i Stratimiroviqit Redakto
- Memorandumi i Stratimiroviqit (1804)[3]
Paqja e Içkos Redakto
- Artikulli kryesor: Paqja e Içkos
Midis korrikut dhe tetorit 1806 Petri Içko, një dragoman osman (përkthyes-diplomat) dhe përfaqësues i rebelëve serbë, negocioi një traktat paqeje të njohur në historiografi si "Paqja e Içkos". Içko ishte dërguar në Kostandinopojë dy herë në gjysmën e dytë të 1806 për të negociuar paqen. Osmanët dukeshin të gatshëm t'i jepnin Serbisë autonomi pas fitoreve të rebelëve më 1805 dhe 1806, nën presion gjithashtu nga Perandoria Ruse, e cila kishte marrë Moldavinë dhe Vllahinë; ata ranë dakord për një lloj autonomie dhe përcaktim më të qartë të taksave në janar 1807, kohë në të cilën rebelët kishin marrë tashmë Beogradin. Rebelët e refuzuan traktatin dhe kërkuan ndihmën ruse për pavarësinë e tyre, ndërsa osmanët i kishin shpallur luftë Rusisë në dhjetor 1806. Një traktat aleance ruso-serbe u nënshkrua më 10 qershor 1807.
Aleanca ruso-serbe Redakto
- Artikulli kryesor: Aleanca ruso-serbe (1807)
Më 10 korrik 1807, rebelët serbë nën Karagjorgje nënshkruan një aleancë me Perandorinë Ruse gjatë Kryengritjes së Parë Serbe. Pasi Perandoria Osmane ishte bërë aleate me Francën e Napoleonit në fund të vitit 1806, dhe më pas ishte në luftë me Rusinë dhe Britaninë, ajo u përpoq të përmbushte kërkesat e rebelëve serbë. Në të njëjtën kohë, rusët u ofruan serbëve ndihmë dhe bashkëpunim. Serbët zgjodhën aleancën me rusët në vend të autonomisë nën osmanët (siç përcaktohet nga "Paqja e Içkos"). Karagjorgje do të merrte armë, misione ushtarake dhe mjekësore, të cilat u dëshmuan të ishin një pikë kthese në Revolucionin Serb.
Shpalljet Redakto
- Një shpallje (sllavoserbisht: Проглашенie) që bën thirrje për bashkimin e serbëve, datuar 21 shkurt 1809.[4]
- Një shpallje me 15 pika, datuar 16 gusht 1809.[5]
Traktati i Bukureshtit (1812) Redakto
- Artikulli kryesor: Traktati i Bukureshtit (1812)
Harta Redakto
- Territori i Serbisë Revolucionare
-
Në vitin 1809 -
Në vitin 1813
Shiko gjithashtu Redakto
- Artikulli kryesor: Kronologjia e revolucionit serb
Referime Redakto
- ^ Michael R. Palairet (2002). The Balkan Economies rr. 1800-1914: Evolution Without Development (në anglisht). Cambridge University Press. fq. 16–. ISBN 978-0-521-52256-4.
- ^ Singleton 1985, f. 80.
- ^ Vladislav B. Sotirović. ""The Memorandum (1804) by the Karlovci Metropolitan Stevan Stratimirović", Serbian Studies: Journal of the North American Society for Serbian Studies, Vol. 24, 2010, № 1−2, ISSN 0742-3330, 2012, Slavica Publishers, Indiana University, Bloomington, USA, pp. 27−48" (në anglisht).[lidhje e vdekur]
- ^ Vjesnik Kr. državnog arkiva u Zagrebu (në serbisht). Tisak zaklade tiskare narodnih novina. 1915. fq. 124.
- ^ Trifunovska 1994, ff. 3–4.
Referime Redakto
- Singleton, Frederick Bernard (1985). A Short History of the Yugoslav Peoples (në anglisht). New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-27485-2.
- Trifunovska, Snežana (1994). Yugoslavia Through Documents: From Its Creation to Its Dissolution (në anglisht). Martinus Nijhoff Publishers. fq. 3–4. ISBN 0-7923-2670-9.