Pushtimi italian i Shqipërisë: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v →‎Referime: Referencat -> Referimet duke përdorur AWB
v Robot: ISBN Formatimi
Rreshti 20:
 
==Sfondi ==
Shqipëria kishte kohë që ishte me rëndësi të konsiderueshme strategjike për [[Mbretëria e Italisë|Mbretërinë e Italisë]]. Strategjistët detar italianë lakmonin portin e Vlorës dhe ishullin e [[Sazani|Sazanit]] në hyrje të [[Gjiri i Vlorës|gjirit të Vlorës]], pasi do t'i jepnin Italisë kontrollin e hyrjes së detit [[Deti Adriatik|Adriatik]].<ref>Fischer 1999 (C. Hurst ed.), p. 5.</ref> Për më tepër, Shqipëria i mundësonte Italisë një pikë zbarkimi ku mund të hynin më tej në Ballkan. Në periudhën e vonshme osmane, me një zbehje të rëndësisë së Islamit, lëvizja nacionaliste shqiptare mori mbështetjen e fortë të dy fuqive të detit Adriatik, Italisë dhe Austro-Hungarisë të cilat ishin të shqetësuara prej [[Pansllavizmi|Pansllavizmit]] në Ballkan dhe hegjemonisë anglo-franceze që përfaqësohej nëpërmjet Greqisë në rajon.<ref>{{Cite web|url=http://helios-eie.ekt.gr/EIE/handle/10442/8080|title=Kokolakis, Mihalis (2003). Το ύστερο Γιαννιώτικο Πασαλίκι: χώρος, διοίκηση και πληθυσμός στην τουρκοκρατούμενη Ηπειρο (1820–1913) [The late Pashalik of Ioannina: Space, administration and population in Ottoman ruled Epirus (1820–1913)]. Athens: EIE-ΚΝΕ. p. 91. ISBN 960-7916-11-5. "Περιορίζοντας τις αρχικές του ισλαμιστικές εξάρσεις, το αλβανικό εθνικιστικό κίνημα εξασφάλισε την πολιτική προστασία των δύο ισχυρών δυνάμεων της Αδριατικής, της Ιταλίας και της Αυστρίας, που δήλωναν έτοιμες να κάνουν ό,τι μπορούσαν για να σώσουν τα Βαλκάνια από την απειλή του Πανσλαβισμού και από την αγγλογαλλική κηδεμονία που υποτίθεται ότι θα αντιπροσώπευε η επέκταση της Ελλάδας." "[By limiting the Islamic character, the Albanian nationalist movement secured civil protection from two powerful forces in the Adriatic, Italy and Austria, which was ready to do what they could to save the Balkans from the threat of Pan-Slavism and the Anglo French tutelage that is supposed to represent its extension through Greece.]"}}</ref> Para [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]] Italia dhe [[Austro-Hungaria]] kishin qenë mbështetëse të krijimit të një shteti shqiptar të pavarur.<ref>{{Cite web|url=https://books.google.gr/books?id=QM0eBgAAQBAJ&dq=|title=Hall, Richard C. Consumed by War: European Conflict in the 20th Century. University Press of Kentucky. p. 12. ISBN 9780813159959978-0-8131-5995-9. As a result of the Ottoman collapse, a group of Albanians, with Austrian and Italian support, declared Albanian independence at Valona (Vlorë) on 28 November 1912.}}</ref> Në fillim të luftës, Italia kishte shfrytëzuar mundësinë për të pushtuar gjysmën jugore të Shqipërisë, për të parandaluar pushtimin prej Austro-Hungarezëve. Ky sukses nuk zgjati shumë, teksa rezistenca shqiptare me anë të [[Lufta e Vlorës|Luftës së Vlorës]] dhe problemet vendore të pasluftës e detyruan Italinë për tu tërhequr në 1920.<ref>{{Cite web|url=http://countrystudies.us/albania/25.htm|title=Albania: A Country Study: Albania's Reemergence after World War I, Library of Congress.}}</ref> Dëshira për të kompensuar për këtë dështim do të ishte një nga motivet kryesore të Musolinit për të pushtuar Shqipërinë.<ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=Fln44TTgDLIC&pg=PA336|title=Stephen J. Lee (2003). Europe, 1890–1945. Psychology Press. p. 336–. ISBN 978-0-415-25455-7. The invasion of Albania in 1939 resulted in the addition of territory on the Adriatic, a compensation for the territory Italy had not been given in the 1919 peace settlement. These policies were, however, carried out at immense cost, which eventually shattered the regime's limited infrastructure. There are also examples of direct}}</ref>
 
Shqipëria ishte e rëndësishme kulturalisht dhe historikisht për synimet nacionaliste të fashistëve italianë pasi territori shqiptar kishte qenë pjesë e [[Perandoria Romake|Perandorisë Romake]] prej kohësh, edhe para aneksimit të Italisë së veriut prej romakëve. Më vonë, gjatë Mesjetës, disa zona bregdetare (si Durrësi) ishin ndikuar dhe zotëruar prej fuqive italiane, kryesisht [[Mbretëria e Napolit]] dhe [[Republika e Venedikut]] për shumë vite. Regjimi fashist italian e legjitimizoi pretendimin mbi Shqipërinë nëpërmjet studimeve duke deklaruar lidhjen racore midis italianëve dhe shqiptarëve, sidomos në krahasim me jugosllavët sllavë.<ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=BeeRQHDOKXQC|title=Kallis, Aristotle A. (2000), Fascist ideology: territory and expansionism in Italy and Germany, 1922–1945, Routledge, pp. 132–133}}</ref> Fashistët italianë pretenduan se shqiptarët ishin të lidhur nëpërmjet trashëgimisë etnike me italianët për shkak të lidhjeve midis popujve parahistorik të [[Italiotët|Italiotëve]], [[Roma e lashtë|Romakëve]] dhe [[Ilirët|Ilirëve]], dhe se influenca madhore i treguar prej perandorive romake dhe venedikase mbi Shqipëri justifikonte të drejtën e Italisë për ta zotëruar.