Unioni politik

bashkim i shteteve më të vogla

Një union (Bashkim) politik është një lloj shteti që përbëhet ose krijohet nga shtete më të vogla. Procesi quhet union. Unionet e shteteve që dikur ishin së bashku dhe po ribashkohen quhen ribashkimi. Ndryshe nga bashkimi personal apo bashkimi i vërtetë, shtetet individuale ndajnë një qeveri qendrore dhe bashkimi është i njohur ndërkombëtarisht si një entitet i vetëm politik. Një bashkim politik mund të quhet edhe një sindikatë legjislative ose një bashkim shtetëror.

Një bashkim mund të kryhet në një numër formash, të kategorizuara gjerësisht si:

  • Përfshirja e bashkimit
  • Përfshirja e aneksimit
  • Bashkimi federal (ose konfederal)
  • Aneksimi federativ
  • Sindikatat e përziera.

Përfshirja e unionit Redakto

Në një bashkësi inkorporuese krijohet një shtet i ri, ku shtetet e mëparshme janë tretur plotësisht në shtetin e ri (megjithëse disa aspekte mund të ruhen.

Shembuj të përfshirjes së Unioneve Redakto

Ruajtja e interesave Redakto

Megjithatë, një bashkim i plotë i bashkuar mund të ruajë ligjet dhe institucionet e shteteve të mëparshme, siç ndodhi në krijimin e Mbretërisë së Bashkuar. Kjo mund të jetë thjesht një çështje praktike ose të pajtohet me një garanci të dhënë në kushtet e bashkimit. Për shembull:

  • Në aneksimin e Brittanis në Francë në 1532 (Bashkimi i Brittanis dhe Franca), një garanci ishte dhënë për vazhdimin e ligjeve dhe të Estates e Brittanis (një garanci revokuar në 1789 në Revolucionin Francez).
  • Traktati i Unionit për krijimin e Mbretërisë së Bashkuar të Britanisë së Madhe në vitin 1707 përmbante një garanci për vazhdimin e ligjeve civile dhe gjykatave ekzistuese në Skoci[2] (një garanci e vazhdueshme).
  • Në Bashkimin që krijoi Mbretërinë e Bashkuar të Britanisë së Madhe dhe Irlandës në vitin 1801, asnjë garanci e tillë nuk ishte dhënë për ligjet dhe gjykatat e Mbretërisë së Irlandës, megjithëse ato vazhdonin si çështje praktike.
  • Tirol u garantua që kompanitë e saj Freischütz nuk do të vendoseshin për të luftuar jashtë Tirol pa pëlqimin e tyre (një garanci e revokuar nga republika austriake).

Përfshirja e aneksimit Redakto

Në një aneksim inkorporues një shtet apo shtete është i bashkuar dhe i shkrirë në një shtet ekzistues, ekzistenca ligjore e të cilit vazhdon.

Aneksimi mund të jetë vullnetar ose, më shpesh, me anë të pushtimit.

Shembuj të inkorporimit të aneksimit Redakto

  • Mbretëria e Anglisë aneksoi zyrtarisht Principatën e Uellsit sipas dy ligjeve në Veprat e Uellsit të vitit 1535 dhe 1542
  • Haiti me Santo Domingo (Haiti spanjoll) në 1822
  • Prusia / Gjermania (1864, 1866 dhe 1870-71)
  • Bashkimi italian (1860-1861)
  • Mbretëria e Serbisë aneksoi Mbretërinë e Malit të Zi në vitin 1918 (Kuvendi i Podgoricës)
  • Republika Popullore e Kinës aneksoi Tibet dhe Turkestanin Lindor (Xinjiang) në 1949 dhe 1951 respektivisht.

Bashkimi(unioni) federal ose konfederal Redakto

Në një federatë federale ose konfederate, shtetet vazhdojnë të ekzistojnë, por vendosen nën një autoritet të ri federal. Vetëm shteti federal do të jetë shteti në të drejtën ndërkombëtare edhe pse shtetet e federuara mbajnë një ekzistencë në ligjin vendas.

Shembuj të bashkimit federal ose konfederal Redakto

Australia (1901)

Bosnja dhe Hercegovina (bashkimi federal nga 1995)

Kameruni (1961-1970)

Kanadaja (1867)

Bashkimi Evropian (BE është më e ngjashme me një bashkim federal / mbikombëtar, por ende ka elemente konfederal / ndërqeveritare, që nga viti 1958/1993/2009)[3]

Republika Federale e Amerikës Qendrore (1823-rreth 1838)

Perandoria Gjermane (1871-1919)

India (1950)

Pakistani Perëndimor dhe Pakistani Lindor (1947-1971)

Konfederata Peru-Boliviane (1836-1839)

Bashkimi polak-lituanez (1569-1791)

Serbia dhe Mali i Zi (2003-2006)

Zvicra (konfederata nga 1291, më vonë u evoluar në federatë)

Tanzania (1964)

Emiratet e Bashkuara Arabe (1971)

Bashkimi i Republikës Socialiste Sovjetike (1922-1991)

Shtetet e Bashkuara të Amerikës (në bashkimin konfederal sipas neneve të Konfederatës nga 1781, më vonë u bënë një federatë federale sipas Kushtetutës së Shteteve të Bashkuara në 1788)

Aneksimi federal ose konfederal Redakto

Nëse një shtet unitar bëhet një njësi e federuar e një shteti tjetër ekzistues, i cili vazhdon ekzistencën e tij ligjore, atëherë kjo është një aneksim federal. Shteti i ri i federuar, pra, pushon së qeni një shtet në të drejtën ndërkombëtare, por ruan ekzistencën e saj ligjore në ligjin vendas, filial i autoritetit federal.

  • British Columbia (1871), Island Princi Edward (1873) dhe Newfoundland (1949) me Kanada
  • Eritrea me Etiopi (1951 deri 1962)
  • Gjenevë me Zvicrën (1815)
  • Saarland (1957) me Gjermaninë
  • Vermont (1791), Texas (1846) dhe Kaliforni (1848) me Shtetet e Bashkuara të Amerikës
  • Krime me Federatën Ruse (2014)

(Ndoshta Hawaii me Shtetet e Bashkuara të Amerikës është një shembull, por Hawaii u aneksua pa shtetësi më 1898.)

Unionet e përziera(mixed) Redakto

Bashkimi i Italisë përfshinte një përzierje të unioneve. Mbretëria e konsoliduar rreth Mbretërisë së Sardenjës. Disa shtete vullnetarisht u bashkuan me Sardenjën për të krijuar Mbretërinë e Italisë. Të tjerët, Mbretëria e Dy Sicilive dhe Shtetet Papale, u pushtuan dhe u aneksuan. Formalisht bashkimi në çdo territor u sanksionua nga një referendum popullor, duke i kërkuar zyrtarisht njerëzit që të pranojnë të kenë si sundimtar të ri Vittorio Emanuele II (Mbreti i Sardenjës) dhe trashëgimtarët e tij të ligjshëm.

Bashkimi i Gjermanisë në fund të fundit ishte një bashkim konfederal, por filloi seriozisht nga aneksimi i shteteve të vogla të Prusisë në vitin 1866.

Historia e unioneve Redakto

  • Bashkimi bullgar në 1885, pas pushtimit osman të 1396.
  • Krijimi i Jugosllavisë (1918)
  • Bashkimi ukrainas në 1919
  • Ribashkimi kinez (1928) ose "Zëvendësimi i flamurit të verilindjes" shpalli fitoren e qeverisë së Guangzhou / Nanjing mbi qeverinë e Beiyang pas ndarjes së vitit 1912.
  • Ribashkimi i Gjermanisë në vitin 1990, i ndarë që nga ndarja e vitit 1949, vendosi në Konferencën e Potsdamit në gusht 1945.
    • Bashkimi gjerman në 1866-71; ajo që u bë Gjermania ishte shumë e fragmentuar nga feudalizmi dhe trashëgimia e trashëguar (trashëgimia e Salicit) gjatë mesjetës, por mbeti e bashkuar nën sundimin e Francës Lindore / Mbretërisë së Gjermanisë dhe Perandorisë së Shenjtë Romake. Sidoqoftë, shtetet u rritën në mënyrë të qëndrueshme më de facto të pavarura nëpërmjet epokës së hershme moderne ndërsa pushteti perandorak u zhduk. Së fundi, Perandoria u shpërbë në 1806 gjatë luftërave të Napoleonit dhe shtetet gjermane u bënë plotësisht sovrane dhe u bashkuan (nga viti 1815 deri në 1866) nga Konfederata jo sovrane Gjermane.
    • Anschluss (1938 ribashkimi nazist i "Gjermanisë së Vogël" dhe Austria në "Gjermaninë e Madhe")
  • Unifikimi italian 1815-71, i ndarë që nga ndarja e saj në Mbretërinë e Lombardit (e ndarë midis Langobardia Major dhe Langobardia Minor) dhe Eksarkatit Bizantin të Ravenës në 568, Italia u nda më tej që nga pushtimi i Charlemagne nga Langobardia Major dhe Spoleto në 774 dhe më pas fragmentimi për shkak të feudalizmit.
  • Ribashkimi polak në 1918-22, i ndarë që nga 24 tetori 1795, përveç një ringjalljeje të shkurtër si Dukatit të Varshavës (1807-15) gjatë luftrave të Napoleonit.
  • Vietnam në fund të Luftës së Vietnamit në vitin 1976, i ndarë që nga viti 1954.
  • Ribashkimi i Jemenit në vitin 1990, i ndarë që nga blerja e Jemenit të Jugut nga Britania deri në 1867 dhe ndarja e Lahj në 1728.
  • Danimarka dhe pjesa veriore e Jugut Jutland në vitin 1920. Shih Schleswig Plebiscites.

Unionet Supranacionale dhe kontinentale Redakto

Përveç lëvizjeve rajonale, në gjysmën e dytë të shekullit të 20-të filluan të shfaqen organizatat mbikombëtare që nxisin integrimin progresiv në mes të anëtarëve të tij. Shumica e këtyre organizatave u frymëzuan nga Bashkimi Evropian, dhe ndërkohë që shtetet anëtare shpesh hezitojnë të formojnë sindikata më të centralizuara, koncepti i sindikalizmit, nëse shpesh është i pranishëm në debatin publik.

Analiza akademike Redakto

Pozita politike e Mbretërisë së Bashkuar është diskutuar shpesh[4][5] dhe ish shtete si Serbia dhe Mali i Zi (2003-2006), Bashkimi Sovjetik (1922-1991) dhe Republika e Bashkuar Arabe (1958-1961).

Zoti Durham u konsiderua gjerësisht si një nga mendimtarët më të rëndësishëm në historinë e evolucionit kushtetues të Perandorisë Britanike. Ai artikuloi qartë dallimin midis një sindikate të plotë legjislative dhe një federate. Në raportin e tij të 1839, në diskutimin e bashkimit të propozuar të Kanadasë së Sipërme dhe të Poshtme, ai thotë:

Dy lloje të bashkimit janë propozuar - federale dhe legjislative. Nga e para, legjislativi i veçantë i secilës krahinë do të ruhej në formën e saj të tanishme dhe do të ruajë pothuajse të gjitha atributet e saj aktuale të legjislacionit të brendshëm, legjislativi federal që nuk ushtron asnjë pushtet, përveç atyre çështjeve që mund t'i janë dhënë shprehimisht krahinave përbërëse . Një bashkim legjislativ do të nënkuptonte një përfshirje të plotë të krahinave të përfshira në të, nën një legjislaturë, duke ushtruar autoritet univerzal dhe të vetëm legjislativ mbi të gjithë ata në të njëjtën mënyrë sikurse Parlamenti ligjëron vetëm për të gjithë Ishujt Britanikë.[6]

Burimet Redakto

  1. ^ Kjo shpesh shihet si një bashkim federal, por është më afër një bashkimi inkorporues pasiqë u shpërndanë katër koloni, territoret e tyre duke u bërë provinca në një shtet unitar pa asnjë njohje si entitete kushtetuese fikse
  2. ^ "... që të mos bëhen ndryshime në ligje që kanë të bëjnë me të drejtën private, përveç përdorimit të dukshëm të subjekteve brenda Skocisë" - Neni XVIII i Traktatit të Unionit
  3. ^ http://www.ies.ee/iesp/No11/articles/03_Gabriel_Hazak.pdf
  4. ^ Encyclopædia Britannica: "Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut është bashkimi politik i Anglisë, Skocisë, Uellsit dhe Irlandës së Veriut. "
  5. ^  Një Mbretëri e Ndarë? - Anglia, Irlanda, Skocia dhe Uellsi, 1800-1949, Arkivuar 4 mars 2005 tek Wayback Machine, Christine Kinealy, Universiteti i Lancashirit Qendror, Cambridge University Press,1999, ISBN 978-0-521-59844-6: "... duke shpjeguar se si Mbretëria e Bashkuar ka evoluar, autori hulumton një numër temash kyçe, duke përfshirë: hapat drejt bashkimit politik, ... "
  6. ^ Kolegji Marianopolis: Arkivuar 8 shtator 2006 tek Wayback Machine  më 8 shtator 2006, në makinën Wayback