Perandoria Gjermane

*Deutsches Reich*
Deutsches Reich
1871–1918
	Flamuri Stema; (1871–1918)
	Parimi: Gott mitt uns ; (Zoti me ne)
	Himni: Heil dir im Siegerkranz (zyrtare) ; Die Wacht am Rhein (jo-zyrtare)
	Territori i Perandorisë Gjermane më 1914
Kryeqyteti	Berlini
Gjuhët zyrtare	Gjermanisht
Gjuhët e zakonshme	List Jo-zyrtare:; Gjermanishtja e ulët, Polonisht, Danisht, Jidish, Limburgisht, Frisianisht, Sorbianisht, Sinte Romani, Lituanisht, Kashubian;
Besimi	regjistrimi i vitit 1880; Shumica:; 62.63% Protestant të bashkuar; (Luteran, Reformuar); Pakica:; 35.89% Katolikë Romake; 1.24% Jehudë; 0.17% Krishterë të tjerë; 0.07% të tjerë
Nofka	Gjerman
Qeveria
Lloji i qeverisjes	Monarkia gjysmë-kushtetuese parlamentare federale Nën një diktaturë ushtarake; (1916–1918);
Perandor
• 1871–1888	Vilhelm I (i pari)
• 1888–1918	Vilhelmi II (i fundit)
Kancelar
• 1871–1890	Otto von Bismarck (i pari)
• 1918	Max von Baden (i fundit)
Kuvendi	Dydhomësia
• Dhoma e sipërme	Bundesrat
• Dhoma e ulët	Reichstag
Epoka historike	Imperializmi i RiStampa:*Lufta e Parë Botërore
• Bashkimi	18 janar 1871
• Kushtetuta	16 prill 1871
• Konferenca e Berlinit	15 nëntor 1884
• Fillimi i Luftës së Parë Botërore	28 korrik 1914
• Revolucioni gjerman	3 nëntor 1918
• Abdikimi i Kaiserit	9 nëntor 1918
• Armëpushimi	11 nëntor 1918
• Kushtetuta e Vajmarit	11 gusht 1919
Sipërfaqja
• Gjithsej	1,750,000 km2 (680,000 sq mi)
1910	540,857.54 km2 (208,826.26 sq mi)
Popullsia
• Përllogaritje	70,000,000
• 1871	41,058,792
• 1900	56,367,178
• 1910	64,925,993
Ekonomia
Monedha	Deri në vitin 1873: Vereinsthaler, South German gulden, Bremen thaler, Hamburg mark, Franga francezeMarka e artë gjermane,; (1873–1914); Papiermark gjerman; (1914–1918)
Të dhëna të tjera
Paraprirë nga	Pasuar nga
	Konfederata e Gjermanisë së Veriut
	Bavaria
	Vyrtemberg
	Baden
	Hesia
	Republika e Tretë Franceze
Shteti Popullor i Bavarisë
Republika Sovjetike Bavariane
Republika Sovjetike e Bremenit
Republika Sovjetike e Saksonisë
Republika Sovjetike e Vyrzburgut
Republika Sovjetike e Alsace-Lorraine
Republika e Vajmarit
Territori Memel
Territori Saar
Qyteti i lirë i Danzig
Republika e Dytë Polake
Belgjika
Alsace-Moselle
Republika e parë Çekosllovake
Sot pjesë e	List Gjermania; Polonia; Rusia; Franca; Danimarka; Republika Çeke; Lituania; Belgjika; ;
	Zona dhe popullsia pa përfshirë zotërimet koloniale

Perandoria Gjermane (Gjermanisht: Deutsches Reich) ose Shteti perandorak i Gjermanisë (Gjermanisht: Deutsches Kaiserreich) ishte shteti i kombit gjerman^[10] që ekzistonte që nga bashkimi i Gjermanisë në vitin 1871 deri në abdikimin e perandorit Wilhelm II më 1918.

Historia Redakto

Ajo u themelua më 1 janar 1871 kur shtetet gjermane të jugut, përveç Austrisë, u bashkuan me Konfederatën e Gjermanisë së Veriut dhe kushtetuta e re hyri në fuqi duke ndryshuar emrin e shtetit federal në Perandorinë Gjermane dhe futi titullin e Perandorit gjerman për William I, Mbreti i Prusisë nga Shtëpia e Hohenzollern.^[11] Berlini mbeti kryeqyteti i saj dhe Bismarck, Ministër-President i Prusisë u bë Kancelar, kreu i qeverisë. Ndërsa ndodhin këto ngjarje, Konfederata e Gjermanisë së Veriut e udhëhequr nga Prusia dhe aleatët e saj jugorë gjermanë ishin ende të angazhuar në Luftën Franko-Prusiane.

Perandoria Gjermane përbëhej nga 26 shtete, shumica prej tyre qeveriseshin nga familje mbretërore. Ato përfshinin katër mbretëri, gjashtë dukate madhështore, pesë dukate (gjashtë para vitit 1876), shtatë principata, tre qytete të lira Hanseatike dhe një territor perandorak. Megjithëse Prusia ishte një nga disa mbretëri në mbretëri, ajo përmbante rreth dy të tretat e popullsisë dhe territorit të Gjermanisë. Dominimi prusian ishte vendosur gjithashtu me kushtetutë.

Deri në vitin 1900, Gjermania u bë ekonomia më e madhe në Evropën Kontinentale dhe e treta më e madhe në botë pas Shteteve të Bashkuara dhe Perandorisë Britanike. Rivalët kryesorë ekonomikë të Gjermanisë ishin Britania e Madhe dhe Shtetet e Bashkuara. Gjatë gjithë ekzistencës së saj, ajo përjetoi rritje ekonomike dhe modernizim të udhëhequr nga industri e rëndë. Në vitin 1871, ajo kishte një popullsi kryesisht rurale prej 41 milion, ndërsa deri më 1913 kjo ishte rritur në një popullsi kryesisht urbane prej 68 milion.

Gjermania u bë një fuqi e madhe, duke mburrur një rrjet hekurudhor në zhvillim të shpejtë, ushtria më e fortë në botë dhe një bazë industriale me rritje të shpejtë. Në më pak se një dekadë, marina e saj u bë e dyta vetëm pas Marinën Mbretërore të Britanisë. Në vitin 1879, Perandoria gjermane konsolidoi Aleancën e Dyfishtë me Austro-Hungarinë, e ndjekur nga Aleanca e Trefishtë me Italinë më 1882. Ai gjithashtu ruajti lidhje të forta diplomatike me Perandorinë Osmane. Kur arriti kriza e madhe e vitit 1914, Italia u largua nga aleanca dhe Perandoria Osmane zyrtarisht u bë aleat me Gjermaninë.

Perandoria u shemb në revolucionin e nëntorit 1918 me heqjet e monarkëve të saj. Kjo la një republikë federale të pasluftës dhe një popullsi të shkatërruar dhe të pakënaqur, përballë kostove të dëmshpërblimit pas luftës prej gati 270 miliardë dollarësh,^[12] të gjitha çuan në ngritjen e Adolf Hitlerit dhe nazizmit.^[13]

Shënime Redakto

^ Kaliningrad Oblast

Referime Redakto

^ Seyler, Gustav A.:Die Wappen der deutschen Landesfürsten. Reprograf. Nachdr. von Siebmacher's Wappenbuch 1. Bd., 1. Abt. 2. – 5. Teil (Nürnberg 1909 – 1929)
^ "German Empire". Britannica (në anglisht). Marrë më 17 shtator 2022.
^ Nipperdey, Thomas, "Deutsche Geschichte 1866-1918: Zweiter Band: Machtstaat vor der Demokratie" (1995), p. 98–108.
^ Röhl, John C. G. "Kaiser Wilhelm II: A Concise Life" (2014), p. 172–173.
^ Haardt, Oliver F. R. (2016). "The Kaiser in the Federal State, 1871–1918". German History (në anglisht). 34 (4): 529–554. doi:10.1093/gerhis/ghw117.
^ Wheeler-Bennett, John (1967). The Nemesis of Power The German Army in Politics 1918–1945. London: Macmillan. pp. 13–14. ISBN 978-1-4039-1812-3.
^ Statement of Abdication of Wilhelm II
^ "German Empire: administrative subdivision and municipalities, 1900 to 1910" (në gjermanisht). Marrë më 25 prill 2007.
^ ^a ^b ^c "Population statistics of the German Empire, 1871" (në gjermanisht). Arkivuar nga origjinali më 5 prill 2007. Marrë më 25 prill 2007.
^ Kitchen, Martin (2011). A History of Modern Germany: 1800 to the Present (në anglisht). John Wiley & Sons. ISBN 978-1-44439-689-8.
^ Michael Kotulla: Deutsches Verfassungsrecht 1806–1918. Eine Dokumentensammlung nebst Einführungen. 1. Band: Gesamtdeutschland, Anhaltische Staaten und Baden. Springer, Berlin 2006, pp. 231, 246
^ Blakemore, Erin. "Germany's World War I Debt Was So Crushing It Took 92 Years to Pay Off". HISTORY (në anglisht). Marrë më 2019-11-17.
^ "How Did Hitler Happen?". The National WWII Museum | New Orleans (në anglisht). Marrë më 2019-11-17.

[10] Kaliningrad Oblast

[1] Seyler, Gustav A.:Die Wappen der deutschen Landesfürsten. Reprograf. Nachdr. von Siebmacher's Wappenbuch 1. Bd., 1. Abt. 2. – 5. Teil (Nürnberg 1909 – 1929)

[2] "German Empire". Britannica (në anglisht). Marrë më 17 shtator 2022.

[3] Nipperdey, Thomas, "Deutsche Geschichte 1866-1918: Zweiter Band: Machtstaat vor der Demokratie" (1995), p. 98–108.

[4] Röhl, John C. G. "Kaiser Wilhelm II: A Concise Life" (2014), p. 172–173.

[5] Haardt, Oliver F. R. (2016). "The Kaiser in the Federal State, 1871–1918". German History (në anglisht). 34 (4): 529–554. doi:10.1093/gerhis/ghw117.

[6] Wheeler-Bennett, John (1967). The Nemesis of Power The German Army in Politics 1918–1945. London: Macmillan. pp. 13–14. ISBN 978-1-4039-1812-3.

[7] Statement of Abdication of Wilhelm II

[gem1900-8] "German Empire: administrative subdivision and municipalities, 1900 to 1910" (në gjermanisht). Marrë më 25 prill 2007.

[pop1871-9] "Population statistics of the German Empire, 1871" (në gjermanisht). Arkivuar nga origjinali më 5 prill 2007. Marrë më 25 prill 2007.

[11] Kitchen, Martin (2011). A History of Modern Germany: 1800 to the Present (në anglisht). John Wiley & Sons. ISBN 978-1-44439-689-8.

[12] Michael Kotulla: Deutsches Verfassungsrecht 1806–1918. Eine Dokumentensammlung nebst Einführungen. 1. Band: Gesamtdeutschland, Anhaltische Staaten und Baden. Springer, Berlin 2006, pp. 231, 246

[13] Blakemore, Erin. "Germany's World War I Debt Was So Crushing It Took 92 Years to Pay Off". HISTORY (në anglisht). Marrë më 2019-11-17.

[14] "How Did Hitler Happen?". The National WWII Museum | New Orleans (në anglisht). Marrë më 2019-11-17.

[10]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[a]

[11]

[12]

[13]