Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë

Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë ; Türkiye Büyük Millet Meclisi
Parlamenti i 27-të e Turqisë
	Vula e parlamentit të Turqisë
Lloji
Lloji	Njëdhomëshe
Historia
Krijuar	23 prill 1920
Paraprirë nga	Asambleja e Përgjithshme e Perandorisë Osmane; Komiteti i Përfaqësimit
Udhëheqës
Kryetari	Numan Kurtulmuş (AKP); që nga 24 shkurti 2019
Nënkryetari	Süreyya Sadi Bilgiç (AK Parti); që nga 24 shkurti 2019; Gülizar Biçer Karaca (CHP); Sırrı Süreyya Önder (YSP); Celal Adan (MHP); që nga 12 korriku 2018, AK Parti
Udhëheqësi i Shtëpisë	Abdullah Güler (AKP); që nga 7 korriku 2018, AK Parti
Kryetarë kryesor opozitar	Kemal Kılıçdaroğlu (CHP); që nga 22 maj 2010
Ndërtimi
Vende	600
Grupet politike	Qeveria (288) AKP (288); Besimi dhe furnizimi (49) MHP (48); BBP (1); Opozita (240) CHP (135); HDP (56); İYİ (36); TİP (4); MP (3); DP (2); ZP (2); DEVA (1); DBP (1); SP (1); YP (1); Independentet (5) I pavarur (5); Vakante (16) Vakant (16);
Pagesa	₺300,000 vjetor (me përfitime)
Zgjedhjet
Sistemi i votimit	Përfaqësimi proporcional i listës së mbyllur; Metoda D'Hondt me një prag elektoral prej 10%
Zgjedhjet e fundit	24 qershor 2018
Zgjedhjet e ardhshme	18 qershor 2023
Rindarja	Këshilli Suprem Zgjedhor
Moto
	Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir; Sovraniteti i takon pa kushte popullit
Vendi i takimit
	Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë; Bakanlıklar; Ankara, 06543; Turqi
Web faqja
	Grand National Assembly of Turkey

Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë (Turqisht: Türkiye Büyük Millet Meclisi), i njohur edhe si Mexhlisi, është legjislatura njëdhomëshe turke. Ëhtë organi i vetëm që i jepen privilegjet legjislative nga kushtetuta turke. Ajo u themelua në Ankara më 23 prill 1920 në mes të Fushatës Kombëtare. Kjo kushtetutë kishte themeluar paraqeverisjen e saj të njohur si Ministrat e Parë Ekzekutivë të Turqisë (Komiteti Zëvendës i Angazhimit) në maj 1920. Parlamenti ishte themelor në përpjekjet e Mareşal Mustafa Qemal Atatyrk, presidentit të parë të Republikës së Turqisë, dhe kolegëve të tij për të gjetur një shtet i ri nga mbetjet e Perandorisë Osmane.

Historia

Themelimi i Asamblesë Kombëtare

Pas Luftës së Parë Botërore, Fuqitë Aleate fitimtare kërkuan copëtimin e Perandorisë Osmane përmes Traktatit të Sèvres.^[1] Ekzistenca sovrane e kombit turk do të eliminohej sipas këtyre planeve, përveç një rajoni të vogël. Ndjenja nacionaliste turke u rrit në gadishullin Anadoll, duke shkaktuar krijimin e lëvizjes kombëtare turke. Zhvillimet politike gjatë kësaj periudhe kanë bërë një ndikim të qëndrueshëm i cili vazhdon të ndikojë në karakterin e kombit turk. Gjatë Luftës së Pavarësisë Turke, Mustafa Qemali parashtroi nocionin se do të kishte vetëm një mënyrë për çlirimin e popullit turk pas Luftës së Parë Botërore, domethënë, përmes krijimit të një shteti të pavarur, sovran turk. Sulltanati osman u shfuqizua nga parlamenti i sapokrijuar në vitin 1922, duke hapur rrugën për shpalljen zyrtare të republikës që do të vinte më 29 tetor 1923.

Ndërtesa e parlamentit

Ndërtesa aktuale e parlamentit është e treta që strehon parlamentin e vendit. Ndërtesa e cila strehoi së pari parlamentin u shndërrua nga selia në Ankara e Komitetit të Bashkimit dhe Përparimit. Projektuar nga arkitekti Hasip Beu,^[2] ai u përdor deri në vitin 1924 dhe tani përdoret si lokacioni i Muzeut të Luftës së Pavarësisë, ndërtesa e dytë që strehoi parlamentin u projektua nga arkitekti Vedat (Tek) Beu (1873–1942) dhe u përdor nga viti 1924 deri më 1960.^[2] Tani është shndërruar në Muzeun e Republikës. Asambleja e Madhe Kombëtare tani është vendosur në një ndërtesë moderne dhe imponuese në lagjen Bakanlıklar të Ankarasë.^[3] Projekti i ndërtesës monumentale është projektuar nga arkitekti dhe profesori Clemens Holzmeister (1886–1993).^[2] Ndërtesa ishte përshkruar në anën e pasme të kartëmonedhave turke prej 50,000 lira të viteve 1989–1999. Ndërtesa u godit nga sulmet ajrore tri herë gjatë përpjekjes për grusht shteti turk në 2016, duke pësuar dëme të dukshme. Më vonë, parlamenti kaloi një rishikim në verën e vitit 2016.

Referime

^ Kinross, Patrick (1977). The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire (në anglisht). Morrow. ISBN 0-688-03093-9.
^ ^a ^b ^c "The Grand National Assembly of Turkey". Arkivuar nga origjinali më 4 gusht 2021. Marrë më 3 shtator 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Yale, Pat; Virginia Maxwell; Miriam Raphael; Jean-Bernard Carillet (2005). Turkey (në anglisht). Lonely Planet. ISBN 1-74059-683-8.

[Ottomans-1] Kinross, Patrick (1977). The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire (në anglisht). Morrow. ISBN 0-688-03093-9.

[tbmm.gov.tr-2] "The Grand National Assembly of Turkey". Arkivuar nga origjinali më 4 gusht 2021. Marrë më 3 shtator 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[3] Yale, Pat; Virginia Maxwell; Miriam Raphael; Jean-Bernard Carillet (2005). Turkey (në anglisht). Lonely Planet. ISBN 1-74059-683-8.

[1]

[2]

[3]