Wikipedia

Dalitët

Dalitët (nga sanskritisht: दलित , transliterimi: dalita dalita që do të thotë "i thyer / i shpërndarë"), të njohur më parë si të paprekshmit, janë shtresa më e ulët e kastave në nënkontinentin Indian . [1] Dalitët u përjashtuan nga sistemi i katërfishtë i varnës së hinduizmit dhe shikoheshin si pjesë një varne të pestë, e njohur gjithashtu me emrin Panchama . Dalitët kryesisht ndjekin hinduizmin, me popullsi të konsiderueshme ndjekës të Budizmit, Sikizmit, Krishtërimit dhe Islamit . Kastat e planifikuara është termi zyrtar për Dalitët, të cilët marrin rezervim nën diskriminim pozitiv, sipas kushtetutës së Indisë .

Një grup grash dalite në 2021

Demografia

Redakto
 
Shpërndarja e kastave të planshtruara në Indi sipas territorit të shtetit dhe bashkimit sipas Regjistrimit të 2011 të Indisë. Punxhabi kishte përqindjen më të lartë të popullsisë si KP (rreth 32%), ndërsa territoret ishullore të Indisë dhe dy shtetet verilindore kishin afërsisht zero. [2]

Komunitetet e kastave të planshtruara ekzistojnë në të gjithë Indinë dhe përbëjnë 16.6% të popullsisë së vendit, sipas Regjistrimi 2011 të Indisë. [3] Uttar Pradeshi (21%), Bengali Perëndimor (11%), Bihari (8%) dhe Tamil Nadu (7%) mes tyre përbënin pothuajse gjysmën e popullsisë së përgjithshme të Kastave të Planshtruara të vendit. [4] Ata ishin më të përhapurit si përqindje e popullsisë së shteteve në Punxhab, në rreth 32 për qind, [5] ndërsa Mizorami kishte më të ultin në afërsisht zero.

Statusi socio-ekonomik dhe diskriminimi

Redakto

Diskriminimi ndaj Dalitëve është vërejtur në të gjithë Azinë Jugore dhe në mesin e diasporës së Azisë Jugore. Në vitin 2001, cilësia e jetës së popullsisë dalite në Indi ishte më e keqe se ajo e popullsisë së përgjithshme indiane për metrika të tilla si qasja në kujdesin shëndetësor, jetëgjatësia, mundësia e arsimit, qasja në ujë të pijshëm dhe strehim. [6] [7] [8] Sipas një raporti të vitit 2007 nga Human Rights Watch (HRW), trajtimi i Dalitëve ka qenë si një "aparteid i fshehur" dhe se ata "duronin segregimin në strehim, shkolla dhe qasje në shërbimet publike". HRW vuri në dukje se Manmohan Singh, atëherë Kryeministër i Indisë, vuri në dukje një paralele midis sistemit të aparteidit dhe paprekshmërisë. [9] Eleanor Zelliot gjithashtu vë në dukje komentin e Singhut të vitit 2006, por thotë se, pavarësisht ngjashmërive të qarta, paragjykimet racore dhe situata e dalitëve "kanë një bazë të ndryshme dhe ndoshta një zgjidhje tjetër". [10] Megjithëse Kushtetuta indiane hoqi paprekshmërinë, statusi i shtypur i dalitëve mbetet një realitet. Në Indinë rurale, deklaroi Klaus Klostermaier në vitin 2010, "ata ende jetojnë në lagje të izoluara, bëjnë punët më të pista dhe nuk lejohen të përdorin pusin e fshatit dhe objektet e tjera të zakonshme". [11] Në të njëjtin vit, Zelliot vuri në dukje se "Megjithë përparimin e madh gjatë gjashtëdhjetë viteve të fundit, dalitët janë ende në fundin social dhe ekonomik të shoqërisë". [10]

Ndërsa diskriminimi kundër dalitëve ka rënë në zonat urbane dhe në sferën publike, [12] ai ende ekziston në zonat rurale dhe në sferën private, në çështjet e përditshme si qasja në vendet e ngrënies, shkollat, tempujt dhe burimet e ujit. [13] Disa Dalitë u integruan me sukses në shoqërinë urbane indiane, ku origjina e kastës është më pak e dukshme. Në Indinë rurale, megjithatë, origjina e kastës është më e dukshme dhe Dalitët shpesh mbeten të përjashtuar nga jeta fetare lokale, megjithëse disa prova cilësore sugjerojnë se përjashtimi po zvogëlohet. [14] [15]

  1. ^ "From Buddhist texts to East India Company to now, 'Dalit' has come a long way". The Times of India. 5 shtator 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura 2011Census
  3. ^ "SCs, STs form 25% of population, says Census 2011 data". The Indian Express. 1 maj 2013. Marrë më 19 korrik 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Sivakumar, B. (2 maj 2013). "Half of India's dalit population lives in 4 states". The Times of India. Marrë më 19 korrik 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ "Scheduled Caste Population in Punjab". Welfare Department. Arkivuar nga origjinali më 23 prill 2016. Marrë më 25 prill 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Shankar, Deepa (2007). "What is the progress in elementary education participation in India during the last two decades?" (PDF). The World Bank. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Singh, Darshan (2009). "Development of Scheduled Castes in India – A Review" (PDF). Journal of Rural Development. 28 (4): 529–42. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 22 dhjetor 2010. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Desai, Sonalde; Kulkarni, Veena (maj 2008). "Changing Educational Inequalities in India in the Context of Affirmative Action". Demography. 45 (2): 245–70. doi:10.1353/dem.0.0001. PMC 2474466. PMID 18613480. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ "India: "Hidden Apartheid" of Discrimination Against Dalits". Human Rights Watch. 27 maj 2002. Marrë më 27 shtator 2008. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ a b Zelliot, Eleanor (2010). "India's Dalits: Racism and Contemporary Change". Global Dialogue. 12 (2). Arkivuar nga origjinali më 30 prill 2013. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Klostermaier, Klaus (2010). A Survey of Hinduism: Third Edition. State University of New York Press. fq. 297. ISBN 978-0-7914-8011-3 – nëpërmjet Google Books. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ "The caste system". BBC. Arkivuar nga origjinali më 21 maj 2009. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ Dasgupta, Manas (28 janar 2010). "Untouchability still prevalent in rural Gujarat: survey". The Hindu. India. Marrë më 1 prill 2010. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ "Hindus Support Dalit Candidates in Tamil Nadu". Indianchristians.in. 15 tetor 2006. Arkivuar nga origjinali më 5 tetor 2011. Marrë më 20 nëntor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ Sengupta, Somini (29 gusht 2008). "Crusader Sees Wealth as Cute for Caste Bias". The New York Times. India. Marrë më 20 nëntor 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Dalitët&oldid=2624731"