Driton Selmani

Driton Selmani (lindur më 1987) është një artist vizual bashkëkohor kosovar, praktika e të cilit shtrihet në medie të ndryshme, duke përfshirë instalacionin, fotografinë, tekstin dhe artin publik. Veprat e tij shpesh eksplorojnë tema komplekse si identiteti, politika, historia dhe ndryshimet shoqërore, duke i angazhuar shikuesit me një përzierje humori, ironie dhe reflektimi kritik.

Driton Selmani
Selmani më 2023
U lind në	(1987-02-08)shkurt 8, 1987 Ferizaj, Kosovë
Kombësia	Shqiptar i Kosovës
Arsimi	Arts University Bournemouth
Profesioni	Artist
Njohur për	Art konceptual, vizatim, fotografi, pikturë, skulpturë
Vepra të shquara	Love Letters (2018 — 2024) Manifesta 14 Prishtina
Faqja në rrjet	dritonselmani.com

Arti i Selmanit ka marrë njohje ndërkombëtare, duke e pozicionuar atë si një figurë të rëndësishme në skenën e artit bashkëkohor, veçanërisht në rajonin e Ballkanit. Ai është i njohur për pjesëmarrjen e tij në Manifesta 14, Beaufort Triennale, Muzeu Maxxi, Muzeu Ludwig, Virtualni muzej Dotrščina, MSU Shkup, Kunsthaus Graz, 019-Ghent, Kahan Art Space Vjenë, dhe shumë të tjera.

Jeta e hershme dhe arsimimi

Driton Selmani ka lindur në Doganaj të Kaçanikut, në një periudhë të shënuar me trazira politike dhe konflikte në Ballkan. I rritur në një mjedis post-socialist, jeta e tij e hershme u ndikua nga ndryshimet kulturore dhe socio-politike që ndodhën gjatë shpërbërjes së Jugosllavisë dhe Luftës pasuese të Kosovës. Këto përvoja kanë formësuar thellësisht vizionin e tij artistik, duke e frymëzuar atë të thellohet në tema të kujtesës kolektive, identitetit dhe peizazhit socio-politik.

Selmani ndoqi arsimin e tij në artet pamore në Bournemouth, MB, në Universitetin e Arteve në Bournemouth, ku filloi të zhvillojë qasjen e tij unike konceptuale për të krijuar art. Veprat e tij të hershme tashmë shfaqnin përzierjen e tij karakteristike të rrëfimit personal dhe angazhimit kritik me çështje më të gjera sociale.

Praktikë artistike

Praktika artistike e Selmanit karakterizohet nga thellësia konceptuale dhe shkathtësia e saj nëpër medie të ndryshme. Puna e tij shpesh mjegullon kufijtë midis artit dhe jetës së përditshme, duke sfiduar perceptimet konvencionale të hapësirave publike dhe private. Një temë e përsëritur në punën e tij është eksplorimi se si historia, kujtesa dhe identiteti ndërtohen dhe perceptohen, veçanërisht brenda kontekstit të peizazhit kompleks politik të Kosovës.

Projekte specifike për vendet dhe artin publik

Eye to Eye (Festivali i Dritës i Amsterdamit, Holandë)

Selmani është veçanërisht i njohur për projektet e tij specifike për faqet dhe komisionet e artit publik. Këto vepra janë krijuar për t'u lidhur drejtpërdrejt me hapësirat ku ata banojnë, duke krijuar një dialog midis veprës së artit, mjedisit të saj dhe publikut.

Veprat e tij shpesh provokojnë reflektim mbi rolin e artit në shoqëri dhe potencialin e tij për të ndikuar në ndryshimet shoqërore.

Një nga veprat e tij më të spikatura të artit publik është "Eye to Eye" (2018), krijuar për Festivalin e Dritës të Amsterdamit. Ky instalacion, pjesë e Koleksionit të Artit të Dritës në Amsterdam, përdor dritën si një mjet për të eksploruar temat e perceptimit dhe perspektivës, duke inkurajuar shikuesit të reflektojnë mbi marrëdhëniet e tyre me rrethinën e tyre dhe me të tjerët. Vepra është vlerësuar për aftësinë e saj për të transformuar hapësirën publike dhe për të angazhuar audiencën në një mënyrë kuptimplote.

Ekspozita kryesore

Puna e Selmanit është ekspozuar në ekspozita të ndryshme ndërkombëtare, duke kontribuuar në rritjen e reputacionit të tij si një artist bashkëkohor me ndikim. Disa nga ekspozitat e tij të shquara përfshijnë:

• Everything We Do Is Really, Really Brilliant (Çdo gjë që bëjmë është me të vërtetë, me të vërtetë shkëlqyese) (2023): Kjo ekspozitë në Kahan Art në Vjenë shfaqi eksplorimin e Selmanit për kryqëzimin midis hapësirave publike dhe private. Ekspozita ishte një sukses kritik, duke theksuar aftësinë e Selmanit për të krijuar vepra që nxisin mendimin që sfidojnë kufijtë artistikë konvencionalë.
• The Other Re-Imagine the Future (2023): E mbajtur në Kunsthaus Graz në Austri, kjo ekspozitë shfaqi punën e Selmanit së bashku me artistë të tjerë bashkëkohorë, duke eksploruar temën e të ardhmes spekulative. Kontributi i Selmanit në ekspozitë u shqua për komentin e tij prerës mbi potencialin që arti të parashikojë realitete alternative dhe struktura shoqërore.
• Manifesta 14 Prishtina (2022): një edicion i rëndësishëm i Bienales Manifesta, i cili u mbajt në qytetin e tij të lindjes në Prishtinë. Puna e tij në bienale u angazhua me narrativat lokale dhe kontekstin më të gjerë gjeopolitik të Ballkanit, duke vendosur më tej rëndësinë e tij në diskurset e artit rajonal dhe ndërkombëtar.
• Triennale Beaufort Lost Words (2024): Si pjesë e kësaj ekspozite trevjeçare në Belgjikë, ai vazhdoi eksplorimin e gjuhës, kujtesës dhe komunikimit përmes artit të tij. Veprat e tij në këtë ekspozitë u shquan për shqyrtimin e tyre poetik dhe prekës të paqëndrueshmërisë së fjalëve dhe brishtësisë së kujtesës.

The Barking of The Clouds Does Not Hurt The Dogs

E mbajtur në MSU Shkup nga 4 prilli 2022 deri më 25 shkurt 2023, kjo ekspozitë merr titullin e saj nga vepra e Selmanit për vendndodhjen specifike he Barking of the Clouds Does Not Hurt the Dogs, 2022, një "riff" si për Charles Baudelaire ashtu edhe një proverb berbere. E instaluar në çatinë e atriumit të muzeut, skulptura tipografike është vendosur kundër qiellit mbi një grumbull xhami të thyer. Pamja e re që ndryshon vazhdimisht ofron një kontekst dhe e gjallëron tekstin, por shtytja e vërtetë e pjesës është semiotike. Duke ua atribuuar reve cilësitë e një qeni, artisti banon në një terren poetik duke i rishënjuar të dyja dhe duke ndikuar zgjuarsisht në marrëdhënien reprezentative midis fjalës dhe imazhit.

Bigger than Myself, zëra heroikë nga ish-Jugosllavia

I mbajtur në Muzeun MAXXI, Romë, nga data 5 maj 2021 deri më 12 shtator 2021, Selmani mori pjesë në veprën e tij monumentale dhe në kufijtë e pamundësisë dhe shkatërrimit të hapësirës publike me titullin Red Tape, A brave intervention in a very sensitive place and time.

Ekspozita shënoi një kapitull të ri në kërkimin kushtuar Lindjes së Mesme dhe zonës së Mesdheut. Ilustrimi i zhurmës artistike në vendet e ish-Jugosllavisë me një çelës specifik interpretimi. Mbi 50 artistë lexuan historinë e zonës përmes gjesteve të heronjve bashkëkohorë, të cilët kontribuuan në krizën e nacionalizmit, duke favorizuar reflektime të rëndësishme mbi temat e mikpritjes dhe bashkëjetesës.

Love Letters në qese plastike

Love Letters, Manifesta 14

Që nga viti 2018, Driton Selmani ka zhvilluar një projekt të veçantë, të vazhdueshëm, në të cilin shkruan letra dashurie në qese plastike. Kjo vepër prek tema të tilla si politika, ekologjia, arti dhe filozofia. Duke zgjedhur plastikën - një material i zakonshëm, i disponueshëm - Selmani kritikon pasojat mjedisore të konsumizmit, ndërkohë që e shndërron të zakonshmen në një medium për komunikim intim dhe të menduar. Projekti i tij ka tërhequr vëmendjen për metodën e tij krijuese të përfshirjes me çështjet bashkëkohore përmes një lenteje thellësisht personale, duke bashkuar çdo ditë me shprehjen e thellë artistike.

Stili dhe temat artistike

Vepra e Selmanit karakterizohet nga rigoroziteti konceptual dhe përdorimi i humorit dhe ironisë për të kritikuar normat shoqërore. Ai shpesh përdor tekstin dhe gjuhën si elemente qendrore në punën e tij, duke krijuar pjesë që tërheqin shikuesit si në nivel vizual ashtu edhe në atë intelektual. Arti i tij është i rrënjosur thellë në kontekstin e Kosovës, por temat e tij rezonojnë universalisht, duke trajtuar çështje më të gjera të identitetit, kujtesës dhe rolit të artit në shoqëri.

Ndikimi dhe trashëgimia

E V E R Y T H I N G (Muzeu Virtual i Dotršcina, Zagreb, Kroaci)

Vepra e Driton Selmanit ka pasur një ndikim të rëndësishëm në skenën e artit bashkëkohor, veçanërisht në Ballkan. Aftësia e tij për t'u përfshirë me tema komplekse në një mënyrë të arritshme dhe provokuese e ka fituar njohjen si nga kritikët, ashtu edhe nga publiku. Ndërsa vazhdon të zhvillojë praktikën e tij dhe të angazhohet me projekte të reja, ndikimi i Selmanit ka të ngjarë të rritet, duke kontribuuar në dialogun e vazhdueshëm për rolin e artit në adresimin e çështjeve sociale dhe politike.

Libra dhe botime

Hidden in Plain Sight (2023) është monografia e parë gjithëpërfshirëse për Driton Selmanin, një artist shumëvalent kosovar, puna e të cilit përfshin mediume të ndryshme, duke përfshirë skicimin, fotografinë, instalimet specifike të vendit, skulpturën, video artin dhe performancën. Publikimi, siç pasqyrohet edhe në titullin e tij, tërheq vëmendjen si për artistët Selmani ashtu edhe për ata kosovarë, të cilët shpeshherë kanë qenë të “fshehur në pamje të qartë” brenda botës më të gjerë të artit. Ky libër i ilustruar dhe i hulumtuar me imtësi gjurmon karrierën artistike të Selmanit, duke ofruar dokumentacion të detajuar të ekspozitave të tij, duke e bërë atë një arkiv, doracak dhe referencë thelbësore për të kuptuar punën e tij dhe skenën e artit bashkëkohor në Prishtinë, Kosovë, brenda kontekstit të saj më të gjerë gjeopolitik.

Redaktuar nga historiania e artit dhe kuratorja Lora Sariaslan, Hidden in Plain Sight përmban tekstin më të gjerë dhe ndërdisiplinor për Selmanin deri më sot, duke e pozicionuar punën e tij brenda kornizës më të gjerë të historisë së artit . Për më tepër, kontributet e figurave të shquara si Nita Luci, antropologe dhe profesoreshë në Universitetin e Prishtinës, dhe Linda Gusia, sociologe dhe aktiviste, eksplorojnë dimensionet kosovare të artit të Selmanit. Hana Ostan Ožbolt, kuratore dhe drejtoreshë e Fondacionit ULAY, shkruan për përvojën e saj në kurimin e ekspozitës së Selmanit në Lubjanë, duke theksuar rolin e bashkëpunimit kulturor ndërkombëtar në punën e tij.

Libri, i dizenjuar nga Nita Salihu Hoxha nga Studio Permanent, paraqet rrugëtimin artistik të Selmanit përmes elementeve vizuale si skicat dhe vizatimet, të pasuruara më tej me dokumentacionin gjithëpërfshirës të ekspozitave të tij. Ky botim në gjuhën angleze nuk është vetëm një zhytje e thellë në praktikën e Selmanit, por edhe një referencë e vlefshme për artin bashkëkohor në Kosovë dhe më gjerë në rajonin e Ballkanit.

Lidhje të jashtme

• Official Website