Wikipedia

Marrëveshja e Brukselit

Marrëveshja e Brukselit (serbisht: Бриселски споразум/Briselski sporazum,), zyrtarisht Marrëveshja e Parë e Parimeve që rregullojnë Normalizimin e Marrëdhënieve, u bë ndërmjet qeverive të Serbisë dhe Kosovës për normalizimin e marrëdhënieve të tyre.[1] Ishte negociuar dhe përfunduar, megjithëse nuk u nënshkrua nga asnjë palë, në Bruksel nën kujdesin e Bashkimit Evropian. Bisedimet u drejtuan nga Kryeministri i Serbisë Ivica Daçiç dhe Kryeministri i Kosovës Hashim Thaçi dhe u ndërmjetësuan nga Përfaqësuesja e Lartë e BE-së Catherine Ashton. Marrëveshja u lidh në 19 prill 2013.[2] Qeveria e Serbisë nuk e njeh Kosovën si një shtet sovran, por megjithatë, filloi të normalizojë marrëdhëniet me qeverinë e Kosovës, në përputhje me Marrëveshjen e Brukselit. Termi normalizim i marrëdhënieve mbetet i paqartë dhe, në këtë mënyrë, kryesisht problematik.[3]

Marrëveshja e Brukselit
Emri i gjatë:
  • Marrëveshja e Parë e Parimeve që rregullojnë Normalizimin e Marrëdhënieve
LlojiTraktat shumëpalësh
Kontekstinormalizimi i marrëdhënieve Kosovë–Serbi
Nënshkruar19 prill 2013
VendndodhjaBruksel, Belgjikë
Nënshkrues
origjinalë		Serbia
Kosova
RatifikuesKosova

Sfondi

Redakto

Pas Luftës së Kosovës dhe bombardimeve të Jugosllavisë nga NATO më 1999, Kosova, si pjesë e Serbisë dhe FR Jugosllavisë, u vendos nën administrimin e Kombeve të Bashkuara nën Rezolutën 1244 të KS. Në vitin 2008, Kosova shpalli pavarësinë dhe që atëherë është njohur nga 97 vende, por Serbia mban qëndrimin se Kosova vazhdon të jetë territori i saj.[4] Është bërë anëtare e disa organizatave ndërkombëtare, ndërsa sipas Serbisë dhe rreth gjysmës së vendeve anëtare të KB, Rezoluta 1244 mbetet ligjërisht e detyrueshme për të gjitha palët.

Bisedimet

Redakto

Deri më tani u mbajtën dhjetë raunde bisedimesh në zyrën e Shërbimit të Veprimit të Jashtëm Evropian në Bruksel. Baronesha Ashton, Përfaqësuesja e Lartë e BE-së, kishte kryesuar bisedimet për dy vjet, e ndjekur nga Federica Mogherini. Normalizimi i marrëdhënieve me shtetet fqinje është një parakusht kryesor për shtetet që dëshirojnë të anëtarësohen në BE; Marrëveshja e Brukselit e afroi Serbinë afër bisedimeve të pranimit në BE dhe Kosovës që të fillojë një Marrëveshje të Stabilizim Asociimit (MSA). MSA u nënshkrua nga HR Mogherini dhe Kryeministri Mustafa në tetor 2015. Një nga problemet më të vështira është largimi i strukturave paralele serbe në pjesën veriore të Kosovës deri në sovranitetin e plotë.

Diplomatët amerikanë mbështesin dialogun e udhëhequr nga BE që nga fillimi. Sekretarja e Shtetit Hillary Clinton ftoi Baroneshën Ashton të ndërmarrë udhëtime të përbashkëta në Ballkan, dhe të dyja bënë vizita të përbashkëta në Beograd dhe Prishtinë (si dhe Sarajevë) në tetor 2012. Klinton caktoi Zëvendës Ndihmës Sekretarin e Shtetit Ambasadori Philip Reeker për të mbështetur përpjekjet e Ashton. Reeker dhe ekipi i tij u koordinuan ngushtë me kolegët e BE-së dhe u takuan me përfaqësuesit serbë dhe kosovarë në kufijtë e çdo seance dialogu në Bruksel dhe gjatë vizitave në rajon.

Rezultati ishte "Marrëveshja e Parë e Parimeve që rregullojnë normalizimin e marrëdhënieve" me 15 pika, e inicializuar por nuk u nënshkrua më 19 prill 2013.[5]

Pas përfundimit të marrëveshjes, Komisioni Evropian zyrtarisht këshilloi që të fillojë puna për një MSA me Kosovën,[6] dhe filluan bisedimet e pranimit me Serbinë. Marrëveshja u mbështet nga Bashkimi Evropian, NATO, OSBE dhe Kombet e Bashkuara.[7]

Marrëveshja

Redakto

Me vetëm 2 faqe, marrëveshja ka 15 paragrafë. Paragrafët 1 deri 6 kanë të bëjnë me krijimin, qëllimin dhe funksionet e një Komuniteti të propozuar të Komunave Serbe. Paragrafët 7 deri 9 kanë të bëjnë me strukturat e policisë dhe të sigurisë dhe përfshijnë se do të ketë një forcë policore për të gjithë Kosovën përfshirë pjesët e saj veriore që quhen "Policia e Kosovës". Paragrafi 11 parashikon që zgjedhjet komunale të mbahen në të gjithë Kosovën sipas ligjit të Kosovës. Paragrafi 12 parashikon krijimin e një plani zbatimi dhe specifikon një datë (që nga përfundimi) me të cilin plani do të përfundohej. Paragrafi 13 përmban një ndërmarrje për të intensifikuar diskutimet mbi energjinë dhe telekomunikacionin. Paragrafi 14 parashikon që "asnjëra palë nuk do të bllokojë ose do t'i inkurajojë të tjerët të bllokojnë përparimin e palës tjetër në rrugët e tyre përkatëse në BE". Paragrafi 15 parashikon krijimin e një komiteti zbatimi me lehtësimin e BE-së.

Politikisht, dokumenti ka për qëllim të bie dakord për integrimin e komunave me shumicë serbe në veri të Kosovës në sistemin juridik të Kosovës, duke siguruar disa garanci. Garancitë janë që: - të gjitha çështjet gjyqësore janë nën ligjin e Kosovës, por serbët e Kosovës duhet të jenë shumica e paneleve të caktuara gjyqësore, dhe një panel (Gjykata e Rajonit të Mitrovicës) duhet të ulet në Mitrovicën Veriore; - Policia do të bëhet nga Policia e Kosovës, por Komandanti Rajonal i Policisë për zonat me shumicë serbe duhet të jetë një serb i Kosovës, i zgjedhur nga një listë e siguruar nga komunat serbe të Kosovës.[8][9]

Bisedimet e mëvonshme

Redakto

Pas Marrëveshjes së Brukselit, takimet mbahen rregullisht për të sjellë zbatimin e dispozitave në fusha të ndryshme. Në shkurt 2015 u nënshkrua një marrëveshje për Drejtësi, e ndjekur nga marrëveshjet për energjetikë dhe operatorët e telekomunikacionit. Më 25 gusht 2015, u arrit një marrëveshje për krijimin e Asociacionit të Komunave Serbe, thelbi i Marrëveshjes së Brukselit. Statutet nuk janë hartuar ende.

Kishte gjithashtu shqetësime se si do të administroheshin zgjedhjet e qeverisjes lokale të vitit 2013 në Kosovë; qeveria e Serbisë kundërshtoi çdo përmendje të "shtetit të Kosovës" në fletët e votimit.[10] Qeveria e Serbisë u pajtua që ajo duhet t'i inkurajojë serbët në veri të Kosovës që të përfshihen në këto zgjedhje lokale.[11]

Në tetor 2013, janë marrë masa që zyrtarët serbë të vizitojnë Kosovën e Veriut.[12] U ra dakord që organet zgjedhore në Kosovë të përfshijnë përfaqësuesit serbë të Kosovës[13] dhe që kodi ndërkombëtar i formimit +383 do t'i atribuohej Kosovës.[14] Kodi i ri pritej të hynte në fuqi në fund të 2015, por përsëri ishte vonuar nga Serbia deri në mars 2016.[15] Kodi gjeografik i telefonit u implementua në dhjetor 2016.[16]

Reagimet

Redakto

Disa studiues, përfshirë Smilja Avramov dhe Elena Guskova, deklaruan se Marrëveshja e Brukselit shkel Kushtetutën e Serbisë dhe Kartën e Kombeve të Bashkuara dhe përfaqëson një njohje indirekte të pavarësisë së Kosovës.[17]

Kuvendi i Kosovës e ka ratifikuar marrëveshjen, duke e pranuar atë në një ligj, dhe duke e trajtuar atë si një "marrëveshje ndërkombëtare".[18]

Asambleja Kombëtare e Serbisë nuk e ka trajtuar marrëveshjen si ndërkombëtare, dhe nuk e ka ratifikuar atë në një ligj detyrues, i cili është një procedurë e kërkuar për marrëveshje ndërkombëtare në Serbi.[19] Sidoqoftë, ajo ka pranuar thjesht raportin e qeverisë për "procesin e deritanishëm të dialogut politik dhe teknik me institucionet e përkohshme në Prishtinë me ndërmjetësimin e BE-së, përfshirë procesin e zbatimit të marrëveshjeve të arritura".[20] Gjykata kushtetuese në Beograd, nuk iu përgjigj pyetjes për kushtetutshmërinë e marrëveshjes, duke deklaruar në dhjetor 2014,[21] se çështja e ngritur është një çështje politike, dhe jo një çështje ligjore.

Serbia ka pranuar, megjithatë, se përparimi në zbatimin e marrëveshjes së Brukselit është një parakusht për bisedimet e pranimit në BE brenda hapjes së negociatave të Kapitullit 35 në dhjetor 2015.

Shiko edhe

Redakto

Referime

Redakto
  1. ^ As to the agreement not having been signed, see text of agreement.
  2. ^ "EU brokers historic Kosovo deal, door opens to Serbia accession". Reuters (në anglisht). 19 prill 2013. Arkivuar nga origjinali më 24 shtator 2015. Marrë më 5 nëntor 2013.
  3. ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 2 shkurt 2021. Marrë më 14 qershor 2020. {{cite web}}: |archivedate= dhe |archive-date= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!); |archiveurl= dhe |archive-url= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
  4. ^ "Dacic: Central African Republic has withdrawn recognition of Kosovo's independence". B92.net (në anglisht). Marrë më 2020-03-16.
  5. ^ "The Kosovo-Serbia Agreement: Why Less Is More" (në anglisht). International Crisis Group. Arkivuar nga origjinali më 27 korrik 2014. Marrë më 29 tetor 2013. {{cite web}}: |archivedate= dhe |archive-date= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!); |archiveurl= dhe |archive-url= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!)
  6. ^ "Serbia and Kosovo reach landmark deal" (në anglisht). European Union External Action Service. Marrë më 28 tetor 2013.
  7. ^ "Ban welcomes 'landmark' agreement between Serbia and Kosovo negotiators" (në anglisht). UN News Centre. Marrë më 29 tetor 2013.
  8. ^ "First agreement of principles governing the normalization of relations" (PDF) (në anglisht). rts.rs. Marrë më 2015-08-22.
  9. ^ "The Kosovo-Serbia Agreement: Why Less Is More" (në anglisht). Crisis Group. 7 maj 2013. Arkivuar nga origjinali më 10 shtator 2015. Marrë më 2015-08-22.
  10. ^ "Serbia and Kosovo hold talks in Brussels". Euronews (në anglisht). 27 gusht 2013. Arkivuar nga origjinali më 5 nëntor 2013. Marrë më 28 tetor 2013. {{cite news}}: |archivedate= dhe |archive-date= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!); |archiveurl= dhe |archive-url= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!)
  11. ^ "Serbian PM claims Kosovo breaches Brussels agreement: media". Xinhua (në anglisht). 5 tetor 2013. Marrë më 28 tetor 2013.
  12. ^ "Belgrade, Pristina overcome dispute ahead of Kosovo local polls". EUbusiness (në anglisht). 8 tetor 2013. Marrë më 29 tetor 2013.
  13. ^ "Brussels Deal: Serbian Officials Free To Enter Kosovo". inSerbia (në anglisht). 8 tetor 2013. Marrë më 29 tetor 2013.
  14. ^ "Serbia allocated calling code to Kosovo". B92 (në anglisht). 9 shtator 2013. Marrë më 28 tetor 2013.
  15. ^ "Statement by High Representative/Vice-President Federica Mogherini following the meeting of the EU-facilitated dialogue" (në anglisht). EEAS - European Union. Marrë më 25 gusht 2015.
  16. ^ "Kosovo Hails Receipt of Own Telephone Code". balkaninsight.com (në anglisht).
  17. ^ "Смиља Аврамов: Споразум Београда и Приштине индиректно признање самопроглашеног Косова". Novinar Online (në serbisht). SRNA. Marrë më 30 tetor 2013. Српски експерт за међународно право Смиља Аврамов оцијенила је да споразум између Београда и Приштине представља индиректно признање самопроглашеног Косова и поручила да је њиме погажена Повеља УН која Србији гарантује територијални интегритет....Јелена Гускова: Споразум Београда и Приштине је уговор о признању независности Косова
  18. ^ "Kopje e arkivuar" (PDF). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 4 mars 2016. Marrë më 14 qershor 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
  19. ^ Zakon o zakljucivanju i izvrsenju medjunarodnih ugovora
  20. ^ O PRIHVATANjU IZVEŠTAJA O DOSADAŠNjEM PROCESU POLITIČKOG I TEHNIČKOG DIJALOGA SA PRIVREMENIM INSTITUCIJAMA SAMOUPRAVE U PRIŠTINI UZ POSREDOVANjE EVROPSKE UNIJE, UKLjUČUJUĆI PROCES IMPLEMENTACIJE POSTIGNUTIH DOGOVORA
  21. ^ ""Briselski sporazum je politički" - B92.net". B92.net (në serbisht). Marrë më 2017-03-20.

Lidhje të jashtme

Redakto
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Marrëveshja_e_Brukselit&oldid=2663175"