Muğla

Muğla (më parë Mobolla, greqisht: Μόμπολλα), është qytet në Turqinë jugperëndimore.

Muğla
Komunë metropolitane
Sipas akrepave të orës nga lartë: Pamje ajrore e Mugla, Kalaja Marmaris, Plazhi Akyaka, Lugina e Fluturave, Kalaja Bodrum, Varret shkëmbore të Amyntas, Plazhi Ölüdeniz
Muğla (Earth)
Koordinatat: 37°13′N 28°22′E
Shteti	Turqia
Rajoni	Egjeu
Provinca	Mugla
Qeveria
• Kryetari	Bahattin Gümüş (CHP)
• Metro	Dr. Osman Gürün (CHP)
Lartësia mbidetare	660 m (2,170 ft)
Popullsia  (2019)
• Popullsia urbane	74.371
Zona kohore	UTC+3 (TRT)
Prefiksi	(+90) 252
Targat e automjeteve	48
Faqja zyrtare	Muğla Metropolitan Municipality

Gjeografia

Veçoritë fizike të zonës së rrethit përcaktohen nga disa fusha të larta në formë tenxhere, të kufizuara me male, nga të cilat më e madhja është ajo ku ndodhet qyteti i Muglas dhe që quhet me të njëjtin emër (Rrafshi Muğla). Ai është i rrethuar nga shpate të pjerrëta të zhveshur nga toka, të shtruara me gjeologji gëlqerore dhe një mbulesë shkurre që i jep afërsisë së Muğla një pamje djerrë jo karakteristike për rajonin e saj. Toka e punueshme është e kufizuar në dyshemetë e luginës.

Ekonomia

Profili i tij i mëparshëm si një rajon kryesisht rural, i vështirë për t'u aksesuar, i izoluar dhe i nënpopulluar i rrethuar nga një kompleks malor i thyer tani po i vjen fundi. Gjithashtu në vitet e fundit, një program i madh i restaurimit të trashëgimisë arkitekturore të qytetit ka rritur turizmin lokal. Qyteti mbetet një qendër bujqësore e rregullt, kompakte dhe provinciale. Qyteti që ruan lagjet e tij të vjetra, duke mos iu nënshtruar lulëzimit të mesit të shekullit të 20-të në rindërtimin e betonit, por shfaq një mendje progresive siç ilustrohet nga krenaria e shprehur ende se kishte pasur guvernatoren e parë femër provinciale të Turqisë në vitet 1990, Lale Aytaman. Megjithatë, Muğla i mungojnë ende qendrat e konsiderueshme të prodhimit dhe përpunimit dhe ekonomia e saj mbështetet në tregti, zeje, shërbime, turizëm dhe bujqësi. Prandaj, turizmi në Muğla është një mundësi e shkëlqyeshme për punësimin e komunitetit lokal, dhe toka e saj pjellore dhe klima e përshtatshme ofrojnë një shumëllojshmëri produktesh për njerëzit që punojnë në sektorin e bujqësisë.

Historia

Antikiteti klasik

Në kohët e lashta, Muğla ishte me sa duket një vendbanim i vogël: Një gjysmë i rrugës përgjatë kalimit midis qyteteve kariane të Idrias (më vonë Stratonikea) në veri dhe Idima (Akjaka moderne) në jugperëndim në bregdet. Emri autokton Mobolla, i korruptuar me kalimin e kohës në "Mogolla" dhe më tej në "Muğla" moderne, shfaqet për herë të parë në fillim të shekullit të 2-të p.e.r. në kohën e kalimit të rajonit të tij nga ajo që në dukje ishte një federatë lindore kariane i lidhur me Taba (Tavas moderne) dhe qytete të tjera me dominimin Rodosiane. Mobolla ishte pjesë e Perasë Rodosiane mbi një bazë të fortë që nga viti 167 pes deri të paktën në shekullin e 2-të të erës sonë. Territori Rodosian filloi këtu dhe ndërsa rajoni i nënshtrohej Rodos, ai nuk u përfshi në shtetin Rodosian.

Nuk ka thuajse asnjë rrënoja për të zbuluar historinë e vendbanimit të Mobollës. Në kodrën e lartë në veri të qytetit, disa mbetje antike tregojnë se ishte vendi i një akropoli. Një pjesë e vogël e mbishkrimeve u zbuluan brenda vetë qytetit dhe ato datojnë në shekullin II para Krishtit.

Në vitin 2018, arkeologët zbuluan një varr shkëmbor 2300 vjeçar të një boksieri të lashtë grek të quajtur Diagoras i Rodosit, në një kodër në fshatin Turgut, provincën Muğla, Marmaris. Ky varr i pazakontë piramidale u konsiderua nga njerëzit vendas se i përkiste një personi të shenjtë. Faltorja, e përdorur si pelegrinazh nga vendasit deri në vitet 1970, ka gjithashtu potencialin të jetë i vetmi varr piramidale në Turqi. Ekipi i gërmimit zbuloi gjithashtu një mbishkrim me këto fjalë: "Unë do të jem vigjilent në krye, në mënyrë që të sigurohem që asnjë frikacak të mos mund të vijë dhe të shkatërrojë këtë varr".

Në vitin 2018, rrënojat arkeologjike dhe mozaikët e zbuluar në qytet janë konfirmuar se i përkasin vilës së peshkatarit grek Phainos, i cili ka jetuar në shekullin II të erës sonë. Phainos ishte peshkatari më i pasur dhe më i famshëm i kohës së tij.

Pushtimi selxhuk

Muğla e epokës turke mbeti gjithashtu një vend i vogël në fillim, pavarësisht se ishte kapur relativisht herët për Anadollin perëndimor në rrjedhën e shekullit të 13-të. Dinastia vendase në pushtetin e Menteshes kishte kryeqytetin e saj në Milas.

Periudha osmane dhe republikane

Muğla fitoi rëndësi rajonale pasi zëvendësoi Milasin si seli e nënprovincës (sanxhakut) nën Perandorinë Osmane në 1420. Sanxhaku e mbajti emrin Menteşe deri në epokën republikane, kur u riemërua Muğla sipas selisë së qeverisë.

Klima

Muğla ka një klimë mesdhetare mjaft të lagësht (Köppen: Csa, Trewartha: Cs 'e lagësht' ose Cf). Karakterizohet nga vera të gjata, të nxehta, të thata dhe dimër të freskët e të lagësht.