Sarlat-la-Canéda

Sarlat-la-Canéda ( Frëngjisht: [saʁla la kaneda]  ( dëgjoni); Ocitanisht: Sarlat e La Canedat ; Shqip: Sarla dhe Kaneda), i njohur zakonisht si Sarlat, është një komunë në departamentin francez jugperëndimor të Dordonjë, një pjesë e Akuitanisë së Re . Sarla dhe Kaneda ishin qytete të dallueshme derisa u bashkuan në një komunë në 1965.

Sarla dhe Kaneda
Komunë
Pamje ajrore e vendbanimit të Sarlës dhe Kanedës
Stema
Location of Sarla dhe Kaneda
Vendi	Franca
Sipërfaqja 1	47.130 km2 (18.197 sq mi)
Popullsia  (Janar 2020)	8.788
• Dendësia	190/km2 (480/sq mi)
Zona kohore	UTC+01:00 (CET)
• Verës (DST)	UTC+02:00 (CEST)
1 French Land Register data, which excludes lakes, ponds, glaciers > 1 km2 (0.386 sq mi or 247 acres) and river estuaries.

Gjeografia

Qyteti i Sarlës është në një rajon të njohur në Francë si Périgord Noir . Shtrihet në pjesën juglindore të departamentit Dordonjë, 7 km në veri të lumit Dordonjë .

Stacioni hekurudhor Sarlat ofron shërbime treni në Bergerac, Bordo dhe Périgueux .

Historia

Place du Peyrou në qytetin e vjetër

Sarla është një qytet mesjetar që u zhvillua rreth një abacie të madhe benediktine me origjinë karolingiane . Katedralja mesjetare Sarlat i është kushtuar Shën Sacerdosit . Kjo abaci shfaqet në të dhënat që në vitin 1081 dhe ishte një nga të paktat në rajon që nuk u sulmua nga vikingët. Emri i kishës së abacisë ishte Shën Sacerdos nga 1318; në shekullin e 20-të, ajo do të bëhej një katedrale nën Papa Gjonin e XXIII .

Për shkak se historia moderne e ka parakaluar atë, Sarla ka mbetur e ruajtur dhe një nga qytetet më përfaqësuese të Francës së shekullit të 14-të. Qendra e saj historike, me 77 monumente të mbrojtura, u shtua në listën tentative të Francës për t'u emëruar në të ardhmen si një sit i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s në 2002. Gjendja e shkëlqyer e ruajtjes i detyrohet shkrimtarit, luftëtarit të rezistencës dhe politikanit André Malraux, i cili, si Ministër i Kulturës (1960–1969), restauroi qytetin dhe shumë vende të tjera me rëndësi historike në të gjithë Francën. Qendra e qytetit të vjetër përbëhet nga ndërtesa guri të restauruara në mënyrë të përsosur dhe është kryesisht pa makina.

Popullatë

Popullsia në vite Viti Pop. ±% 1968 8.801 —     1975 9.765 +11.0% 1982 9.670 −1.0% 1990 9.909 +2.5% 1999 9.707 −2.0% 2007 9.381 −3.4% 2012 9.414 +0.4% 2017 8.869 −5.8%

• 
  Place du Peyrou
• 
  Treg në qëndër
• 
  Bashkia e Sarlës
• 
  Palais de Justice

Ekonomia

Qendra e Sarlës në një ditë vere

• Bujqësia : Bujqësia ka qenë prej kohësh e rëndësishme në zonën e Dordonjës rreth Sarlës. Duhani është rritur rreth Sarlës që nga viti 1857 dhe historikisht ka qenë një produkt kryesor për këtë zonë, megjithëse është në rënie. Mallra të tjera bujqësore përfshijnë misrin, sanën, arrat, vajin e arrës, djathrat, verën, cèpes (një lloj kërpudhash të egra) dhe tartufin.
• Turizmi : Vizitorë të shumtë—veçanërisht nga Evropa Veriore  (Mbretëria e Bashkuar, Holanda, Belgjika, Gjermania, etj.)—vijnë me pushime në Sarlë dhe rajonin përreth dhe disa janë vendosur atje në mënyrë të përhershme. Muajt korrik dhe gusht janë tradicionalisht stina e lartë (sezoni i lartë) për vizitorët, siç është e vërtetë në pjesën më të madhe të Francës jashtë Parisit.
• Foie gras : Ka disa fabrika të mëdha fuagraje duke përfshirë Rougié, dhe shumë prodhues të vegjël të foie gras në zonë; ferma të tjera rrisin patat dhe rosat për të prodhuar produkte ( konfit, pâté, etj.) nga këta zogj. Komuna organizon një festival treditor të përvitshëm, "Fest'oie", për nder të kësaj pjese të rëndësishme të ekonomisë së saj, e cila tërheq edhe turistë të shumtë.

Që nga viti 1991, çdo nëntor në komunë mbahet një festival filmi. Ngjarje të tjera përfshijnë Festivalin e Tartufit, Tregun e Krishtlindjeve dhe Fest'oie në dimër, Ringueta e lojërave tradicionale dhe Festivalin e Lojërave Teatrore.