Fevzi Çakmak
Mustafa Fevzi Pasha ose Fevzi Çakmak (12 janar[1] 1876 – 10 prill 1950) ishte një marshall (Mareşal) dhe politikan turk. Ai shërbeu si Shef i Shtabit të Përgjithshëm nga viti 1918 dhe 1919 dhe më vonë Ministër i Luftës i Perandorisë Osmane në vitin 1920. Më vonë iu bashkua Qeverisë së Përkohshme të Asamblesë së Madhe Kombëtare dhe u bë zëvendëskryeministër, Ministër i Mbrojtjes Kombëtare dhe më vonë si Kryeministër i Turqisë nga viti 1921 deri në vitin 1922. Ai ishte Shefi i Dytë i Shtabit të Përgjithshëm të Qeverisë së përkohshme të Ankarasë dhe shefi i parë i Shtabit të Përgjithshëm të Republikës së Turqisë.[2]
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Pasi u diplomua në Kolegjin e Luftës si Kapiten Shtabi dhe i emëruar në Repartin e 4-të të Shtabit të Përgjithshëm, Mustafa Fevziu mori pjesë në beteja të shumta gjatë rënies së gjatë të Perandorisë Osmane, si Lufta e Parë Ballkanike dhe Beteja e Manastirit. Ai ishte i angazhuar si komandant i Trupave të 5-të gjatë gjithë mbrojtjes së Galipolit, gjatë së cilës vëllai i tij më i vogël u vra në Betejën e Çunuk Bair. Ai u bë pasha dhe shef i Shtabit të Përgjithshëm të Perandorisë Osmane pas Luftës së Parë Botërore dhe u emërua komandant i Inspektoratit të Trupave të Ushtrisë së Parë në vitin 1919 nga Veziri i Madh Ahmet Tevfik Pasha. Pasi shërbeu për një kohë të shkurtër si Ministër i Luftës në vitin 1920, Fevziu u largua për t'iu bashkuar Asamblesë së Madhe Kombëtare disidente në Ankara si deputet i Kozanit.
Ai u emërua si Ministër i Mbrojtjes Kombëtare dhe Zëvendës Kryeministër nga Mustafa Qemal Pasha në vitin 1920, duke komanduar suksese të shumta ushtarake gjatë gjithë Luftës së Pavarësisë Turke, veçanërisht gjatë Betejës së Sakarjasë. Ai pasoi Mustafa Kemalin si Kryeministër në vitin 1921, duke dhënë dorëheqjen në vitin 1922 për t'u përfshirë në betejën e suksesshme të Dumlupınar. Ai u emërua marshall i fushës (Mareşal) në vitin 1922 me rekomandimin e Mustafa Qemalit. Ai kishte pasuar İsmet İnönü si Shef i Shtabit të Përgjithshëm në gusht 1921 dhe vazhdoi të shërbente pasi Republika Turke u shpall në vitin 1923. Duke adoptuar mbiemrin 'Çakmak', ai ishte kandidat për të pasuar Mustafa Qemal Ataturk si President i Turqisë pas vdekjes së Ataturkut në 1938, por u largua në favor të İnönü. Ai vazhdoi të shërbente si shef i Shtabit të Përgjithshëm deri në vitin 1944, më pas u bë deputet i Stambollit nga party Demokratike. Më vonë ai dha dorëheqjen nga Demokratët dhe bashkëthemeloi Partinë e Kombit të kryesuar nga Osman Bölükbaşı.
Fevzi Çakmak mbetet, përkrah Mustafa Qemal Ataturkut, si një nga dy dhe të vetmet marshall të fushës të Turqisë.
Referimet
Redakto- ^ Hayrullah Gök, Mareşal Fevzi Çakmak'ın askerî ve siyasî faaliyetleri, 1876–1950, Genelkurmay Basım Evi, 1997, ISBN 978-975-409-098-7, p. 2, TBMM Arşivi; VIII. Dönem İstanbul millet vekili Mareşal Fevzi Çakmak'ın hâl tercümesi, sicil no. 293, defter no. 486, zarf no. 32. (në turqisht)
- ^ Fevzi Çakmak Arkivuar 27 shtator 2010 tek Wayback Machine, Chief of the General Staff (në turqisht)