Përdoruesi:Punetor i Rregullt5/sandbox/Luani i Afrikës Qendrore

Luani i Afrikës Qendrore
	Një luaneshë e Kongos Verilindore në Parkun Kombëtar të Virungës
	Luanë kaptivë në Parkun Kombëtar të Mefjus, Kamerun
Klasifikimi shkencor
Mbretëria:	Animalia
Filumi:	Chordata
Klasa:	Mammalia
Rendi:	Carnivora
Nënrendi:	Feliformia
Familja:	Felidae
Nënfamija:	Pantherinae
Gjinia:	Panthera
Lloji:	P. leo
Nënlloji:	P. l. leo dhe melanochaita
Emri trinomial
	Panthera leo leo dhe melanochaita; (Linnaeus, 1758)
Sinonimet
	P. l. azandica; P. l. kamptzi;

Luani i Afrikës Qendrore është një popullatë e Panthera leo leo në pjesën më veriore të Afrikës Qendrore dhe një popullatë e Panthera leo melanochaita në pjesë të tjera të Afrikës Qendrore ngjitur me Afrikën Lindore dhe Jugore.^[2] Kjo popullatë në Afrikën Qendrore është e copëtuar në grupe të vogla dhe të izoluara që nga vitet 1950 dhe është kërcënuar me humbjen e habitatit, të gjahut dhe të gjuetisë për trofe.^[3]^[4]^[5]^[6]^[7] Në vitin 2005, u hartua një Strategji për Konservimin e Luanit për Afrikën Perëndimore dhe Qendrore.

Rezultatet e hulumtimeve filogeografike tregojnë se koka e luanit të Afrikës së Veriut formon një grup filogenetik me mostrat e luanit nga Perëndimi dhe Afrika e Veriut, Lindja e Mesme dhe India. Ky grup divergjohej nga luanët në pjesët jugore të Afrikës Lindore dhe Jugore të paktën 50.000 vjet më parë. [9] [10] [11] Megjithatë, luanët e tjerë në Afrikën Qendrore, [12] përfshirë në rajonet që janë ngjitur me Afrikën Lindore dhe Jugore, u gjetën të grupojnë me luanë të Lindjes dhe Jugut të Afrikës. [13] Analiza morfometrike e kafkave të luanit vërteton vlerësimin e dy klasterëve kryesorë të luanit evolucionar, një në Afrikën Sub-Sahariane dhe tjetrën në Afrikën e Veriut dhe Azinë. [14]

Historia taksonomike

Kërkimet gjenetike

Luani i Kamerunit

Luani i Kamerunit (më parë P. l. kamptzi) gjendet në pjesën perëndimore të Afrikës Qendrore.^[8] Disa studime kanë treguar se disa luanë kaptivë në Kopshtin Zoologjik të Adis Abebës në Etiopi, ishin gjenetikisht të ngjashëm me luanët në Kamerun dhe Çad.^[9]

Luani Kongolez

Përhapja dhe habitati

Ekologjia dhe sjellja

Luanët me një zebër të vrarë

Luanët gjuajnë gjitarë të mëdhenj në rangun prej 40–270 kg (88–595 lb), duke përfshirë zebrën, impalanë gazelën e Thomson, gjirafën dhe Buallin e ujit.^[10]

Gjithashtu janë raportuar ngjarjet ku elefantët e rinj rreth 300 kilograms (660 lb) janë marrë.^[10]

Kërcënimet

Në Afrikë, luanët vriten në mënyrë të paracaktuar ose në hakmarrje pasi kanë vrarë bagëtitë. Popullatat gjithashtu kërcënohen nga pakësimi i presë dhe humbjes së habitatit. Që nga viti 1996, popullatat e luanit Afrikan janë renditur si të rrezikuar në Listën e Kuqe të BNRN-së.

Ruajtja

Popujt e luanit të Afrikës janë përfshirë në CITES Shtojcën II. Në vitin 2006, u hartua një strategji konservimi e luanit për Afrikën Perëndimore dhe Qendrore në bashkëpunim në mes të zyrave rajonale të BNRN dhe disa organizatave të mbrojtjes së kafshëve të egra. Strategjia parasheh ruajtjen e habitatit të mjaftueshëm, sigurimin e një baze të mjaftueshme të presë, të bëjë qëndrueshmërinë e luanit dhe të njeriut dhe të zvogëlojë faktorët që çojnë në fragmentimin e mëtejshëm të popullsisë.^[11]

Në kulturë

Ekipi Ndërkombëtar i Futbollit të Kamerunit ndryshe quhet dhe si: "Luanët e padurueshëm".^[12]

Shiko edhe

Referencat

^ Wozencraft, W. C. (2005). "Panthera leo". përmbledhur nga Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (red.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (në anglisht) (bot. 3rd). Johns Hopkins University Press. fq. 546. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
^ A. C. Kitchener; C. Breitenmoser-Würsten; E. Eizirik; A. Gentry; L. Werdelin; A. Wilting; N. Yamaguchi; A. V. Abramov; P. Christiansen; C. Driscoll; J. W. Duckworth; W. Johnson; S. J. Luo; E. Meijaard; P. O’Donoghue; J. Sanderson; K. Seymour; M. Bruford; C. Groves; M. Hoffmann; K. Nowell; Z. Timmons; S. Tobe (2017). "A revised taxonomy of the Felidae: The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN Cat Specialist Group" (PDF). Cat News (në anglisht). Special Issue 11. {{cite journal}}: Mungon |author9= (Ndihmë!)
^ Chardonnet, P. (2002). "Chapter II: Population Survey". Conservation of the African Lion : Contribution to a Status Survey (PDF) (në anglisht). Paris: International Foundation for the Conservation of Wildlife, France & Conservation Force, USA. fq. 21–101. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 10 nëntor 2013.
^ Bauer, H.; Van Der Merwe, S. (2004). "Inventory of free-ranging lions Panthera leo in Africa". Oryx (në anglisht). 38 (1): 26–31. doi:10.1017/S0030605304000055.
^ P. N. Tumenta; J. S. Kok; J. C. Van Rijssel; R. Buij; B. M. Croes; P. J. Funston; H. H. De Iongh; H. A. Udo de Haes (2010). "Threat of rapid extermination of the lion (Panthera leo leo) in Waza National Park, Northern Cameroon". African Journal of Ecology (në anglisht). 48 (4): 888−894.
^ B. M. Croes; P. J. Funston; G. Rasmussen; R. Buij; A. Saleh; P. N. Tumenta; H. H. De Iongh (2011). "The impact of trophy hunting on lions (Panthera leo) and other large carnivores in the Bénoué Complex, northern Cameroon". Biological Conservation (në anglisht). 144 (12): 3064−3072.
^ Bauer, H.; Packer, C.; Funston, P.F.; Henschel, P.; Nowell, K. (2016). "Panthera leo". The IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht). IUCN. 2016: e.T15951A115130419. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T15951A107265605.en.{{cite iucn}}: error: |doi= / |url= mismatch (help)
^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura Bertola2016
^ Bruche, S.; Gusset, M.; Lippold, S.; Barnett, R.; Eulenberger, K.; Junhold, J.; Driscoll, C. A.; Hofreiter, M. (2012). "A genetically distinct lion (Panthera leo) population from Ethiopia". European Journal of Wildlife Research (në anglisht). 59 (2): 215–225. doi:10.1007/s10344-012-0668-5.
^ ^a ^b M. W. Hayward; G. I. Kerley (2005). "Prey preferences of the lion (Panthera leo)". Journal of Zoology. 267 (3): 309–322. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Grupi i posatçëm i maceve. Strategjia për ruajtjen e luanit të Afrikës Perëndimore dhe Qendrore. BNRN, Kamerun
^ "Cameroon wins Africa Cup of Nations". Daily Nation (në anglisht). Marrë më 2017-02-09.

[MSW3-1] Wozencraft, W. C. (2005). "Panthera leo". përmbledhur nga Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (red.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (në anglisht) (bot. 3rd). Johns Hopkins University Press. fq. 546. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.

[catsg-2] A. C. Kitchener; C. Breitenmoser-Würsten; E. Eizirik; A. Gentry; L. Werdelin; A. Wilting; N. Yamaguchi; A. V. Abramov; P. Christiansen; C. Driscoll; J. W. Duckworth; W. Johnson; S. J. Luo; E. Meijaard; P. O’Donoghue; J. Sanderson; K. Seymour; M. Bruford; C. Groves; M. Hoffmann; K. Nowell; Z. Timmons; S. Tobe (2017). "A revised taxonomy of the Felidae: The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN Cat Specialist Group" (PDF). Cat News (në anglisht). Special Issue 11. {{cite journal}}: Mungon |author9= (Ndihmë!)

[Chardonnet2002-3] Chardonnet, P. (2002). "Chapter II: Population Survey". Conservation of the African Lion : Contribution to a Status Survey (PDF) (në anglisht). Paris: International Foundation for the Conservation of Wildlife, France & Conservation Force, USA. fq. 21–101. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 10 nëntor 2013.

[Bauer2004-4] Bauer, H.; Van Der Merwe, S. (2004). "Inventory of free-ranging lions Panthera leo in Africa". Oryx (në anglisht). 38 (1): 26–31. doi:10.1017/S0030605304000055.

[Tumenta_al2010-5] P. N. Tumenta; J. S. Kok; J. C. Van Rijssel; R. Buij; B. M. Croes; P. J. Funston; H. H. De Iongh; H. A. Udo de Haes (2010). "Threat of rapid extermination of the lion (Panthera leo leo) in Waza National Park, Northern Cameroon". African Journal of Ecology (në anglisht). 48 (4): 888−894.

[Croes_2011-6] B. M. Croes; P. J. Funston; G. Rasmussen; R. Buij; A. Saleh; P. N. Tumenta; H. H. De Iongh (2011). "The impact of trophy hunting on lions (Panthera leo) and other large carnivores in the Bénoué Complex, northern Cameroon". Biological Conservation (në anglisht). 144 (12): 3064−3072.

[iucn-7] Bauer, H.; Packer, C.; Funston, P.F.; Henschel, P.; Nowell, K. (2016). "Panthera leo". The IUCN Red List of Threatened Species (në anglisht). IUCN. 2016: e.T15951A115130419. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T15951A107265605.en.{{cite iucn}}: error: |doi= / |url= mismatch (help)

[Bertola2016-8] Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura Bertola2016

[Bruche_al2012-9] Bruche, S.; Gusset, M.; Lippold, S.; Barnett, R.; Eulenberger, K.; Junhold, J.; Driscoll, C. A.; Hofreiter, M. (2012). "A genetically distinct lion (Panthera leo) population from Ethiopia". European Journal of Wildlife Research (në anglisht). 59 (2): 215–225. doi:10.1007/s10344-012-0668-5.

[prey-10] M. W. Hayward; G. I. Kerley (2005). "Prey preferences of the lion (Panthera leo)". Journal of Zoology. 267 (3): 309–322. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[11] Grupi i posatçëm i maceve. Strategjia për ruajtjen e luanit të Afrikës Perëndimore dhe Qendrore. BNRN, Kamerun

[DailyNation2017-12] "Cameroon wins Africa Cup of Nations". Daily Nation (në anglisht). Marrë më 2017-02-09.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]