Portal:Shqipëria
Hyrja
Shqipëria është një shtet në Evropën Juglindore. Kufizohet nga Mali i Zi në veriperëndmi, Kosova në verilindje, Republika e Maqedonisë në lindje dhe Greqia në jug dhe juglindje. Në perëndim laget nga Deti Adriatik, ndërsa në jugperëndim nga Deti Jon.
Paraardhësit e shqiptarëve janë ilirët, të cilët banonin një territor në Ballkanin perëndimor nga lumi Sava, Drava në veri dhe deri në Gjirin e Ambrakisë në jug. Trevat e banuara nga shqiptarët kanë qënë për shumë kohë pjesë të Perandorisë romake, bizantine dhe otomane. Shqipëria shpalli pavarësinë në vitin 1912.
Shqipëria është anëtare e OKB, NATO, Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë, Këshilli i Evropës, Organizata Botërore e Tregtisë, Organizatën e Bashkëpunimit Islamik dhe një nga anëtarët themelues të Bashkimit për Mesdheun. Shqipëria ka qenë një kandidat potencial për anëtarësim në Bashkimin Evropian që nga janari i vitit 2003, dhe aplikoi zyrtarisht për anëtarësim në BE më 28 prill 2009.
Artikulli i muajit
Kolonët italianë në Shqipëri ishin italianët që pas pushtimit italian të Mbretërisë së Shqipërisë në 1939, u transferuan në mënyrë që të "italianizonin" Shqipërinë. Disa mbërritën këtu që pas Luftës së Parë Botërore.
Marëveshja e kolonizimit të Shqipërisë u aprovua nga kryeministri kukull fashist Shefqet Vërlaci. Në total u vensoën rreth 11,000 kolonë në vitin 1939 dhe 22,000 puntorë italianë. Pas rënies së Italiës në Luftën e dytë botërore ata u rikthyen në Itali. Ata pak që mbetën nën regjimin komunist të Enver Hoxhës u larguan (me pasardhësit e tyre) në Itali në vitin 1992 dhe sot përfaqësohen nga shoqata "ANCIFRA". Momenti i largimit të italianëve nga Shqipëria është subjekt i romanit Qyteti i fundit nga Petro Marko i shkruar në vitin 1960.
A e dini se...
- ... Skënderbeu me ushtinë e tij kanë vrare mbi 1,500,000 ushtarë osmane.
- ... Shqipëria dhe Spanja janë të parët për ditët diellore në Evropë.
- ... Shqiptarët dhe Grekët ishin banorët e parë në Evropë.
- ... Bregdeti shqiptar është 316km i gjatë.
- ... Ahmet Zogu - Mbreti i Shqipërisë ka hyre në librin e rekordeve gines si njeriu i cili ka thithur më shume cigare në botë.
- ... Shqipëria ndahet në 12 njësi administrative të quajtura "qark" të cilat ndahen më tutje në 61 nën-njësi të quajtura "bashki". Kryeqyteti Tirana ka një status të veçantë. ...
Fotografia e muajit
Jetëshkrimi i muajit
Theofan Stilian Noli, i njohur më mirë si Fan Noli (6 janar 1882 - 13 mars 1965) ishte shkrimtar, studiues, diplomat, politikan, historian, orator, dhe themeluesi i Kishës Ortodokse Shqiptare, i cili shërbeu si kryeministër dhe regjent i Shqipërisë në vitin 1924, gjatë Revolucionit të qershorit.
Fan Noli nderohet në Shqipëri si një kampion i historisë, letërsisë, teologjisë, diplomacinë, gazetarisë, muzikës dhe unitetit kombëtar. Ai ka luajtur një rol të rëndësishëm në konsolidimin e gjuhës shqipe si gjuhë kombëtare të Shqipërisë me përkthime të shumta nga kryeveprat e letërsisë botërore. Kontributet i tij në literaturën e gjuhës angleze janë gjithashtu të shumëfishtëa. Si një studiues dhe autor i një sërë publikimesh mbi Skënderbeun, Shekspirin, Bethovenin, tekste fetare dhe përkthime.
Kreu studimet në Harvard dhe u shugurua prift në vitin 1908, duke krijuar në këtë mënyrë Kishën Shqiptare dhe ngritjen e gjuhës shqipe me përdorimin kishtar. Ai banuar shkurtimisht në Shqipëri pas shpalljes së pavarësisë 1912. Pas Luftës së Parë Botërore, Noli udhëhoqi përpjekjet diplomatike për ribashkimin e Shqipërisë dhe mori mbështetjen e presidentit amerikan Wilson. Më vonë ai ndoqi një karrierë diplomatike-politike në Shqipëri dhe me sukses drejtoi kërkesën e Shqipërisë për anëtarësim në Lidhjen e Kombeve.
Një figurë e respektuar i cili mbeti kritik i korrupsionit dhe padrejtësisë në qeverinë shqiptare, Fan Noli u pyetën për të udhëhequr revolucionin qershor 1924. Ai pastaj shërbeu si kryeministër derisa qeveria e tij revolucionare u rrëzua nga Ahmet Zogu. Ai u internua në Itali dhe u vendosën përgjithmonë në Shtetet e Bashkuara në vitin 1930, marrjen e shtetësi amerikane dhe duke rënë dakord për t'i dhënë fund përfshirjen e tij politike. Ai e kaloi pjesën tjetër të jetës së tij si një lider akademiku, fetare dhe shkrimtar.
Thënie
Burri lidhet për gjuhë, kali për kapistre.
— Elbasan
Frika nuk e lë lepurin të vërë dhjamë.
— Kolonjë
Ku është besa aty është dhe shpresa.
— Korça
Gjersa të mejtonet i mënçuri, i marri mbaroi punën.
— Korça
Ai që lë arën e vet, nget arën e huaj.
— Korça
Mace e botës vjen në shtëpi, për të përmbysur tenxheret.
— Korça
Ruaje atedhenë si Shqiponja folenë.
Gjuha ruhet atje ku shkruhet.
— Korça