Theodor Nöldeke

Theodor Nöldeke (Gjermanisht: [ˈteːodoːɐ̯ ˈnœldəkə]; 2 mars 1836 – 25 dhjetor 1930) ishte një orientalist dhe studiues gjerman. Interesat e tij kërkimore varionin mbi studimet e Dhiatës së Vjetër, gjuhët semite dhe letërsinë arabe, persiane dhe siriane. Nöldeke përktheu disa vepra të rëndësishme të letërsisë orientale dhe gjatë jetës së tij u konsiderua një orientalist i rëndësishëm. Ai shkroi studime të shumta (përfshirë Kuranin) dhe kontribuoi me artikuj në Encyclopædia Britannica.

Theodor Nöldeke
U lind më	2 mars 1836 Hamburg, Qyteti i Lirë i Hamburgut, Konfederata Gjermane
Vdiq më	25 dhjetor 1930 (94 vjet) Karlsruhe, Baden-Vyrtemberg, Gjermania e Vajmarit
Occupation	German Orientalist
Punët e shquara	Geschichte Qorâns, Das Leben Mohammeds

Ndër projektet me të cilat Nöldeke bashkëpunoi ishte botimi i publikuar nga Michael Jan de Goeje i Tarikh ("Historia Universale") i Taberiut, për të cilin ai përktheu seksionin e epokës sasanide. Ky përkthim mbetet me vlerë të madhe, veçanërisht për komentin e gjerë plotësues. Studentët e tij të shumtë përfshinin Charles Cutler Torrey, Louis Ginzberg dhe Friedrich Zacharias Schwally. Ai i besoi Schwally vazhdimin e veprës së tij standarde "Historia e Kur'anit".

Biografia

Nöldeke ka lindur në Harburg, (Sot Hamburg). Në vitin 1853 ai u diplomua në Gymnasium Georgianum Lingen, Emsland, dhe vazhdoi të studionte në Universitetin e Göttingen nën Heinrich Ewald, dhe më vonë në Universitetin e Vjenës, Universitetin e Lejdenit dhe Universitetin Humboldt të Berlinit. Në vitin 1864 ai u bë profesor në Universitetin e Kielit dhe nga viti 1872 në Universitetin e Strasburgut derisa doli në pension në moshën 70-vjeçare. Nöldeke kishte dhjetë fëmijë, gjashtë prej të cilëve e kishin vdekur. Djali i tij Arnold Nöldeke u bë gjyqtar dhe ishte senator i Hamburgut gjatë periudhës së Vajmarit. Ai vdiq në Karlsruhe.

Dallimet

• 1859 – fitoi çmimin francez Académie des Inscriptions et Belles-Lettres për Histoire du Coran dhe Gjuhët semite, dhe historia dhe qytetërimi i Islamit.
• 1860 – Geschichte des Qorâns Botim gjerman i botuar me shtesa në Göttingen.
• 1861 – leksione në universitetin e Göttingenit.
• 1864 – profesor i jashtëzakonshëm në universitetin e Göttingenit.
• 1868 – profesor i zakonshëm i Kielit; Grammatik der neusyrischen Sprache u botua.
• 1872 – kryetar i Gjuhëve Orientale në Strasburg, (dha dorëheqje më 1906).
• 1874 – Mandäische Grammatik u botua.
• 1878 – Anëtar i huaj i Akademisë Mbretërore të Arteve dhe Shkencave e Holandës
• 1879 – anëtar i jashtëm i Akademisë Bavariane të Shkencave.
• 1881–1882 – përktheu Taberiun (arabisht – gjermanisht).
• 1888 – anëtar i Urdhërit Pour le Mérite për Shkencat dhe Artet.
• 1892 – i dhënë një doktoratë nderi nga Universiteti i Edinburgut.
• 1893 – u emërua anëtar i jashtëm i Accademia Nazionale dei Lincei në Romë.
• 1920 – anëtar i Akademisë së Shkencave të Heidelberg.
• 1926 – iu dha anëtarësimi nderi të Akademisë Ruse të Shkencave – ai ishte anëtar korrespondues që nga viti 1885; Qytetar nderi i qytetit të Harburgut (tani pjesë e Hamburgut).

Punime të zgjedhura

• Encyclopædia Britannica, several early essays and article on the Qur'an, with others, republished in the journal Oriental Sketches.
• Geschichte des Qorâns (1860; Leipzig, Dieterich, 2nd rev. ed., 1909–38, pt. 1, pt.2, ; English translation by Wolfgang H. Behn: The History of the Qurʾān, Leiden: Brill 2013)
• Das Leben Mohammeds ("Life of Muḥammad", German text; Hanover, Rümpler, 1863)
• Beiträge zur Kenntnis der Poesie der alten Araber. (Hanover, Carl Rümpler, 1864)
• Die alttestamentliche Literatur (1868)
• Untersuchungen zur Kritik des Alten Testaments (1869)
• Nöldeke, Theodor (1871). "Ασσύριος Σύριος Σύρος". Hermes (në greqisht). 5 (3): 443–468. JSTOR 4471183.
• Nöldeke, Theodor (1871). "Die Namen der aramäischen Nation und Sprache". Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft (në gjermanisht). 25 (1–2): 113–131. JSTOR 43366019.
• Histoire Littéraire de L'ancien Testament; French (Paris, Sandoz et Fischbacher, 1873)
• Geschichte der Perser und Araber zur Zeit der Sasaniden. Aus der arabischen Chronik des Tabari übersetzt (1879)
• Nöldeke, Theodor (1880). Kurzgefasste syrische Grammatik (në gjermanisht) (bot. 1st German). Leipzig: Weigel.
  • Nöldeke, Theodor (1898) [1880]. Kurzgefasste syrische Grammatik (në gjermanisht) (bot. 2nd German). Leipzig: Tauchnitz.
    • Nöldeke, Theodor (1904). Compendious Syriac Grammar (në anglisht) (bot. 1st English). London: Williams & Norgate.
• Nöldeke, Theodor (1883). "Untersuchungen zur semitischen Grammatik". Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft (në gjermanisht). 37 (4): 525–540. JSTOR 43361632.
• Nöldeke, Theodor (1886). "Semitic Languages". The Encyclopaedia Britannica (në anglisht). Vëll. 21 (bot. 9th). New York: Charles Scribner's Sons. fq. 641–656.
• Review of Julius Wellhausen's Reste Arabischen Heidentums (1887) in ZDMG, Vol. 41 (1887), pp. 707–26.
• Aufsätze zur persischen Geschichte (Leipzig, 1887); articles on Persia.
• Sketches from Eastern History (London & Edinburgh, Adam And Charles Black, 1892)
• A Servile War in the East [The Zanj Slave Uprising in 9th Century Mesopotamia] (English transl., John Sutherland Black; appeared as Chap. 5 in Sketches from Eastern History; 1892)
• Nöldeke, Theodor (1893). "Bemerkungen zu den aramäischen Inschriften von Sendschirli". Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft (në gjermanisht). 47 (1): 96–105. JSTOR 43362292.
• Das Iranische Nationalepos (Strassburg: Trübner, 1896).
• Zur Grammatik des klassischen Arabisch (1896)
• Fünf Mo'allaqat, übersetzt und erklärt (1899–1901)
• Articles in the Encyclopaedia Biblica (1903)
• Beiträge zur semitischen Sprachwissenschaft (1904)
• Kalila wa Dimna (Strassburg, Trübner, 1912)
• Israel und die Völker nach jüdischer Lehre co-authored by August Wünsche; ed., Joseph S Bloch; (Berlin, Wien, 1922)

Ai kontribuoi shpesh në Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft, the Göttingische gelehrte Anzeigen dhe th Expositor.

Kronologjia Nöldeke

Kronologjia Nöldeke është një "renditje kanonike" e 114 sureve të Kur'anit sipas renditjes së shpalljes. Synohet të ndihmojë studimin teologjik, letrar dhe historik të komentimit Kur'anor duke rritur koherencën strukturore. Kronologjia Nöldeke është miratuar për udhëzim të përgjithshëm nga disa shkolla të bursave aktuale. Botimi Egjiptian, i krijuar në vitin 1924, është një përshtatje e veprës së Nöldeke. Nöldeke i konsideroi suret nga këndvështrimi i përmbajtjes dhe zhvillimit stilistik dhe origjinës gjuhësore për t'i riorganizuar ato në sekuencën historike të shpalljes. Sipas sistemit të tij Surja 21: "Profetët", - 21 nga 114 suret në Kur'an - është rinumëruar '65'. Kronologjia e tij më tej i ndau suret në dy periudha: mekase (në tri faza) dhe medinase.

Kronologjia Nöldeke e Kuranit: Katër grupe të 114 sureve:

• Grup 1. Periudha e parë mekase (48 sure): Suret 96; 74; 111; 106; 108; 104; 107; 102; 105; 92; 90; 94; 93; 97; 86; 91; 80; 68; 87; 95; 103; 85; 73; 101; 99; 82; 81; 53; 84; 100; 79; 77; 78; 88; 89; 75; 83; 69; 51; 52; 56; 70; 55; 112; 109; 113; 114; 1
• Grup 2. Periudha e dytë mekase (21 sure): 54; 37; 71, 76; 44; 50; 20; 26; 15; 19; 38; 36; 43; 72; 67; 23; 21; 25; 17; 27; 18
• Group 3. Periudha e tretë mekase (21 sure): 32; 41; 45; 16; 30; 11; 14; 12; 40; 28; 39; 29; 31; 42; 10; 34; 35; 7; 46; 6; 13
• Group 4. Periudha medinase (24 sure): 2; 98; 64; 62; 8; 47; 3; 61; 57; 4; 65; 59; 33; 63; 24; 58; 22; 48; 66; 60; 110; 49; 9; 5

Referime

Referime

• Böwering, Gerhard (2008). "Recent research on the construction of the Qur'ān". përmbledhur nga Reynolds, Gabriel Said (red.). The Qur'ān in Its Historical Context (në anglisht). Routledge. fq. 70–87. ISBN 978-0-203-93960-4.
• Ernst, Carl W. (2011). How to Read the Qur'an: A New Guide, with Select Translations (në anglisht). Chapel Hill: University of North Carolina Press. ISBN 978-0-8078-6907-9.