Wikipedia

Finlandezët

Finlandezët (finlandisht: suomalaiset) janë një grup etnik fino-baltikë[35] me prejardhje nga Finlanda.

Finlandezët
Suomalaiset
Popullsia e përgjithshme
rr. 6–7 milion[a]
Rajone me popullsi të konsiderueshme
Finlanda       rr. 4.7–5.1 milion[1][2][3][4][b]
Qendra të tjera të rëndësishme të popullsisë:
Shtetet e Bashkuara653,222[5]
Suedia156,045[6][c]–712,000[7][d]
(including Tornedalians)
Kanadaja143,645[8]
Rusia127,600
(me gjithë karelianët)[a][9]
34,300
(me finlandezët ingrian)
Australia7,939[10]
Norvegjia15,000–60,000
(përfshirë finlandezët e pyllit
dhe kvenët)[11][12]
Gjermania33,000 (2022)[13]
Mbretëria e Bashkuar15,000–30,000[14]
Spanja12,961 (in 2016)[15]
(up to 40,000
part-year residents)[16]
Estonia8,260[17]
Franca7,000[18]
Holanda5,000[19]
Italia4,000[20]
Zvicra3,800[21]
Brazil3,100[22]
Danimarka3,000[23]
Belgjika3,000[24]
Greqia1,600[25]
Tajlanda1,500–2,000[26]
Emiratet e Bashkuara Arabe1,500[27]
Kina1,500[28][29]
Irlanda1,200[30]
Portugalia1,152[31]
Austria1,000 (më 2001)[32]
Polonia1,000[33]
Gjuhët
Finlandishtja dhe dialektet e saj
Fetë
Kryesisht Luteranizmi ose Afetaria, pakicë Ortodokse Lindore[34]
Grupe etnike të lidhura
Fino-baltikë, Sàmi, Baltët,
(veçanërisht karelianët, finlandezët e pyllit, finlandezët ingrian dhe Tornedalët)
a Shifra totale është thjesht një shumë e të gjitha popullsive të referuara të listuara.

b Nuk mbahen statistika zyrtare për përkatësinë etnike. Megjithatë, statistikat e popullsisë finlandeze sipas gjuhës së parë dhe shtetësisë janë të dokumentuara dhe të disponueshme.
c Popullsia e lindur finlandeze, rezidente në Suedi. Kjo shifër ka të ngjarë të përfshijë të gjithë të lindurit në Finlandë (pavarësisht prejardhjes etnike) dhe si e tillë mund të jetë mashtruese.

d Popullsia suedeze me prejardhje të paktën të pjesshme finlandeze.

Finlandezët ndahen tradicionalisht në grupe më të vogla rajonale që përfshijnë disa vende ngjitur me Finlandën, si ata që janë vendas në këto vende, ashtu edhe ata që janë zhvendosur. Disa nga këto mund të klasifikohen si grupe të veçanta etnike, në vend të nëngrupeve të finlandezëve. Këto përfshijnë kvenët dhe finlandezët e pyllit në Norvegji, Tornedalët në Suedi dhe finlandezët ingrian në Rusi.

Finlandishtja, gjuha e folur nga finlandezët, është e lidhur ngushtë me gjuhët e tjera fino-baltike, p.sh. estonishtja dhe karelianishtja. Gjuhët finnike janë një nëngrup i familjes më të madhe të gjuhëve uralike, e cila përfshin edhe hungarishten. Këto gjuhë janë dukshëm të ndryshme nga shumica e gjuhëve të tjera të folura në Evropë, të cilat i përkasin familjes së gjuhëve indo-evropiane. Finlandezët vendas gjithashtu mund të ndahen sipas dialektit në nëngrupe që ndonjëherë quhen heimo (fjalë për fjalë fise), megjithëse ndarje të tilla janë bërë më pak të rëndësishme për shkak të migrimit të brendshëm.

Sot, ka rreth 6-7 milionë finlandezë etnikë dhe pasardhësit e tyre në mbarë botën, me shumicën e tyre që jetojnë në Finlandën e tyre të lindjes dhe në vendet përreth, përkatësisht në Suedi, Rusi dhe Norvegji. Një mërgatë finlandeze jashtë shtetit është krijuar prej kohësh në vendet e Amerikës dhe Oqeanisë, me popullsi me prejardhje kryesisht emigrante, përkatësisht Australi, Kanada, Zelandën e Re, Brazilin dhe Shtetet e Bashkuara.

Shënime

Redakto
  1. ^ Karelianët lindorë përgjithësisht konsiderohen si një grup etnik i lidhur ngushtë, por i ndarë nga finlandezët, sesa një nëngrup rajonal. Jo vetëm për shkak të besimit të tyre ortodoks lindor, por edhe për shkak të gjuhës dhe identitetit të tyre etnik.

Referime

Redakto
  1. ^ "Population" (në anglisht). Statistikat e Finlandës. Arkivuar nga origjinali më 18 tetor 2017. Marrë më 3 maj 2016. Persons with Finnish background: 5,115,300
    Native Finnish speakers: 4,778,490
  2. ^ "Suomen ennakkoväkiluku tammikuun lopussa 5 402 758" [Popullsia paraprake finlandeze deri në fund të janarit ishte 5,402,758] (në finlandisht). Statistikat e Finlandës. Arkivuar nga origjinali më 8 korrik 2017. Marrë më 17 mars 2015.
  3. ^ "Preliminary population statistics" (në anglisht). Statistikat e Finlandës. 23 mars 2021. Arkivuar nga origjinali më 29 prill 2021. Marrë më 29 prill 2021.
  4. ^ "The World Factbook – Finland" (në anglisht). Central Intelligence Agency. Arkivuar nga origjinali më 20 dhjetor 2022. Marrë më 29 shkurt 2016. Finns 93.4%, Swede 5.6%, other 1% (2006).
  5. ^ "Table B04006 – People Reporting Ancestry – 2019 American Community Survey 1-Year Estimates" (në anglisht). Byroja e Regjistrimit të Shteteve të Bashkuara. Arkivuar nga origjinali më 24 tetor 2022. Marrë më 26 shtator 2020.
  6. ^ "Foreign-born persons by country of birth and year". Zyra Qendrore e Statistikave (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 5 mars 2016. Marrë më 24 shkurt 2016.
  7. ^ "Fler med finsk bakgrund i Sverige" [Number of people with Finnish background in Sweden is rising]. Sveriges Radio (në suedisht). 22 shkurt 2013. Arkivuar nga origjinali më 12 qershor 2018. Marrë më 24 shkurt 2016.
  8. ^ Statistics Canada. "Immigration and Ethnocultural Diversity Highlight Tables" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 6 korrik 2021. Marrë më 1 qershor 2016.
  9. ^ № 689–690 – Национальный состав населения России по данным переписей населения (тысяч человек) [№ 689–690 – Përbërja etnike e popullsisë së Rusisë sipas të dhënave të regjistrimit (në mijëra njerëz)] (në rusisht). Demoscope Weekly. 30 qershor 2016. Arkivuar nga origjinali më 7 maj 2020. Marrë më 5 korrik 2016.
  10. ^ Australian Government – Department of Immigration and Border Protection. "Finnish Australians" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 16 janar 2014. Marrë më 16 janar 2014.
  11. ^ regionaldepartementet, Kommunal- og (8 dhjetor 2000). "St.meld. nr. 15 (2000–2001)". Regjeringa.no (në norvegjisht). Arkivuar nga origjinali më 21 gusht 2020. Marrë më 6 mars 2008.
  12. ^ Saressalo, L. (1996), Kveenit. Tutkimus erään pohjoisnorjalaisen vähemmistön identiteetistä. Suomalaisen Kirjallisuuden Seuran Toimituksia, 638. Helsinki.
  13. ^ "Bevölkerung in Privathaushalten nach Migrationshintergrund im weiteren Sinn nach ausgewählten Geburtsstaaten" (në gjermanisht). Statistisches Bundesamt. Arkivuar nga origjinali më 20 prill 2019. Marrë më 7 janar 2022.
  14. ^ "Kahdesta miljoonasta ulkosuomalaisesta suuri osa on "kateissa" – Ulkomailla asuvat ovat aina poikkeama tilastoissa" (në finlandisht). YLE. Arkivuar nga origjinali më 27 shkurt 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  15. ^ "Kahdenväliset suhteet" (në finlandisht). Embassy of Finland, Madrid. Arkivuar nga origjinali më 26 shkurt 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  16. ^ "Paljonko suomalaisia asuu Espanjassa?" (në finlandisht). Suomi-Espanja Seura. Arkivuar nga origjinali më 27 shkurt 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  17. ^ "Suomi Virossa" (në finlandisht). Embassy of Finland, Tallinn. Arkivuar nga origjinali më 7 tetor 2017. Marrë më 26 shkurt 2018.
  18. ^ "Présentation de la Finlande". France Diplomatie : : Ministère de l'Europe et des Affaires étrangères (në frëngjisht). Arkivuar nga origjinali më 27 janar 2022. Marrë më 27 janar 2022.
  19. ^ "Kahdenväliset suhteet" (në finlandisht). Embassy of Finland, The Hague. Arkivuar nga origjinali më 29 tetor 2017. Marrë më 4 gusht 2022.
  20. ^ "Kahdenväliset suhteet" (në finlandisht). Embassy of Finland, Rome. Arkivuar nga origjinali më 27 shkurt 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  21. ^ "Suomi Sveitsissä" (në finlandisht). Embassy of Finland, Bern. Arkivuar nga origjinali më 27 shkurt 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  22. ^ "Imigrantes internacionais registrados no Brasil". nepo.unicamp.br (në portugalisht). Arkivuar nga origjinali më 19 gusht 2021. Marrë më 20 gusht 2021.
  23. ^ "Kahdenväliset suhteet" (në finlandisht). Embassy of Finland, Copenhagen. Arkivuar nga origjinali më 27 shkurt 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  24. ^ "Kahdenväliset suhteet" (në finlandisht). Embassy of Finland, Brussels. Arkivuar nga origjinali më 27 shkurt 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  25. ^ "Kahdenväliset suhteet" (në finlandisht). Embassy of Finland, Athens. Arkivuar nga origjinali më 12 qershor 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  26. ^ "Maatiedosto Thaimaa" (në finlandisht). Embassy of Finland, Bangkok. Arkivuar nga origjinali më 27 shkurt 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  27. ^ "Kahdenväliset suhteet" (në finlandisht). Embassy – Embassy of Finland, Abu Dhabi. Arkivuar nga origjinali më 27 shkurt 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  28. ^ "Kahdenväliset suhteet" (në finlandisht). Embassy of Finland, Beijing. Arkivuar nga origjinali më 27 shkurt 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  29. ^ "Kahdenväliset suhteet" (në finlandisht). Consulate General of Finland, Hong Kong. Arkivuar nga origjinali më 27 shkurt 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  30. ^ "Embassy – Embassy of Finland, Dublin" (në anglishte britanike). Arkivuar nga origjinali më 27 shkurt 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  31. ^ "Sefstat" (PDF) (në portugalisht). Arkivuar (PDF) nga origjinali më 20 mars 2022. Marrë më 13 shkurt 2022.
  32. ^ "Suomi Itävallassa" (në finlandisht). Embassy of Finland, Vienna. Arkivuar nga origjinali më 17 shtator 2017. Marrë më 26 shkurt 2018.
  33. ^ "Suomalaiset Puolassa" (në finlandisht). Embassy of Finland, Warsaw. Arkivuar nga origjinali më 27 shkurt 2018. Marrë më 26 shkurt 2018.
  34. ^ "Population" (në anglisht). Statistics Finland. Arkivuar nga origjinali më 18 tetor 2017. Marrë më 3 maj 2016.
  35. ^ "Suomalaisten esi-isät olivat maahanmuuttajia seilatessaan Suomenlahden yli – perillä odottivat muinaisgermaaniset asukkaat". Länsi-Uusimaa (në finlandisht). 10 shtator 2020. Arkivuar nga origjinali më 24 nëntor 2021. Marrë më 26 korrik 2021.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Finlandezët&oldid=2632509"