Gjuhët indo-evropiane
Në gjuhësi me Gjuhë indo-evropiane njihet një familje (grup) gjuhësh dhe dialektesh me prejardhje të përbashkët, të cilat fliten sot në pjesën më të madhe të botës, si në Evropë, Azinë jugperëndimore, Azinë qendrore, dhe Azinë jugore. Gjuhë të veçanta të kësaj familjeje gjuhësh fliten nga më shumë se 100 milionë folësa amtarë, si për shembull hindi, spanjisht, anglisht, portugalisht, bengali,Gjuha Shqipe, rusisht, frëngjisht, gjermanisht dhe punxhabi. Sot gjuhët indo-evropiane kanë numrin më të madh të folësve në botë në krahasim me familjet e gjuhëve të tjera. Këto gjuhë fliten prej rreth 3 miliardë folësash amtarë. Gjuhët Indo-Iraniane formojnë nëndegën më të madhe të gjuhëve indo-evropiane.
Indo-evropian
| |
---|---|
Rajoni | Evropa dhe Azia (para shekullit XVI) Gjithë bota (sot) |
Folësit | |
Përgjithshëm | Mbi 3,4 miliard |
Taksonomia | |
Familja gjuhësore | Gjuha proto-indo-evropiane • Gjuhët indo-evropiane |
Kodet e klasifikimit | |
ISO 639-3 | ine |
Glottolog | indo1319 |
![]() Shpërndarja e gjuhëve indo-evropiane në Evropë dhe Azi sot: Gjuhët jo indo-evropiane
Zonat me pika: shumgjuhëshe. |
Gjuhët ndahen përgjithësisht në grupe të mëdha, por dallimësia më e rëndësishme i përket ndryshimit mes gjuhëve të quajtura satem (p.sh. gjuhët indo-iraniane dhe gjuhët sllave) dhe atyre të quajtura centum (p.sh. latinishtja, greqishtja, keltishtja) kundërshti që i ndan pastër, përjashtim bëhet për gjuhët e shuara tokarike (Turkistani kinez).
KlasifikimiRedakto
Grupi AnadollikRedakto
- Hititja*
- Palaikja*
- Lidi*
- Karie*
- Luvike (Arcavane)*
- Liçe*
- Milikja*
- Pisidikja*
- Sidetikja*
Grupi ArmenikRedakto
Grupi BalltikRedakto
- gjuhët balltike perëndimore
- Prusishte e lashtë*
- Sudoviane apo Jatvingje*
- Kurlandeze apo Kuroniane*
- Galindishtja perendimore*
- gjuhet balltike lindore
- Lituanishtja edhe dialekti Samogitianisht
- Letonishtja
- Semigale*
- Seloniane*
- Galindishtja lindore*
- Prusishte e lashtë*
Grupi GjermanikRedakto
- Gjuhët gjermanike
- Gjermanikja veriore
- Nordikja e lashtë (Norron)
- Nordikja moderne (Gjuhët skandinave)
- Perëndimore
- Islandishtja
- Faroezja
- Norn
- Gjuha norvegjeze (Nynorsk)
- Lindore
- Danishtja
- Gjuha norvegjeze (Bokmål)
- Suedishtja
- Gutnikja
- Perëndimore
- Gjermanike lindore
- Gjermanike perëndimore
- Gjermanishtja
- Gjermanishte e vjetër
- Gjermanisht
- Gjermanishtja e mesme
- Gjermanishtja standarte ose Hochdeutsch (Hohdojç)
- Luksemburgishtja
- Gjermanishte e lartë
- Jiddish
- Gjermanishte e Ulët
- Frankone e Ulët
- Hollandishtja
- Hollandishtja
- Flame
- Afrikaansja
- Limburgeja
- Hollandishtja
- Saksone e Ulët
- Gjuha gjermane e ulët lindore
- Frankone e Ulët
- Gjermanishte e vjetër
- Anglo-frizone ose Gjermanike ishullore
- Frizonishtja
- Anglike
- Anglishtja
- Gjuha skoceze (lallans/scots)
- Jola*
- Gjermanishtja
- Gjermanikja veriore
Grupi HelenikRedakto
- Grek
- Dorike
- Zakonike (duke vdekur)
- Eolike*
- Ionike-Atike
- Greqishtja moderne standarde
- Greqishtja cipriote
- Pontikja
- Grekokrimeanja
- Kapadokianja
- Italiote
- Grikoja
- Grekokalabrianja
- Dorike
Grupi IlirikRedakto
Grupi indo-arikRedakto
- Gjuha Indiane
Grupi IranikRedakto
- Avestike
- Perëndimor
- Kurdishte
- Persishte e lashtë*
- Persishte e mesme*
- Persishtja moderne (pârsi/fârsi)
- Persishte e mesme*
- Lindor
Grupi ItalikRedakto
- Italike
- Venedikja (Paleoveneto)*
- Umbre
- Të folme (dialekte) sabelike
- Oske (Sanite)
- Latino-falisko
- Faliske*
- Latine
- Latine e lashtë*
- Latinishtja klasike*
- Latinishtja vulgare*
- Romake
- Ishullore
- Sardo logudoreze (shiko Gjuha sarde)
- Sardo kampidaneze (shiko Gjuha sarde)
- Sardo sasareze (shiko Gjuha sarde)
- Lindore
- Italoromake
- Italishtja
- Sardo galureze (shiko Gjuha sarde)
- Korso çismontane (vedi Gjuha corse)
- Korso oltremontane (vedi Gjuha corse)
- Dakoromake
- Rumanishtja (Dakorumene)
- Istrorumene
- Meglenorumene
- Arumene (Maqedorumene)
- Dalmate
- Italoromake
- Perëndimore
- Galoromake
- Jugore (Oqitanike)
- Oqitane
- Provencale
- Alverniate
- Gjuha doqiane
- Guaskone
- Katalanishtja
- Katalanishtja veriore
- Valenciane
- Balearike
- Oqitane
- Veriore (Oitanike)
- Françane ose Frëngjishtja
- Pitavine
- Normane (Normando)
- Pikardo
- Galó
- Champenois
- Lorenece
- Valonishtja
- Arpitane ose Frankoprovencalja
- Galoitalike
- Jugore (Oqitanike)
- Retoromance
- Iberoromanco
- Spanjolle
- Kastiljane
- Estremenje
- Andaluzishtja
- Aragonezishtja
- Asturiane
- Portugishtja
- Lusitanja
- Galiciane
- Braziliane
- Spanjolle
- Galoromake
- Jugore
- Mocarabe*
- Ishullore
- Romake
- Latinishte e vonë*
- Latinshte humanistike
Grupi KeltikRedakto
- Keltike
- Ligurishtja*
- Kontinentale
- Ishullore
Grupi SllavRedakto
- Gjuha Sllave e përbashkët*
- Lindore
- Rusishtja (Rusishtja e madhe)
- Biellorusishtja (Rusishtja e bardhë)
- Ukrainishtja (Rusishtja e vogël)
- Ruthene
- Perëndimore
- Çek-sllovake
- Serbo-lusaziane (e epërme dhe e poshtme)
- Gjuhët lekitike
- Polonishtja
- Polabishtja*
- Pomeranishtja
- Jugore
- Lindore
Grupi TokarikRedakto
- Tokarishtja
- Tokarike A*
- Tokarike B*