Lapland (Suedi)

Për rajonin në Finlandë, shiko Lapland (Finlandë).

Lapland, e njohur me emrin suedez Lappland (Samishtja veriore: Sápmi, Finlandisht: Lappi) është provincë në veri të Suedisë. Kufizohet në perëndim me Norvegjinë, në verilindje me Finlandën, në lindje me Norrbotten, në juglindje me Västerbotten dhe në jug me Ångermanland dhe Jämtland.

Lapland
Provincë
Stema
Vendi	Suedia
Krahina	Norrland
Qarqet	Qarku Västerbotten Qarku Norrbotten Qarku Jämtland
Sipërfaqja
• Gjithsej	109.702 km2 (42.356 sq mi)
Popullsia  (2021)
• Gjithsej	88.951
• Dendësia	0,33/km2 (2,2/sq mi)
Grupi etnik
• Gjuha	Suedisht
• Dialekti	Meänkieli
Kultura
• Lulja	Mjedra e malit
• Kafsha	Dhelpra arktike, Lynx, Renë
• Zogu	Bluethroat
• Peshku	Salvelinus
Zona kohore	UTC+1 (CET)
• Verës (DST)	UTC+2 (CEST)

Lapland përbën rreth një të katërtën e sipërfaqes së Suedisë dhe është gjithashtu provinca më e madhe e Suedisë. Provinca është e ndarë midis qarqeve Västerbotten dhe Norrbotten, me përjashtim të një pjese të vogël në jugperëndim që është pjesë e Qarkut Jämtland. Shumë shkrimtarë, piktorë dhe artistë janë frymëzuar nga Lapland, përfshirë Ernst Didring. Lapland është gjithashtu emri i një krahine finlandeze, e cila fillimisht përbëhej nga pjesa e Laplandës që përfundoi në Finlandë pas paqes së Fredrikshamn në vitin 1809.

Administrimi

Provincat e Suedisë tradicionale nuk shërbejnë për qëllime administrative apo politike, por janë entitete kulturore dhe historike. Administrativisht, Lappland përbën pjesën perëndimore të dy qarqeve të Suedisë, Qarku Norrbotten në veri dhe Qarku Västerbotten në jug. Ndryshe nga shumica e zonave të tjera të Suedisë, ka më shumë një identifikim me "qarqet" sesa me "provincat". Kështu, shumica e njerëzve në këto qarqe i referohen të gjithë qarkut, duke përfshirë zonat në Lapland, kur thonë 'Norrbotten' ose 'Västerbotten'.

Qytetarët me prejardhje Sami kanë të drejtë të kandidojnë dhe të votojnë në zgjedhjet për Parlamentin Sámi, që është rasti me samët kudo në Suedi. Gjuha sami ka një status zyrtar të pakicës në Komuna Kiruna, Komuna e Gällivare, Komuna Jokkmokk dhe Komuna Arjeplog.

Komunat e mëposhtme kanë selitë në Lapland:

• Arjeplog
• Arvidsjaur
• Dorotea
• Gällivare
• Jokkmokk
• Kiruna
• Lycksele
• Malå
• Sorsele
• Storuman
• Vilhelmina
• Åsele

Gjeografia

E vendosur në Suedi, Lapland është e njohur për përmbajtjen e Rezervatit Natyror Vindelfjällen, një nga rezervatet më të mëdha natyrore në Suedi. Pjesë të tjera të Laplandës janë emëruar një Vend i Trashëgimisë Botërore i UNESCO-s, zona e Laponisë dhe provinca përmban disa nga parqe kombëtare më të vjetra dhe më spektakolare të Evropës veriore.

Parqe kombëtare

• Abisko
• Björnlandet
• Muddus
• Padjelanta
• Sarek
• Stora Sjöfallet
• Vadvetjåkka

Klima

Lappland ka klimë polare. Në stinën e dimrit, temperatura mund të ulet deri nën -40 °C, por temperatura e mesme në janar është −10 dhe −15 °C. Në verë, Lapland pavarësisht vendndodhjes së saj të veriut ka motin mjaft të ngrohtë me deri në 25-30 gradë.