Ushtria Çlirimtare për Preshevë, Medvegjë dhe Bujanoc
Ushtria Çlirimtare e Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit (UÇPMB) ishte një ushtri guerile e formuar nga veteranët e Luftës së Kosovës për ndarje të 3 komunave: Preshevës, Bujanocit dhe Medvegjës nga Republika Federale e Jugosllavisë. Nga të tre komunat, dy kanë një shumicë etnike shqiptare, ndërsa Medvegja ka një pakicë të konsiderueshme.
| Ushtria Çlirimtare e Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit | |
|---|---|
| UÇPMB Pjesëmarrës në Luftën e Luginës së Preshevës | |
 | |
| Aktiv në vitet | 1999–2001 |
| Ideologjia | "Bashkimi i Trojeve Shqiptare" |
| Leaders | Ridvan Qazimi "Lleshi" Nijazi Azemi "Mjekrra" Bardhyl Osmani "Delta" Muhamet Xhemajli Shefket Musliu Mustafë Shaqiri Pacir Shicri |
| Area of operations | "Zona e Sigurisë Tokësore" dhe Lugina e Preshevës |
| Madhësia | 1,600 luftëtarë |
| Paraprirë nga | e formuar nga ish-veteranët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK-së) |
| Pasuar nga |  Ushtria Çlirimtare Kombëtare |
| Aleatët | |
| Kundërshtarët | |
| Beteja dhe luftëra | Lufta në Luginën e Preshevës:
|
.svg){kind=small}
Rrethanat e krijuara të pasluftës në Kosovë dhe rajon, krijuan një guerile tjetër shqiptare në Luginën e Preshevës. Prezenca ndërkombëtare në rajon, konkretisht, zona e sigurisë etj, ndikuan që UÇPMB-ja ta ngritë çështjen e fjetur të këtyre tokave shqiptare në një problem ndërkombëtar. UÇPMB-në, ashtu si dhe UÇK-në, e kishte formuar Lëvizja Popullore e Kosovës, një organizatë Lëvizja për Republikën e Kosovës e vjetër mbarëshqiptare pas demostratave të 1981. Mirëpo, me përfundimin e Luftës në Kosovë, drejtoria politike e UÇK-së, me në krye Hashim Thaçin, në një mbledhje në Prizren, formuan Këshillin politik për Luginën e Preshevës me seli në Gjilan dhe integruan LPK-në, që vendosmërisht mbështetej në kreun e saj, Ali Ahmetin, i cili bashkë me Emrush Xhemajlin, Fazli Veliun etj, më vonë arritën ta riorganizojnë LPK-në dhe UÇK-në me 2001 në Maqedoninë Perëndimore. Në Luginën e Preshevës. prej kësaj lëvizjeje guerile nuk do të mund të formohet një delegacion unik dhe kompetent për t'u përballur në negociatat e paqes me palën serbe. Pas rënies së Millosheviqit, pushoi përkrahja e UÇPMB-së, i'u imponua Marrveshja e Konqulit pas ndërrimeve në kreun e Beogradit. NATO-ja kontrolloi 5 kilometërshin - zona e lirë kufitare mes Kosovës dhe Serbisë, kundrejt nacionalizmit të rizgjuar shqiptar. "Po t'u japësh shqiptarëve gishtin, ata të shkulin krahun" ishte asokohe një koment i zakonshëm i perëndimorëve. Shqiptarët thjeshtë s'iu kishin lindur perëndimorëve te dardha e shtrembër, që t'u drejtonin të gjitha padrejtësitë historike.
UÇPMB-ja kishte mbijetuar në Zonën e Ndaluar prej 5 km rretheqark Kosovës, ku serbët s'kishin të drejtë të plasojnë armatim të rëndë që prej fushatës së NATO-s. Më të rënë Millosheviçi, u kuptua që kjo zonë do të anulohej, e UÇPMB-ja do të shpërbëhej.
Çarmatosja e shpërbërja "vullnetare" e UÇPMB-së u imponua nga Marrëveshja e Konçulit. Lugina e Preshevës iu dhurua pastaj liderëve të ri serbë si dëshmi e simpative perëndimore pro tyre, e për ta forcuar autoritetin e ultra-nacionalistit Koshtunicës e të liberal demokratit Zoran Xhinxhiçit në sytë e nacionalistëve serbë. Dy vjet pas shpërbërjes të UÇPMB-së, shqiptarët e atjeshëm morën pjesë për herë të parë që pas fillimit të viteve 1990 në zgjedhjet lokale serbe, përkundër ftesave të izoluara të aktivistëve për bojkot. Liderët e rrymës moderate ndër shqiptarë fituan ndikim në 3 komunat me shumicë shqiptare, kjo përbrenda sistemit serb që komunave u ofron fare pak ndikim në punët e pushtetit.
Kryengritja në Luginën e Preshevës
RedaktoArtikulli kryesor:Kryengritja në Luginën e Preshevës
Lufta në Luginën e Preshevës ishte një konflikt i armatosur përafërsisht dy vjeçar midis forcave serbe të Republikës Federale të Jugosllavisë dhe luftëtarëve shqiptarë të UÇPMB-së. Kishte raste gjatë konfliktit në të cilat qeveria jugosllave kërkoi mbështetjen e KFOR-it për të shtypur sulmet e UÇPMB-së pasi ato mund të përdornin vetëm forcat ushtarake të armatosura lehtë si pjesë e Traktatit të Kumanovës që i dha fund Luftës së Kosovës, e cila krijoi një zonë tampon midis Republikës Federale Jugosllave dhe Kosovës. Konflikti shkaktoi viktima nga të dyja palët, por i vetmi gjeneral i njohur që është vrarë në palën serbe është Dragan Dimitrijeviç.
Marrëveshja e Konçulit
RedaktoArtikulli kryesor:Marrëveshja e Konçulit
Marrëveshja e Konçulit është emër bisedor për dy deklarata, Deklarata Themelore e UÇPMB-së e nënshkruar për Kryengritjen në Luginën e Preshevës, e nënshkruar nga Ushtria Çlirimtare e Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit (UÇPMB) dhe Deklarata për amnisti me kusht për anëtarët e UÇPMB-së, e nënshkruar nga Republika e Serbisë në kuadër të RF të Jugosllavisë në vitin 2001. Marrëveshja e Konçulit është marrëveshja e parë që lidhet me Preshevën, Medvegjën dhe Bujanocin.[1]
Shiko edhe
RedaktoLidhje të jashtme
Redakto- http://www.refworld.org/docid/498805fbc.html raporti nderkombetar MEDIET-2166 Nicholas Wood, 26/1/01, "Albanian gunmen training for war. 2167 UNICEF, 9/3/01 op. cit.2168 Information provided by confidential source that requests confidentiality, 3/01
- Tetëmbëdhjetë vjetori i daljes në skenë të UÇPMB-së
- lista e deshmoreve te UÇPMB Arkivuar 12 mars 2016 tek Wayback Machine
- 16 vjet nga konfrontimet e para të UÇPMB-së
- si u përball UÇPMB-ja me policinë serbe 14 vjet më parë (FOTO LAJM)[lidhje e vdekur][lidhje e vdekur]
Referime
Redakto- ^ Kožul, Dejan (16 gusht 2021). "THE FORGOTTEN VALLEY". Kosovo 2.0.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)