Gjuha portugeze

Gjuha portugeze
Gjuha portugeze
Shqiptimi	[puɾtuˈɣeʃ], [poʁtuˈɡe(j)s]
Folësit	Vendas: 230.000.000 milionë (2012–2020)e25; L2: 25.000.000 milionë (2018–2020); Totali: 260.000.000 million
Familje gjuhësore	Gjuhët indo-evropiane Italike Latino-Faliskane Romane Italo perëndimore Romane Perëndimore Ibero-Romane Iberiane perëndimore Galiciane-Portugeze Gjuha portugeze; ; ; ; ; ; ; ; ;
Format e hershme	Proto-Indo-Europiane Proto-Italike Latinishtja e Vjetër Latinishtja klasike Latinishtja vulgare Galiciane-Portugeze ; ; ; ; ;
Shkrimi	Latin (varianti portugez);
Format me shenja	Manually coded Portuguese
Statusi zyrtar
Gjuhë zyrtare në	9 shtete Angola ; Brazili ; Kepi i Gjelbër ; Timori Lindor ; Guinea Ekuatoriale ; Guinea-Bissau ; Mozambiku ; Portugalia ; Sao Tome dhe Principe ; 1 varësi Makau (Kinë) ;
Rregulluar nga	Portugal:; Akademia e Shkencave të Lisbonës; Brazil:; Academia Brasileira de Letras; Mozambik:; Escola Portuguesa de Moçambique (e ardhshme); Stampa:Citationneeded
Kodet gjuhësore
ISO 639-1	pt
ISO 639-2	por
ISO 639-3	por
Glottolog	port1283
Linguasphere	51-AAA-a
	Gjuhë amtare Gjuhë amtare dhe administrative Gjuhë kulturore ose e dytë
	Portugalishtja nuk është e rrezikuar sipas sistemit të klasifikimit të UNESCOs
	This article contains IPA phonetic symbols. Without proper rendering support, you may see question marks, boxes, or other symbols instead of Unicode characters. For an introductory guide on IPA symbols, see Help:IPA.

Gjuha portugeze ( português ose, në tërësi, língua portuguesa) është një gjuhë romane perëndimore e familjes së gjuhëve indo-evropiane, me origjinë nga Gadishulli Iberik i Evropës . Është një gjuhë zyrtare e Portugalisë, Brazilit, Kepit të Gjelbër, Angolës, Mozambikut, Guinea-Bissaut dhe São Tomé dhe Principes, ^[5] ndërsa ka statusin e gjuhës bashkë-zyrtare në Timorin Lindor, Guinenë Ekuatoriale dhe Makau . Një person ose komb që flet portugalisht quhet " Luzofon(e) " ( lusófono). Si rezultat i zgjerimit gjatë kohërave koloniale, një prani kulturore e folësve portugezë gjendet gjithashtu në mbarë botën. Portugalishtja evoluoi nga disa dialekte të latinishtes vulgare në Mbretërinë mesjetare të Galicisë dhe në Qarkun e Portugalisë, dhe ka ruajtur disa tipare fonologjike kelte në leksikun e saj. ^[6] ^[7]

Me rreth 230 milionë folës amtarë dhe 25-30 milionë folës të gjuhës së dytë, portugalishtja ka gjithsej rreth 260 milionë folës. Zakonisht renditet si gjuha e pestë më e folur, gjuha e tretë evropiane më e folur në botë për sa i përket folësve amtarë ^[8] dhe gjuha e dytë romane më e folur, e tejkaluar vetëm nga spanjishtja . Duke qenë gjuha më e folur në Amerikën e Jugut ^[9] ^[10] dhe të gjithë Hemisferën Jugore, ^[11] është gjithashtu gjuha e dytë më e folur, pas spanjishtes, në Amerikën Latine, një nga 10 gjuhët më të folura në Afrikë, ^[12] dhe një gjuhë zyrtare e Bashkimit Evropian, Mercosurit, Organizatës së Shteteve Amerikane, Komunitetit Ekonomik të Shteteve të Afrikës Perëndimore, Bashkimit Afrikan dhe Komunitetit të Vendeve të Gjuhës Portugeze, një organizatë ndërkombëtare e përbërë nga të gjitha kombet luzofone të botës. Në vitin 1997, një studim akademik gjithëpërfshirës e renditi portugalishten si një nga 10 gjuhët më me ndikim në botë. ^[13] ^[14]

Shiko dhe këtë

Ky artikull është i cunguar. Ju mund të ndihmoni Wikipedian duke e zgjeruar atë.

^ ^a ^b Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura e25
^ Gutiérrez Bottaro, Silvia Etel (2014). "El portugués uruguayo y las marcas de la oralidad en la poesía del escritor uruguayo Agustín R. Bisio" [Uruguayan Portuguese and oral marks in the poetry of Uruguayan writer Agustín R. Bisio] (PDF). abehache (në spanjisht). 4 (6). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 12 gusht 2019. Marrë më 18 mars 2018.
^ "Historia lingüística del Uruguay". www.historiadelaslenguasenuruguay.edu.uy. Arkivuar nga origjinali më 5 prill 2019. Marrë më 9 maj 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Fernández Aguerre, Tabaré; González Bruzzese, Mahira; Rodriguez Ingold, Cecilia (2017). Algunas notas teórico metodológicas sobre la relación entre regiones y aprendizajes en Uruguay [Some theoretical methodological notes on the relationship between regions and learning in Uruguay]. XVI Jornadas de Investigación : la excepcionalidad uruguaya en debate: ¿como el Uruguay no hay? (në spanjisht). fq. 11–15. hdl:20.500.12008/10776.
^ "Estados-membros" [Member States]. Community of Portuguese Language Countries (në portugalisht). 7 shkurt 2017.
^ "The Origin and Formation of The Portuguese Language". Judeo-Lusitanica. Duke University. Arkivuar nga origjinali më 10 maj 2017. Marrë më 15 tetor 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Bittencourt de Oliveira, João. "Breves considerações sobre o legado das línguas célticas". filologia.org.br. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "CIA World Factbook". Marrë më 12 qershor 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Admin, e2f. "What are the 5 official languages of South America?". e2f (në anglishte amerikane). Arkivuar nga origjinali më 6 tetor 2020. Marrë më 2020-06-21.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Emra shifrorë: lista e autorëve (lidhja)
^ "Lesson Nine: How Many People Speak Portuguese, And Where Is It Spoken?". Babbel Magazine (në anglisht). Marrë më 2020-06-21.
^ "Potencial Económico da Língua Portuguesa" (PDF). University of Coimbra. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "Top 11 Most Spoken Languages in Africa". 2017-10-18. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "The World's 10 most influential languages", George Weber, 1997, Language Today "...includes besides many other languages, Bengali, English, French, German, Hindi/Urdu, Italian, Marathi, Panjabi, Persian, Brazilian (Portuguese), Russian, the Scandinavian languages, and Spanish."
^ Bernard Comrie, Encarta Encyclopedia (1998); George Weber, "Top Languages: The World's 10 Most Influential Languages" Arkivuar 27 shtator 2011 tek Wayback Machine, Language Today (Vol. 2, December 1997).

[e25-1] Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura e25

[2] Gutiérrez Bottaro, Silvia Etel (2014). "El portugués uruguayo y las marcas de la oralidad en la poesía del escritor uruguayo Agustín R. Bisio" [Uruguayan Portuguese and oral marks in the poetry of Uruguayan writer Agustín R. Bisio] (PDF). abehache (në spanjisht). 4 (6). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 12 gusht 2019. Marrë më 18 mars 2018.

[3] "Historia lingüística del Uruguay". www.historiadelaslenguasenuruguay.edu.uy. Arkivuar nga origjinali më 5 prill 2019. Marrë më 9 maj 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[4] Fernández Aguerre, Tabaré; González Bruzzese, Mahira; Rodriguez Ingold, Cecilia (2017). Algunas notas teórico metodológicas sobre la relación entre regiones y aprendizajes en Uruguay [Some theoretical methodological notes on the relationship between regions and learning in Uruguay]. XVI Jornadas de Investigación : la excepcionalidad uruguaya en debate: ¿como el Uruguay no hay? (në spanjisht). fq. 11–15. hdl:20.500.12008/10776.

[CPLP-5] "Estados-membros" [Member States]. Community of Portuguese Language Countries (në portugalisht). 7 shkurt 2017.

[6] "The Origin and Formation of The Portuguese Language". Judeo-Lusitanica. Duke University. Arkivuar nga origjinali më 10 maj 2017. Marrë më 15 tetor 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[7] Bittencourt de Oliveira, João. "Breves considerações sobre o legado das línguas célticas". filologia.org.br. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[8] "CIA World Factbook". Marrë më 12 qershor 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[9] Admin, e2f. "What are the 5 official languages of South America?". e2f (në anglishte amerikane). Arkivuar nga origjinali më 6 tetor 2020. Marrë më 2020-06-21.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Emra shifrorë: lista e autorëve (lidhja)

[10] "Lesson Nine: How Many People Speak Portuguese, And Where Is It Spoken?". Babbel Magazine (në anglisht). Marrë më 2020-06-21.

[11] "Potencial Económico da Língua Portuguesa" (PDF). University of Coimbra. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[12] "Top 11 Most Spoken Languages in Africa". 2017-10-18. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[13] "The World's 10 most influential languages", George Weber, 1997, Language Today "...includes besides many other languages, Bengali, English, French, German, Hindi/Urdu, Italian, Marathi, Panjabi, Persian, Brazilian (Portuguese), Russian, the Scandinavian languages, and Spanish."

[14] Bernard Comrie, Encarta Encyclopedia (1998); George Weber, "Top Languages: The World's 10 Most Influential Languages" Arkivuar 27 shtator 2011 tek Wayback Machine, Language Today (Vol. 2, December 1997).

[5]

[6]

[7]

[1]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]