Hedhja e çekiçit

Hedhja e çekiçit është një nga katër ngjarjet e hedhjes në garat e rregullta në pistë dhe fushë, së bashku me hedhjen e diskut, hedhjen e gjyles dhe shtizën .


Atletikë Hedhja e çekiçit

Rekordet botërore
Meshkuj	Stampa:Country data URS Yuriy Sedykh 86.74 m (1986)
Femra	Anita Włodarczyk 82.98 m (2016)
Rekordet olimpike
Meshkuj	Stampa:Country data URS Sergey Litvinov 84.80 m (1988)
Femra	Anita Włodarczyk 82.29 m (2016)

“Çekiçi” i përdorur në këtë sport nuk është si asnjë nga mjetet që quhen edhe me atë emër. Ai përbëhet nga një top metalik i lidhur me një tel çeliku në një dorezë. Madhësia e topit ndryshon ndërmjet garave për meshkuj dhe femra.

Historia

Ilustrim skocez i hedhjes me çekiç nga libri i Frank R. Stockton Round-about Rambles in Lands of Fact and Fancy

Amerikani irlandez John Flanagan në garën e hedhjes së çekiçit në Lojërat Olimpike Verore 1908 në Londër

Versioni bashkëkohor i hedhjes së çekiçit është një nga garat më të vjetra të Lojërave Olimpike, i përfshirë për herë të parë në lojërat e vitit 1900 në Paris, Francë ( olimpiada e dytë e epokës moderne). Çekiçi evoluoi nga origjina e tij e hershme informale për t'u bërë pjesë e lojërave Skoceze të Malësisë në fund të shekullit të 18-të, ku versioni origjinal i ngjarjes është ende konkurrohet sot.

Ndërsa gjuajtja me çekiç për meshkuj ka qenë pjesë e Lojërave Olimpike që nga viti 1900, Shoqata Ndërkombëtare e Federatave të Atletikës nuk filloi të ratifikonte hedhjet e femrave deri në vitin 1995. Hedhja e çekiçit për femra u përfshi për herë të parë në Lojërat Olimpike në lojërat verore të vitit 2000 në Sydney, Australi, pasi u përfshi në Kampionatin Botëror një vit më parë.

Versioni bashkëkohor i hedhjes së çekiçit

Konkurimi

Çekiçi i meshkujve peshon 7.26 kg dhe arrin 121.3 cm në gjatësi, dhe çekiçi i grave peshon 4 kilogramë dhe 19.4 cm në gjatësi. ^[1] Ashtu si lojërat e tjera të hedhjes, gara vendoset nga kush mund ta hedhë më larg mjetin.

Lëvizja e hedhjes fillon me hedhësin që lëkund çekiçin para-prapa rreth dy herë për të gjeneruar impuls. Hedhësi më pas bën tre, katër ose (rrallë) pesë rrotullime të plota duke përdorur një lëvizje të ndërlikuar të shputës së këmbës, duke rrotulluar çekiçin në një trajektore rrethore dhe duke rritur shpejtësinë e tij këndore me çdo rrotullim. Në vend që çekiçin të rrotullohet horizontalisht, ai rrotullohet në një plan që anon nga drejtimi në të cilin do të lëshohet. Hedhësi lëshon çekiçin pasi shpejtësia e tij është lart dhe drejt objektivit. ^[2]

Hedhjet kryhen në një rreth hedhjeje . Hedhësit nuk i lejohet të dalë jashtë rrethit të hedhjes përpara se çekiçi të ulet dhe mund të hyjë dhe të dalë vetëm nga pjesa e pasme e rrethit të hedhjes. Çekiçi duhet të ulet brenda një sektori hedhjeje 34,92º që është i përqendruar në rrethin e hedhjes. Këndi i sektorit u zgjodh sepse siguron një sektor, kufijtë e të cilit janë të lehta për t'u matur dhe shtrirë në një fushë (10 metra larg nga qendra e unazës, 6 metra gjerësi). ^[3] ^[4] Shkelja e rregullave rezulton në faull dhe gjuajtje nuk numërohet.

Largësia e hedhjes varet nga shpejtësia dhe lartësia në të cilën lëshohet çekiçi, por edhe nga faktorë të tjerë që nuk janë nën kontrollin e atletit. ^[5] Në veçanti, rrotullimi i tokës e ndikon atë nëpërmjet gjerësisë gjeografike të vendndodhjes (për shkak të forcës centrifugale, çekiçi do të fluturojë pak më tej në një vend më afër ekuatorit) dhe në një masë më të vogël edhe nëpërmjet azimutit të hedhjes (dmth. drejtimi i busullës së tij, për shkak të te forcës së Koriolisit ). ^[5] Sipas një studimi të vitit 2023, efekte të tilla janë mjaft të mëdha sa që 20 renditjet e rekordeve botërore si për burrat ashtu edhe për gratë në atë kohë mund të ndryshojnë disi nëse do të përshtateshin për gjerësinë dhe azimutin. ^[5]

Top 25 të të gjitha kohërave

Burra

Ath.#	Perf.#	Mark	Athlete	Nation	Date	Place	Ref.
1	1	86.74 m (284 ft 6 in)	Yuriy Sedykh	Bashkimi Sovjetik	30 AUG 1986	Stuttgart
	2	86.66 m (284 ft 3 in)	Sedykh #2		22 JUN 1986	Tallinn
	3	86.34 m (283 ft 3 in)	Sedykh #3		03 JUL 1984	Cork
2	4	86.04 m (282 ft 3 in)	Sergey Litvinov	Bashkimi Sovjetik	03 JUL 1986	Dresden
	5	85.74 m (281 ft 3 in)	Litvinov #2		30 AUG 1986	Stuttgart
	6	85.68 m (281 ft 1 in)	Sedykh #4		11 AUG 1986	Budapest
	7	85.60 m (280 ft 10 in)	Sedykh #5		13 JUL 1984	London
	7	85.60 m (280 ft 10 in)	Sedykh #6		17 AUG 1984	Moscow
	9	85.20 m (279 ft 6 in)	Litvinov #3		03 JUL 1984	Cork
	10	85.14 m (279 ft 3 in)	Litvinov #4		11 JUL 1986	London
	10	85.14 m (279 ft 3 in)	Sedykh #7		04 SEP 1988	Moscow
	12	85.02 m (278 ft 11 in)	Sedykh #8		20 AUG 1984	Budapest
	13	84.92 m (278 ft 7 in)	Sedykh #9		03 JUL 1986	Dresden
3	14	84.90 m (278 ft 6 in)	Vadim Devyatovskiy	Bjellorusia	21 JUL 2005	Minsk
	15	84.88 m (278 ft 5 in)	Litvinov #5		10 SEP 1986	Rome
4	16	84.86 m (278 ft 4 in)	Koji Murofushi	Japonia	29 JUN 2003	Prague
	17	84.80 m (278 ft 2 in)	Litvinov #6		26 SEP 1988	Seoul
	18	84.72 m (277 ft 11 in)	Sedykh #10		09 JUL 1986	Moscow
	19	84.64 m (277 ft 8 in)	Litvinov #7		09 JUL 1986	Moscow
5	20	84.62 m (277 ft 7 in)	Igor Astapkovich	Bjellorusia	06 JUN 1992	Seville
	21	84.60 m (277 ft 6 in)	Sedykh #11		14 SEP 1984	Tokyo
	22	84.58 m (277 ft 5 in)	Sedykh #12		08 JUN 1986	Leningrad
6	23	84.51 m (277 ft 3 in)	Ivan Tsikhan	Bjellorusia	09 JUL 2008	Grodno
7	24	84.48 m (277 ft 1 in)	Igor Nikulin	Bashkimi Sovjetik	12 JUL 1990	Lausanne
	25	84.46 m (277 ft 1 in)	Sedykh #13		14 SEP 1988	Vladivostok
	25	84.46 m (277 ft 1 in)	Tsikhan #2		07 MAY 2004	Minsk
8		84.40 m (276 ft 10 in)	Jüri Tamm	Bashkimi Sovjetik	09 SEP 1984	Banská Bystrica
9		84.19 m (276 ft 2 in)	Adrián Annus	Hungaria	10 AUG 2003	Szombathely
10		83.93 m (275 ft 4 in)	Paweł Fajdek	Polonia	09 AUG 2015	Szczecin	^[6]
11		83.68 m (274 ft 6 in)	Tibor Gécsek	Hungaria	19 SEP 1998	Zalaegerszeg
12		83.46 m (273 ft 9 in)	Andrey Abduvaliyev	Bashkimi Sovjetik	26 MAY 1990	Adler
13		83.43 m (273 ft 8 in)	Aleksey Zagornyi	Rusia	10 FEB 2002	Adler
14		83.40 m (273 ft 7 in)	Ralf Haber	Gjermania Lindore	16 MAY 1988	Athens
15		83.38 m (273 ft 6 in)	Szymon Ziółkowski	Polonia	05 AUG 2001	Edmonton
16		83.30 m (273 ft 3 in)	Olli-Pekka Karjalainen	Finlanda	14 JUL 2004	Lahti
17		83.04 m (272 ft 5 in)	Heinz Weis	Gjermania	29 JUN 1997	Frankfurt
18		83.00 m (272 ft 3 in)	Balázs Kiss	Hungaria	04 JUN 1998	Saint-Denis
19		82.78 m (271 ft 7 in)	Karsten Kobs	Gjermania	26 JUN 1999	Dortmund
20		82.71 m (271 ft 4 in)	Rudy Winkler	SHBA	20 JUN 2021	Eugene	^[7]
21		82.69 m (271 ft 3 in)	Krisztián Pars	Hungaria	16 AUG 2014	Zürich
22		82.64 m (271 ft 1 in)	Günther Rodehau	Gjermania Lindore	03 AUG 1985	Dresden
23		82.62 m (271 ft 0 in)	Sergey Kirmasov	Rusia	30 MAY 1998	Bryansk
23		82.62 m (271 ft 0 in)	Andriy Skvaruk	Ukraina	27 APR 2002	Kyiv
25		82.58 m (270 ft 11 in)	Primož Kozmus	Sllovenia	02 SEP 2009	Celje

^ "Hammer Throw". World Athletics. Arkivuar nga origjinali më 19 nëntor 2021. Marrë më 12 maj 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Johannsen, Dana (1 gusht 2021). "Tokyo 2020: Why the Olympic hammer throw may become a new national obsession". Stuff. Marrë më 1 gusht 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "Hammer Throw". World Athletics. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "Laying Out Sector Angles for the Track and Field Throwing Events" (PDF). USA Track & Field Pacific Northwest. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 2015-05-13. Marrë më 2022-03-19. The shot, discus, hammer & weight throw sector is 34.92º. This angle was chosen due to its simple geometry. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ ^a ^b ^c Horváth, Gábor; Hegedűs, Dénes; Slíz-Balogh, Judit (2023-06-27). "Change of world-record rankings of shot put and hammer throw due to the effects of Earth rotation and athlete's height". Scientific Reports (në anglisht). 13 (1): 10409. Bibcode:2023NatSR..1310409H. doi:10.1038/s41598-023-36665-5. ISSN 2045-2322. PMC 10300113. PMID 37369722.
^ Phil Minshull (9 gusht 2015). "Fajdek throws 83.93m in Szczecin". IAAF. Marrë më 10 gusht 2015. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Roy Jordan (21 qershor 2021). "Bromell back to his best while Felix and Winkler make history in Eugene". World Athletics. Marrë më 4 korrik 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] "Hammer Throw". World Athletics. Arkivuar nga origjinali më 19 nëntor 2021. Marrë më 12 maj 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[2] Johannsen, Dana (1 gusht 2021). "Tokyo 2020: Why the Olympic hammer throw may become a new national obsession". Stuff. Marrë më 1 gusht 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[3] "Hammer Throw". World Athletics. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[4] "Laying Out Sector Angles for the Track and Field Throwing Events" (PDF). USA Track & Field Pacific Northwest. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 2015-05-13. Marrë më 2022-03-19. The shot, discus, hammer & weight throw sector is 34.92º. This angle was chosen due to its simple geometry. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[:2-5] Horváth, Gábor; Hegedűs, Dénes; Slíz-Balogh, Judit (2023-06-27). "Change of world-record rankings of shot put and hammer throw due to the effects of Earth rotation and athlete's height". Scientific Reports (në anglisht). 13 (1): 10409. Bibcode:2023NatSR..1310409H. doi:10.1038/s41598-023-36665-5. ISSN 2045-2322. PMC 10300113. PMID 37369722.

[6] Phil Minshull (9 gusht 2015). "Fajdek throws 83.93m in Szczecin". IAAF. Marrë më 10 gusht 2015. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[7] Roy Jordan (21 qershor 2021). "Bromell back to his best while Felix and Winkler make history in Eugene". World Athletics. Marrë më 4 korrik 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]