Kufiri mes Shqipërisë dhe Malit të Zi

Kufiri mes Shqipërisë dhe Malit të Zi ndan territorin kombëtar të Republikës së Shqipërisë nga Mali i Zi. Ai ka një gjatësi prej rreth 170 kilometra deri në rreth 100 kilometra në vijë ajrore.

Vija kufitare

Shqipëria		Mali i Zi
Qarku	Bashkia	Komuna
Shkodra	Shkodra	Ulqini
	Shkodra	Tivari
	Malesia e Madhe	Tivari
		Podgorica
		Andrijevica
		Gusinje
	Shkodra
Kukësi	Tropoja
Kukësi	Tropoja	Plav

Kufiri i përbashkët shtetëror shtrihet në verilindje nga deti Adriatik deri në kreshtën kryesore të maleve Dinarike në Alpet Shqiptare.

Grupi Radohima dhe Jezerca (në qendër), pamje ajrore me pamje nga veriu

Kufiri fillon në Bunë/Bojana, me ishullin Ada në grykëderdhjen që i përket Malit të Zi. Ai ndjek rrjedhën e kësaj derdhjeje të liqenit të Liqenit të Shkodrës në veri-lindje për një gjysmë të mirë të gjatësisë së tij. Nga Samrishti shkon drejt në veri deri në Liqenin e Shkodrës midis Zogajt dhe Cklës . Në mes të liqenit ai fillimisht shkon në veriperëndim para se të largohet nga liqeni në krahun e tij verilindor në Han të Hotit dhe të vazhdojë në këtë drejtim përmes Malësisë së Madhe . Pika më veriore e kufirit është Zhijeva 2129 m. ku bën një kthesë e gjerë në jug rreth rajonit të Plavës në Ljuçën e sipërme: përshkon degën e Ljuçës Gmçar në drejtim të jugut dhe më pas kalon nëpër majat e larta alpine të grupit të Jezercës dhe grupit të Kollatës ( Maja Rosit 2524 m ) përtej kreshtës midis Luginës së Ljuçës dhe Luginës së Valbonës në drejtim të lindjes deri në Kolatën e Keqe ( 2534 m.), pika më e lartë në Mal të Zi. Rreth maleve pak më të ulëta ( Maja e Karafilit 2075 m.) shkon në Trekuf (përafërsisht. 2366 m.), trekëndëshi kufitar me Kosovën .

Pjesa më e madhe e minoritetit shqiptar të Malit të Zi jeton gjithashtu përgjatë kufirit.

Në zonën kufitare ndodhen disa zona të rëndësishme të mbrojtura: Reservati Shqiptar i Velipojës në grykëderdhjen e Bunës, Parku Kombëtar i Liqenit të Shkodrës dhe zona e Ramsarit Shqiptar Liqeni i Shkodrës, si dhe Parku Kombëtar i Luginës së Valbonës, rezervati natyror Lugina e Gashit dhe parku i madh kombëtar malazez Prokletije ngjitur në male.

Grykëderdhja e Bunës me ishullin Ada
Në bregun perëndimor të liqenit të Shkodrës, pamje përgjatë Rumijes
Rajoni kufitar në Cijevna /Cem afër Tamarës
Rajoni kufitar në jug të Plavës

Historiku

Propozimet për demarkacionin e kufirit të Shqipërisë, Konferenca e Ambasadorëve të Londrës 1913 (L'Illustration)

Në kohën osmane, zona i përkiste Eyâlet Rumelisë, pjesës së vjetër evropiane të Ostromit (Rumit) të pushtuar, dhe brenda saj Sanxhakut të Shkodrës . Me rënien e Perandorisë Osmane në 1852, u formua Principata e Malit të Zi, e cila përfundimisht u bë e pavarur në 1878, ^[1] por ishte ende pa dalje në det në atë kohë: zona bregdetare në veri ishte dominimi austriak i Cattaro (Kotor)., zona në jug rreth Liqenit të Shkodrës i mbeti Shkodrës (Liqeni i Shkodrës). Kufiri shkonte në veri nga Spizza (Sagradje/Sutomore) pranë Ostrowizza (Ostrowitz) si kufiri osmano-austriak, mbi malin Sutorman dhe në veri të Liqenit të Shkodrës rreth Podgoricës ende osmane, deri në Sitnicë dhe në Spuž, dhe prej andej në lindje drejtë maleve. Shqiptarët e bashkuar në Lidhjen e Prizrenit luftuan me sukses në dimrin e vitit 1879/80 - duke përfshirë edhe betejën e Nokshiqit - kundër kalimit të Plavës tek malazezët. Në vend të kësaj zone, Mali i Zi më pas iu caktua Ulqinit (Olgun/Ulqini). Me ristrukturimin e shtetit osman në vitin 1867, u krijua një vilajet perandorak i pavarur i Shkodrës .

Më 1910 Mali i Zi u bë mbretëri dhe më 1913 Principata e Shqipërisë u bë sovrane. ^[2] Në Konferencën e Ambasadorëve në Londër në vitin 1913, u bënë propozime të ndryshme për tërheqjen e kufirit, të cilat ranë dakord që kufiri midis dy shteteve të kalonte në mes të Liqenit të Shkodrës dhe kursi i sotëm në zonën e Plavës korrespondon me propozimin austriak, i cili caktonte lugina për në Mal të Zi. Në këtë formë, kufiri ekziston edhe sot.

Turqia (Perandoria Osmane), pjesa evropiane, 1827 (Finley: A Gjenerali i ri Altas )
Principata e Zrnagorës (Mali i Zi), 1862 (Zeitschr. d. Shoqëria për Gjeografinë në Berlin)
Rumelia Osmane, 1881

Shenja në kufirin mes Shqipërisë dhe Malit të Zi

Vendkalimet dhe trafiku kufitar

Kalimi Kufitar Muriqan

Vendkalimet kufitare ndërkombëtare midis dy vendeve janë (pala shqiptare përmendet e para):

Muriqan - Sukobin në linjën e Shkodrës</img> – Ulqin – Tivar</img>
Han i Hotit – Bozhaj në linjën e Shkodrës</img> – Podgoricë</img>
Grabom në rrugën e Tamarës</img> – Podgoricë (R-27)
Vermosh - Gusinje në itinerarin Han i Hotit - Kelmend</img> – Plav (R-9)

Shih edhe

^ Fürstbistum Montenegro 1515 entstanden; um 1800 dehnte sich Montenegro nach Osten aus, 1852 nach der Schlacht von Grahovac de facto unabhängig, 1878 endgültig.
^ Nach dem (Ersten) Balkankrieg 1912/13; Londoner Botschafterkonferenz 30. Mai 1913; es regiert vor dem Krieg nur kurz der Fürst Wilhelm; nach dem Krieg erst am Kongress von Lushnja 1920 Konsolidierung des Staates

[ME-1] Fürstbistum Montenegro 1515 entstanden; um 1800 dehnte sich Montenegro nach Osten aus, 1852 nach der Schlacht von Grahovac de facto unabhängig, 1878 endgültig.

[AL-2] Nach dem (Ersten) Balkankrieg 1912/13; Londoner Botschafterkonferenz 30. Mai 1913; es regiert vor dem Krieg nur kurz der Fürst Wilhelm; nach dem Krieg erst am Kongress von Lushnja 1920 Konsolidierung des Staates

[1]

[2]