Saint-Jean-Pied-de-Port

Donibane Garazi

Donibane Garazi (Baskisht)
Saint-Jean-Pied-de-Port (Frëngjisht)
Donibane Garazi Donibane Garazi (Baskisht) ; Saint-Jean-Pied-de-Port (Frëngjisht)
Komunë
	Ura e vjetër mbi lumin Nive
	Stema
	Location of Donibane Garazi Lua error te Moduli:Infobox_mapframe te rreshti 86: bad argument #1 to 'sqrt' (number expected, got nil).
Vendi	Franca
Rajoni	Nouvelle-Aquitaine
Departamenti	Pyrénées-Atlantiques
Qarku	Bayonne
Kantoni	Montagne Basque
Ndërkomunalitet	CA Pays Basque
Qeveria
• Kryetari (2020–2026)	Laurent Inchauspé
Sipërfaqja 1	2.730 km2 (1.054 sq mi)
Popullsia (Janar 2020)	1.510
• Dendësia	550/km2 (1,400/sq mi)
Zona kohore	UTC+01:00 (CET)
• Verës (DST)	UTC+02:00 (CEST)
INSEE/Kodi postar	64485 /64220
Lartësia	159–320 m (522–1,050 ft) ; (avg. 180 m or 590 ft)
	1 French Land Register data, which excludes lakes, ponds, glaciers > 1 km2 (0.386 sq mi or 247 acres) and river estuaries.

Saint-Jean-Pied-de-Port (fjalë për fjalë "Shën Gjoni në rrëzë të kalimit"; Baskisht: Donibane Garazi ; Spanjisht: San Juan Pie de Puerto ; Shqip: Donibane Garazi) është një komunë në departamentin Pirenejtë Atlantikë në Francën jugperëndimore. ^[2] Është afër Ostabatit në ultësirat e Pirenejve. Qyteti është gjithashtu kryeqyteti i vjetër i provincës tradicionale baske të Navarrës së Poshtme. Donibane Garazi është gjithashtu një pikënisje për Rrugën Franceze Camino Francés, opsioni më i popullarizuar për të udhëtuar në Camino de Santiago . ^[3]

Gjeografia

Qyteti shtrihet në lumin Nive, 8 kilometra nga kufiri spanjoll, dhe është qyteti kryesor i rajonit të Basse-Navarre (Navarre e Poshtme në shqip) dhe u klasifikua ndër Fshatrat më të Bukur të Francës në 2016. ^[4] Vendet e Donibane Garazit, i quajtur edhe Pays de Cize ( Garazi në Baskisht ), është rajoni që rrethon qytezën. Kornizimi e qytetit është në thelb një rrugë kryesore me mure ranorë. Është rreth 50 km në rrugë ajrore dhe 75 km në rrugë larg Pamplona ( Baskisht: Irunha), kryeqyteti i Navarrës së Epërme, përtej kufirit spanjoll.

Qyteti i vjetër Donibane Garazi

Qytetet dhe fshatrat fqinje

Historia

Ura në Donibane Garazi, 1940 nga Louis Dewis

Qyteti origjinal në Saint-Jean-le-Vieux aty pranë u rrafshua me tokë në 1177 nga trupat e Riçard Zemërluanit pas një rrethimi. Mbretërit e Navarrës rithemeluan qytetin në vendin e tij aktual menjëherë më pas.

Qyteti ishte më pas një qytet i Mbretërisë së Navarrës dhe selia e sherifit të distriktit të Navarrës së Poshtme. Ai mbeti i tillë deri në periudhën e pushtimit spanjoll (1512-1528) kur mbreti Henri II i Navarrës vendosi të transferonte selinë e institucioneve mbretërore në Saint Palais (Donapaleu) për arsye sigurie.

Qyteti ka qenë tradicionalisht një pikë e rëndësishme në Rrugën e Shën Jakobit, pelegrinazhi në Santiago de Compostela, pasi qëndron në bazën e Kalimit Roncevaux nëpër Pirenej . Pied-de-Port do të thotë "këmbë e kalimit" në frëngjishten pirenease. Rrugët nga Parisi, Vézelay dhe Le Puy-en-Velay takohen në Donibane Garazi dhe ishte ndalesa e fundit e pelegrinëve përpara kalimit të mundimshëm malor.

Në 1998, Porta St-Jacques ^[5] (porta e qytetit) u shtua në Vendet e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s si pjesë e vendeve përgjatë rrugëve të Santiago de Compostela në Francë . ^[6]

Porta e Shën Zhakut

Pamjet kryesore

Rruga me kalldrëm de la Citadelle shkon poshtë kodrës dhe mbi lumë nga Porta e Shën Zhakut e shekullit të pesëmbëdhjetë deri në Portën e Spanjës pranë urës. Nga ura ka pamje nga shtëpitë e vjetra me ballkone me pamje nga Niva. Shumë prej ndërtesave janë shumë të vjetra, të ndërtuara me rreshpe rozë dhe gri dhe ruajnë tipare dalluese, duke përfshirë mbishkrimet mbi dyert e tyre. Njëra, një furrë buke, rendit çmimin e grurit në vitin 1789.

Një pamje panoramike e Shën Zhanit siç shihet nga Citadelle në 2010.

Kisha gotike me shiste të kuqe e shekullit të 14-të, Notre-Dame-du-Bout-du-Pont, ^[7] qëndron pranë Porte d'Espagne. Origjinali u ndërtua nga Sancho i Forti i Navarrës për të përkujtuar Betejën e 1212 të Las Navas de Tolosa ku dominimi maur i Spanjës u shkërmoq.

Mbi qytetin në majë të kodrës është kështjella, e rimodeluar nga Vaubani në shekullin e 17-të.

Jashtë mureve është një qytet i ri, me Hôtel de Ville dhe një fronton pelota .

Donibane Garazi në fillimet e shekullit të XX-të.
fronton pelote
Stacioni i trenit
Lumi Nive në Donibane Garazi në 1843, nga Eugène de Malbos.

Ekonomia

Artizanati dhe ushqimet tradicionale mbeten në qytet, duke përfshirë lirin bask nga familja Inchauspé që nga viti 1848. ^[8] Qyteti është tani një qendër e rëndësishme turistike për Pirenejtë dhe ka dyqane, restorante dhe hotele.

Donibane Garazi është i specializuar në djathin e dhisë, si djathi Ossau-Iraty AOP, mbarështimi artizanal i troftës dhe omleta e piperosur me speca dhe proshutë Bajone.

Të hënave krijohet një treg i madh, me dele dhe bagëti të futura në qytet. Në orën 17:00, në fronton zhvillohet një lojë e përbashkët me pelote me duar të zhveshura. Ka panaire të mëdha katër herë në vit.

Transporti

Stacioni Saint-Jean-Pied-de-Port është terminali jugor i linjës hekurudhore nga Bajona përmes Vendit Bask Francez, përgjatë luginës së lumit Nive, me disa shërbime çdo ditë. Ai ndodhet 1 km nga qendra e qytetit. Aeroporti Biarritz është aeroporti më i afërt me Donibane Garazin.

Referime

^ "Répertoire national des élus: les maires" (në frëngjisht). data.gouv.fr, Plateforme ouverte des données publiques françaises. 4 maj 2022.
^ INSEE commune file
^ Camino de Santiago Saint-Jean-Pied-de-Port - Santiago de Compostela (në spanjisht). Michelin et Cie, Manufacture Française des Pneumatiques Michelin, Paris, 2009. ISBN 978-2-06-714805-5.
^ IDIART, Alphonse (2016). "Site de la mairie de Saint Jean Pied de Port". Site de la mairie de Saint Jean Pied de Port. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja)
^ "Porte Saint-Jacques (Saint-Jean-Pied-de-Port)", Wikipédia (në frëngjisht), 2022-01-09, marrë më 2022-10-12
^ "St Jean Pied-de-Port, France | Tourism Basque Country". www.euskoguide.com. Marrë më 2022-10-12. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "Église Notre-Dame du Bout-du-Pont", Wikipédia (në frëngjisht), 2022-09-24, marrë më 2022-10-12
^ Béziat, Bruno (2013-08-14). "Les artisans de la Bami". Sud Ouest (në frëngjisht). ISSN 1760-6454. Marrë më 2022-10-12.

[1] "Répertoire national des élus: les maires" (në frëngjisht). data.gouv.fr, Plateforme ouverte des données publiques françaises. 4 maj 2022.

[2] INSEE commune file

[3] Camino de Santiago Saint-Jean-Pied-de-Port - Santiago de Compostela (në spanjisht). Michelin et Cie, Manufacture Française des Pneumatiques Michelin, Paris, 2009. ISBN 978-2-06-714805-5.

[4] IDIART, Alphonse (2016). "Site de la mairie de Saint Jean Pied de Port". Site de la mairie de Saint Jean Pied de Port. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja)

[5] "Porte Saint-Jacques (Saint-Jean-Pied-de-Port)", Wikipédia (në frëngjisht), 2022-01-09, marrë më 2022-10-12

[6] "St Jean Pied-de-Port, France | Tourism Basque Country". www.euskoguide.com. Marrë më 2022-10-12. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[7] "Église Notre-Dame du Bout-du-Pont", Wikipédia (në frëngjisht), 2022-09-24, marrë më 2022-10-12

[8] Béziat, Bruno (2013-08-14). "Les artisans de la Bami". Sud Ouest (në frëngjisht). ISSN 1760-6454. Marrë më 2022-10-12.

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]