Vukashin Filipoviq

Vukashin "Vuk" Fillipoviç (serbisht: Вукашин Вук Филиповић Vukašin Vuk Filipović, Stanovc, Vushtrri, Jugosllavi, 30 gusht 1930 - Prishtinë, Kosovë, Jugosllavi, 1990) ishte një shkrimtar, piktor dhe profesor serb në Universitetin e Prishtinës. Ai konsiderohet njëri nga shkrimtarët më të rëndësishëm serbë të shekullit të 20-të. Ai nuk iu bashkua shkrimtarëve dhe intelektualëve serbë dhe malazezë në vitin 1986 në protestat e tyre kundër shqiptarëve.

Biografia

Shkollën fillore e ndoqi në Babin Most, Bresje dhe Prishtinë, kurse të mesmen në Gjimnazin e Dytë të Burrave në Beograd dhe Prishtinë dhe u diplomua për letërsi serbe në Fakultetin Filozofik në Beograd në vitin 1954. Në të njëjtin fakultet në vitin 1964 doktoroi me temën “Fëmijëria në veprën e Bora Stankoviqit”. Ishte profesor në gjimnazin "Ivo Lola Ribar" në Prishtinë (1954–1959), ligjërues në Shkollën e Lartë Pedagogjike dhe nga shtatori 1960 deri në vdekje, ligjërues dhe profesor në Fakultetin Filozofik të Prishtinës në lëndët i Teorisë së Letërsisë dhe Letërsisë Moderne Serbe të shekullit XX.

Është një nga themeluesit dhe kryeredaktori i parë i revistës letrare Vidici (1953–1954) në Beograd. Është iniciator dhe kryeredaktor i revistës Stremljenja (1965–1979) në Prishtinë. Si student në Beograd, ai botoi rreth tridhjetë tregime me tema nga jeta e Kosovës në Mladi Borac, Mlada Kultura, NIN, Naši odjeku dhe gazetën Jedinstvo . Romani i tij Tragovima ("Gjurmët" në dorëshkrim) u vlerësua në konkursin "Arsimi Kombëtar" në Sarajevë në vitin 1957 për një roman jugosllav. ^[1] Teatri Popullor Krahinor në Prishtinë luajti dramat e tij: "Dhomat e errëta" (Dramë shqipe, 1956) dhe "Bora dhe zjarri" (dramë serbe, 1963). Ai organizoi dy ekspozita personale pikturash në 1957 dhe 1960. Ekspozita e tij ishte ekspozita e parë vetjake e pikturave në Kosovë dhe Metohi. Ai gjithashtu ilustroi përmbledhjen me poezi të Rado Nikoliqit "Hijet" dhe botoi kontribute të shumta artistike në Jedinstvo. Ai inkurajoi dhe ndihmoi krijuesit e rinj në Kosovë që të afirmohen. Ai ishte një nga nismëtarët e veprimtarisë botuese të gazetës Jedinstvo në vitin 1961, në të cilën më vonë botoi të gjithë librat e tij. ^[2]

Ai ishte anëtar i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës (ASHAK) që nga themelimi i saj, ndërsa nga viti 1986 deri në vitin 1990 ishte kryetar i saj, në një mandat si dhe kryetar i Këshillit të Akademive të Shkencave dhe Arteve të RSFJ-së. ^[3]

Publikime

Studime

U svetu književnog dela [Në botën e letërsisë], 1966
Detinjstvo u delu Bore Stankovića [Fëmijëria në veprën e Bora Stankoviqit], 1968
Pripovedač Ivo Ćipiko, Pisci i Vreme [Tregimtari Ivo Ćipiko, Shkrimtarët dhe koha], Prishtinë, 1970 ^[4]
Simboli epskog prostora [Simbolet e hapësirës epike], 1972
Poetika trajanja [Poetika e kohëzgjatjes], 1973
Svet književnog dela [Bota e Letërsisë], 1975
Delo Ive Andrića [Vepra e Ivo Andriqit], 1975
Poezija dhe poetika Stevana Raiçkovića [Poezia dhe poetika e Stevan Raiçkoviqit], 1977
Umetnost Veljka Petrovića [Arti i Veljko Petrović], 1980
Pisci i vreme 2 [Shkrimtarët dhe koha 2], 1982
Ogledi i studimeve [Sprovime dhe studime], 1985

Novela

Tragovima (Gjurmë), Narodna prosvjeta, Sarajevë, 1957; (Gjurmat, përkthyer në shqip nga Vehap Shita, Rilindja, Prishtinë, 1958) ^[5]
Bregu i pjerrët, Jedinstvo, Prishtinë, 1961, (botimi i dytë: Bota e Re, Prishtinë, 1996)

Drama

Dark Chambers (Oda e erret), Provincial National Theater (Albanian Drama), Priština, direktuar nga Slavoljub Stefanović Ravasi, 1956
Pohod, radio drama, Radio Priština, 1962
Snow and Fire, Provincial National Theater (Serbian Drama), Priština, direktuar nga Aleksandar Kovačević, 1963; Theater National, Leskovac, 1964

Ekspozitë pikture

Akuarel, Foajet e Teatrit Kombëtar Krahinor, Prishtinë, 1957 dhe 1960

Çmimet

Çmimi i Shoqatës së Shoqërive Kulturore Artistike të Kosovës për dramën "Dhomat e errëta",
Çmimi i tretë i "Arsimit Kombëtar" në Sarajevë për romanin, 1956,
Çmimi i Sekretariatit Rajonal të Arsimit dhe Kulturës AKMO, 1958,
Çmimi i Dhjetorit i Kosovës, 1964,
Çmimi i Nëntorit i Prishtinës, 1966,
Çmimi i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, 1976,
Çmimi 7 korrik i Beogradit, 1982,

Literatura

Šijaković, Miodrag (22 korrik 1957). "Roman Vuka Filipovića" [Vuka Filipović's novel]. Jedinstvo. 7. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Lučić, Milivoje (18 shtator 1961). "Deset minuta s piscem "Strme obale" [Ten Minutes with the "Steep Coast" Writer]. Jedinstvo. 8. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Vladeta Vuković (1961). "Vuk Filipović: Strma obala" [Vuk Filipović: Steep Coast]. Stremljenja. 5: 596–601. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Ivanović, Radomir V. (1971). Književno stvaralaštvo Kosova na srpskohrvatskom jeziku. Priština. OCLC 578773151. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja (lidhja)
Andrejević, Danica (1988). Portreti kosovskih pisaca [Portraits of Kosovo Writers]. Priština: Jedinstvo. OCLC 645172452. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Referime

^ Рајовић, Драгана (19 gusht 2013). "ИДЕОЛОШКЕ ИМПЛИКАЦИЈЕ У "ТРАГОВИМА" ВУКАШИНА ФИЛИПОВИЋА". Sinteze (në serbisht). 2 (3): 57–65. ISSN 2217-902X.^{[lidhje e vdekur]}
^ Elsie, Robert (15 nëntor 2010). Historical Dictionary of Kosovo (në anglisht). Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-7483-1.
^ SFRJ, Savet akademija nauka i umetnosti (1980). The Council of Academies of Sciences and Arts of the SFR Yugoslavia, 1948–1978 (në anglisht). Council of Academies of Sciences and Arts of the SFR Yugoslavia.
^ Univerzitet u Nišu Filozofski fakultet (1979). Recueil des travaux de la Faculté des lettres et des sciences de Niš (në serbisht). Filozoski fakultet.
^ Rajović, Dragana (2013). "Ideological implications of 'Traces' by Vukasin Filipovic". Sinteze – časopis Za Pedagoške Nauke, Književnost I Kulturu. 2 (3): 57–65. doi:10.5937/Sinteze1303057R. ISSN 2217-902X. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] Рајовић, Драгана (19 gusht 2013). "ИДЕОЛОШКЕ ИМПЛИКАЦИЈЕ У "ТРАГОВИМА" ВУКАШИНА ФИЛИПОВИЋА". Sinteze (në serbisht). 2 (3): 57–65. ISSN 2217-902X.^{[lidhje e vdekur]}

[2] Elsie, Robert (15 nëntor 2010). Historical Dictionary of Kosovo (në anglisht). Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-7483-1.

[3] SFRJ, Savet akademija nauka i umetnosti (1980). The Council of Academies of Sciences and Arts of the SFR Yugoslavia, 1948–1978 (në anglisht). Council of Academies of Sciences and Arts of the SFR Yugoslavia.

[4] Univerzitet u Nišu Filozofski fakultet (1979). Recueil des travaux de la Faculté des lettres et des sciences de Niš (në serbisht). Filozoski fakultet.

[5] Rajović, Dragana (2013). "Ideological implications of 'Traces' by Vukasin Filipovic". Sinteze – časopis Za Pedagoške Nauke, Književnost I Kulturu. 2 (3): 57–65. doi:10.5937/Sinteze1303057R. ISSN 2217-902X. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]