Serbët në Kosovë
Prejardhja e serbëve në Kosovë individualisht është vështirë të përcaktohet. Vendbanimet e tyre që kanë pasur në Serbi deri më tani saktësisht nuk dihen por supozohet se vijnë nga pjesë të ndryshme të Ballkanit. Disa nga serbët e Kosovës kane jetuar për shume breza në Kosovë. "Nga dokumentet e Vatikanit shihet qartë veprimi i klerit ortodoksë serb në sllavizmin e shqiptarëve dhe në uzurpimin e kishave katolike, sidomos në Prizren, në Mitrovicë, Novobërd, në Mal të Zi etj., për çka edhe papa ka intervenuar pranë autoriteteve serbe".[1]. Terrori i Kishës ortodokse serbe ndaj shqiptarëve katolikë dhe ortodoksë, për t’i asimiluar, ka qenë në vazhdimësi i madh. Taksat e rënda kishtare e shtetërore, dhe detyrimet e tjera materiale e shpirtërore, siç ka qenë imponimi i klerit serb që edhe shqiptarët katolikë t’i pagëzojnë fëmijët e tyre në kishën ortodokse serbe me emra sllavë, kanë bërë që shumë shqiptarë kanë humbur përkatësinë fetare katolike dhe kombësinë e tyre shqiptare.[2].
Mirëpor shumica e tyre janë anëtarë të familjeve, të cilat kanë marrur tokën e shqiptarve të dhuruar nga organet e qeverisë Serbe të bazuara në Doktrinën e shejt serbe në atë kohë (1927) e që në Kosovë thuhej se bëhen "Reforma agrare". Si do që të jetë, numri i te ardhurve serbë nga territori i tashëm 2006 i Serbisë, ndër vite nuk mund të dihet saktësisht për shkak të pengesave politike në institucionet dhe entet e Serbisë, të cilat kanë mbledhur më parë (sikurse gjatë luftës së fundit ) të gjithë regjistrat, që kanë të bëjnë me te ardhurit dhe me Kosovën.
Si do që të jetë, nga ato pak shënime studiuesit janë të mendimit se "Vendosja e kolonistëve serbë dhe malazezë në Kosovë filloi që nga viti 1912, por u zbatua në mënyrë intensive gjatë viteve 1919 - 1924 si dhe atyre 1934 - 1941. Në atë periudhë, në Kosovë, u vendosen më se 39 mijë serbë dhe malazez dhe u krijuan 374 koloni, pëkatësisht vendbanime të reja sllave"[3]
Për sa i përket statistikave, punimi Reforma agrare dhe kolonizimi i Kosovës na jepë shënime të detaluara sa i përket veprimeve të instutucioneve serbe.[4]
| Përbërja etnike e Kosovës sipas serbëve | |||||||||
| Viti/Etnia | Total | Serb | % | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1948 | 728,436 | 189,869 | 23.6 | ||||||
| 1953 | 804,530 | 189,869 | 23.6 | ||||||
| 1961 | 966,026 | 227,016 | 23.5 | ||||||
| 1971 | 1,247,344 | 228,264 | 18.3 | ||||||
| 1981 | 1,585,333 | 209,498 | 13.2 | ||||||
| 1991 | 1,961,515 | 194,190 | 9.9 | ||||||
| Burimi: Marina Blagojevic, “Kosovo Invisible Civil War” në Thanos Veremis dhe Evangelos Kofos, Kosovo: Avoiding Another Balkan War, ELIAMEP, Universiteti i Athinës, 1998 | |||||||||
| Demografia e Kosovës |
|---|
| Ilirët |
| Dardanët |
| Dyndja sllave |
| Per. Osmane |
| Shqipëria |
| Kolonizimi |
| Republika |
| Kosova |
Ardhacakët serbë Redakto
- Artikulli kryesor: Reforma agrare dhe kolonizimi i Kosovës.
Sipas të dhënave të enteve serbe të cilët kanë mbajtur regjistra për familljet kolonizuese të cilave ju ipej toka e shqiptarve në territorin e Kosovës (kufinjtë e vitit 2006), në periudhën mes Luftës së Parë Botërore dhe Luftës së Dytë Botërore, kolonët sllavë u vendosën në këto vendbanime si më poshtë:
Komuna e Prishtinës Redakto
Prishtinë: Badofci (13 familje), Ballabani (9), Barileva (13), Besia (2), Çagllavica (3), Dabisheci (17), Gllogovica (6), Hajkobilla (5), Hajvalia (48), Keçëkolla (5), Koliçi (4), Lebana (8), Makoci (3), Mareci (4), Nëntë Jugoviqët (66), Nisheci (9), ShkabajOrlloviqi (34), Prapashtica (26), Prishtina (70), Slivova (2), Teneshdolli (3), Truda (2) dhe Vranidolli (3).
Komuna e Fushë-Kosovës Redakto
Fushë-Kosovë: Batusa (1), Bardhi i Madh (23), Fushë Kosova (142), Graboci i Poshtëm (20), Harilaqi (18), Henci (2), Krivova (25), Miradia e Epërme (80), Nakarada (3), Pomozotini (1), Sllatina e Madhe (33) dhe Vrogolia (11).
Komuna e Drenasit Redakto
Drenas: Abria e Epërme (1), Arllati (8), Baica (11), Dobrasheci (12), Domaneku (10), Fushtica e Poshtme (12), Gllanasella (27), Gllobari (15), Komarani (91), ndërsa në lokalitetin Ostrok (8), Karratica e Epërme (5), Karratica e Poshme (18), Krikova (21), Likoshani (4), Llapushniku (31), Negroci (9), lokaliteti Negroci -Llapushniku (29), Pokleku (10), Polluzha (11), Çikatova e Re (163), Çikatova e Vjetër (2), Sankoci (5), Shtrubullova (2), Tërsteniku (22), Zabeli i Poshtëm (16) dhe lokaliteti Zabeli - Krivova (26).
Komuna e Kastriotit Redakto
Obiliqi: Babimoci (1), Lokaliteti Bakshia-Nëntë Jugoviqët (48); Breznica (58), Palaj (3), Dobrosella (34), Hadja (4), Dardhishta (15), Lajthishta (4), Llazareva (17), Mazgiti (11), Millosheva (68), Miniera e Kosovës (9), Obiliqi (122), Plemetini (6), Raskova (6) dhe Siboci (7).
Komuna e Podujevës Redakto
Podujevë: Bajçina (12), Balloci (71), Batllava (28), Bellopoja (39), Bërveniku (7), Braina (6), Bradashi (24), Burica (4), Dobërdoli (28), Dobratini (11), Dumnica e Epërme (1), Dumnica e Poshtme (137) , Dumoshi (12), Dyzi (4), Gërdoci (9), Gllamniku (43), Halabaku (5), Herrtica (36), Kaçibegu (7), Katunishta (23), Kërpimehu (21), Konusheci (24), Kushevica (13), Letanci (5), Livadica (33), Lupçi i Poshtëm (14), Llapashtica e Epërme (63), Llapashtica e Poshtme (21), Llausha (30), Lluga (3), Luzhani (9), majaci (8), Merdari (33), Metërgoci (39), Metohia (7), Miroci (14), Murgulla (4), Obrança (42), Orllani (56), Pakashtica (28), Penuha (11), Perani (21), Përpollci (5), Podjeva (157), Pollata (1), Potoku (3), Radujeci (31), Repa (54), Revuçi (33), Sallabaja (5), Sfeçla (48), Siboci i Epërm (38), Siboci i Poshtëm (9), Sllatina (1), Surkishi (17), Shajkoci (17), Shakovica (8), Shtedimi (15), Tërrnava (22), Turuçica (37) dhe Zakuti (15).
Komuna e Lipjanit Redakto
Lipjani: Akllapi (3), Babushi i Muhaxhirëve (17), Baica (4), Banulla (9), Bregu i Zi (9), Bujani (8), Dobraja e Madhe (6), Dobraja e Vogël (10), Gadime e Epërme (5), Gadime e Poshtme (9), Gllogoci (3), Gracka (82), Hallaçi i Vogël (6), Lepia (4), Lipjani (10), Llugaxhia (3), Lluga (34), Magurja (11), Mareci (8), Medveci (13), Poturoci (17), Qyqylaga (12), Radeva (6), Ribari i Madh (1), Rubofci (4), Rufci i Ri (40), Shala (Sedllari) (1), Suhadolli (125), Topliçani (5), Vërsheci (13), Vrella e Goleshit (111).
Komuna e Ferizaj Redakto
Ferizaj: Babushi i Serbëve (6), Bibaj (13), Cërnilla (12), Doganaj (4), Ferizaj (36), Gaçka (rreth 20 familje), Gërlica (7), Gremja (23), Komogllava (5), Kosharja (13), Lloshkobarja (26), Mirashi (22), Mirosala (16), Muhoci (19), Nekudini (5), Nerodimja (8), Nerodimja e Poshtme (1), Papazi (23), Pleshina (25),* Pojatishta (22), Prelezi i Jerlive (37), Prelezi i Muhaxhirëve (7), Rahovica (15), Raka (33), Sazlia (10), Slivova (15), Softoviqi (20), Sojeva (14), Katuni i Vjetër (39), Surqina (10), Talinoci i Jerlive (5), Talinoci i Muhaxhirëve (25), Tankosiqi (119), Tërni (2), Varoshi (13) dhe Zaskoku (20).
Komuna e Shtimes Redakto
Shtime: Gllavica (6), Godanci i Poshtëm (14), Gjurkoci (9), Petroviqi (Lagjja e Pajtimit) (22), Muzeqina (3), Raçaku (1), Rashinca (15), Shtimja (3) dhe Vojnofci (8).
Komuna e Kaçanikut Redakto
Kaçanikut: Elezaj (9), Gabrica (1), Kaçaniku i Vjetër (29), Reka (10) dhe Stagova (3).
Komuna Skënderaj Redakto
Skënderaj: Buroja (39), lokaliteti Çubrel-Llaushë-Vitakë (8), Izbica (8), Klina e Epërme (41), Klina e Mesme (7), lokaliteti Kodra e Tomës në trekëndëshin Tërnafc-Prekaz-Klinë (51), Klladërnica (1), Kosieri i Ri (20), Kallica (48), Kuçica (2), Likoci (1), Luboveci (9), lokaliteti Kolena-Lubovec (2), Makërmali (11), Mikushnica (26), Fshati i Ri (Novosella) (13), Padalishta (1), Polaci i Ri (55), Polluzha (13), Prekazi i Epërm (22), Prekazi i Poshtëm (9), Radisheva (2), Skënderaj (Serbica) (55), Tërnafci (8), Turiçeci (25), Vitaku (12) dhe Vojniku (32).
Komuna e Vushtrrisë Redakto
Vushtrri: Akrashtica (3), Beçiqi (10), Bivolaku (8), Brusniku (8), Bukoshi (58), Cecelia (5), Dalaku (14), Druari (26), lokaliteti Druari-Resniku (35), Dobërlluka (6), Dubofci (8), Dumnica e Epërme (9), Dumnica e Llugave (15), Dumnica e Poshtme (19), Galica (6), Graca (6), lokaliteti Graca-Stanofci i Epërm (28), Hercegova (46), Jezera (Liqeni) (41), Kollo (15), Mavriqi (5), Nedakoci (12), Novolani (32), Maxhunaj (8), Pantina (16), Pestova (15), Resniku (6), Ropica (5), Samadrexha (29), Sllakofci (1), Sllatina (7), Smrokonica (1), Stanofci i Epërm (5), Stanofci i Poshtëm (9), Studimja e Poshtme (8), Svërçaku i Epërm (19), Svërçaku i Poshtëm (52), Shalci (16), Shtitarica (1), Taraxha (15), Tërllobuçi (1), Lumi i Madh (28), Vërnica (17), Vilanci (17), Vushtrria (shumë familje), Zagora (21) dhe në lokalitetin Zhilivoda-Siboci (6).
Komuna e Mitrovicës Redakto
Mitrovicë: Brabaniqi (3), Gushafci (7), Kçiqi i Madh (2), Kopriva (2), Lisica (2), Lushta (13), Mitrovica (30), Pirqa (12), Shipoli (45), Shupkoci (1), Suhadolli i Epërm ( 10), Frashëri (Svinjari) (14), Vaganica (12), Vërnica (10), Vinarci i Poshtëm (6) dhe Zhabari i Poshtëm (3).
Komuna e Zveçanit Redakto
Komuna e Leposaviqit Redakto
Leposaviq: Kijavçiqi (1) dhe Kopariqi (1).
Komuna e Kamenicës Redakto
Kamenicë: Berivojca (30), Bozhevci (1), Bratilloci (1), Busovata (2), Dajkoci (6), Drenoci (14), Firiqeja (2), Gllogoci (1), Hajnoci (2), Hodonoci (10), Hogoshti (7), Kamenica (6), Karaçeva e Eperme (11), Kollolleçi (29), Kopërnica (5), Koretini (68), Miganofci (1), Moçari (1), Muçivërci (13), Çarakofci (8), Rubofci (6), Rogana (21), Shipashnica e Poshtme (12), Strelica (2), Cfirca (3), Tërstena (2) dhe Topanica (27).
Komuna e Vitisë Redakto
Viti: Ballanca (11), Begunca (3), Binça (2), Buzoviku (37), Budrika e Epërme (2), Devaja (3), lokaliteti Devaja-Vrapçiqi (17), Drobeshi (39), Gërmova (50), Gërçari (3), Gjylekari (16), Goshica (40), Kabashi (34), Mogilla (21), Podgorci (3), Pozherani (54), Radivojci (1), Ramjani i Epërm (18), Ramnishta (9), Remniku (19), Sadovina e Çerkezëve (62), Sadovina e Jerlive (11), Shasharja (12), Sllatina e Epërme (17), Smira (13), Tërpeza (13), Tërsteniku (1), Vërboci (3), Vitia (25) dhe Zhitia (9).
Komuna e Istogut Redakto
Istogu: Banica (27), Banja (42), Bellopoja (14), Caralluka (5), Dobrusha (234), Dragalefci (7), Dreja (4), Dubova e Vogël (7), Dubrava (103), Gurrakoci (33), Istogu (15), Kaliçani (28), Kashica (3), Kërrnina (37), Kovrraga (31), Lluga (1), Llukaci i Begut (8), Llukaci i Thatë (2), Lubova (84), Lubozhda (11), Muzhevina (6), Orobërda (97), Prekalla (1), Prigoda (11), Rakoshi (32), Sërbobrani (30), Shalinovica (20), Staradrani (9), Studenica (4), Suhogërla (Syrigana) (2), Shushica (70), Tomoci (5), Tuçepi (39), Uça (1), Veriqi (62), Vrella (16), Zallçi (25) dhe Zhakova (7).
Komuna e Klinës Redakto
Klinë: Biça (17), Bokshiqi (14), Budisallci (12), Caraviku (8), Çabiqi (4), Deiqi (14), Dollci (2), Dollova (13), Dranoshiqi (29), Dërsniku (3), Gjyrgjeviku i Madh (7), Gjyrgjeviku i Vogël (28), Gllareva (13), Grabanica (5), në lokalitetin Arat e Gjata (24), Gremniku (4), Jagoda (43), Jashanica (73), Kërnica (24), Klinafci (18), Klina (14), Këpuzi (44), Krysheva (23), Pjetërqi i Epërm (15), Pjetërqi i Poshtëm (13), Pogragja (7), Qeskova (6), Qypeva (5), Radulloci, Renoci (10), Jashanica-Resniku (52), Shtupeli (41), Stupa (25), Ujmiri (6), Videja (19), Lokaliteti Zajm-Deiqi-Videja-Drenoc (51), Volljaka (6), Zabërgja (1), Zajmi (12), Zllakuçani (23) dhe në lokalitetin Klina-Zallkuçani (41).
Komuna e Malishevës Redakto
Malishevë: Banja (18), Bellanica (14), Bubaveci (14), Bubli (11), në lokalitetin Mirusha-Carravrana (25), Carralluka (22), Damaneku (10), Jançishta (1), Lashkadrenoci (24), Kjeva (9), Lladroviqi (20), Llazica (42), Lubizhda (23), Malisheva (20), Millanoviqi (Shkoza) (4), Mirusha (12), Mleçani (26), Pagarusha (3), Lokaliteti Mleçan-Plloçicë (20), Plloçica (9), Panorci (25), lokaliteti Panorci-Bubli (31), Seniku (8), Shkarashniku (9), Tërpeza (23), Lokaliteti Tërpeza-Arllati (19), Turjaka (8) dhe në lokalitetin Vërmica-Bellanica (9).
Komuna e Rahovecit Redakto
Rahoveci: Bellacërka(19), lokaliteti Bellacërka-Xërxa-Gexha-Radosta (119), Bërnjaça (11), Brestofci (2), Celina (1), Çifllaku (20), Deja (12), Gexha (8), Kramoviku (7), lokaliteti Kramovik-Çifllak (23), Krusha e Madhe (41), Mrasori (3), Nushpala (13), Radosta (20), Rahoveci (9), Ratkoci (21), në lokalitetin Ratkoci-Vranjaku-Nushpala (24), Saroshi (11), Sopaniçi (31), Vranjaka (7) dhe Xërxa (46).
Komuna e Gjakovës Redakto
Gjakova: Babaj Bokës (3), Bardhaniqi (11), në lokalitetin Bardhaniqi-Llugaxhia (26), Batusha (27), Beci (82), Berjahu (5), Bardosana (24), Bishtazhini (5), në lokalitetin Bishtazhin-Lipovec-Smaç (33), Biteshi i Poshtëm (41), Biteshi i Epërm (36), Brekoci (36), Brovina (3), lokaliteti Brovinë-Morinë (37), Cërmjani (37), në lokalitetin Varret e Cermjanit (6), në lokalitetini Drini-Cërmjani (13), Dallashaj (25), Damjani (20), Deva (16), Doblibare (28), Dobrixha (30), Dobroshi (9), në fushën Kallavaj ndërmjet Dobroshit e Junikut (92), Doli (17), në lokalitetin Doli-Zhubi (111), Dujaka (11), Firaja (4), Firza (33), Gërçina (12), Gërgoci (16), Gradisha (44), Gjakova (26), Fusha e Gjakovës (42), lokaliteti Nakaradë afër Gjakovës (59), lokaliteti Goden-Zulfaj (7), Guska (7), Hereçi (66), në lokalitetin Malet e Hereçit (58), Jabllanica (15), në lokalitetin Jabllanicë-Luti-Nevxhe-Vardishtë (27), Jahoci (21), Janoshi (22), Kodralia (14), në lokalitetin Kodralia - Neci (39), Korenica (55), Kralani (37), Kusari (6), Kushaveci (6), Lipoveci (18), Llugaxhia (11), në lokalitetin Bardhoq-Llugaxhia (26), Lugbunari (122), Marmulli (79), lokaliteti Milena-Rezina (19), Meja-Orizë (31), Meça (37), në lokalitetin Meça-Cërmjani (43), Moglica (9), në lokalitetin Moglica-Raça-Doli (39), Mulliqi (13), Morina (5), Neci (77), Nivokazi (19), Novosella e Epërme (2), Novosella e Poshtme (8), Osek Hyla (21), Osek Pasha (2), Pacaj (7), Palabardhi (4), Plançori (26), Ponosheci (51), Popoci (5), Qerimi (3), Raça (35), Radoniqi (128), Rakoci (37), Rogova (47), Rracaj (22), Rrypaj (7), Sheremeti (34), Shishmani (34), Shishmani i Bokës (11), Skivjani (27), Smaqi (17), Smolica (19), Stublla (21), Trakaniqi (8), Ujzi (14), Vogova (20), Vraniqi (32), Zidi i Sadik Agës (5), Zhabeli (8), Zhdrella (7) dhe Zhubi (7).
Komuna e Prizrenit Redakto
Prizren: Dushanova (100), Grazhdaniku (4), Hatmaxha (5), Hoça e Qytetit (16), Kabashi (14), Kabashi i Hasit (9), Lokaliteti Korisha-Kabashi (11), Kushnini (8), Landovica (2), Lugishta (14), në lokalitetin Lugishtë-Kabash (10), Lutogllava (37), Shumadia e Re (55), Petrovasella (14), Prizreni (shumë familje), Romaja (6), Trepetnica, Tupeci (18), Vërmica (3), Vllashnja (20) dhe Zhuri (4).
Komuna e Suharekës Redakto
Suharekë: Dubrava (3), Duhla (30), lokaliteti Goranca-Novaci (4), Grejkoci (11), Gjinoci (15), Javori (3), Leshani (7), Nëpërbishti (2), Reshtani (7), Savrova (4), Semetishti (7), Studençani (17), Suhareka (5), Tërni (17) dhe Topliçani (26).
Redakto
- Sipas AJ B, MAR, 96-21-69; 96-51; Dr. Milovan Obradovic, Agrarna reforma i kolonizacija Kosova (1918-1941), Prishtinë, 1981, fq. 306-339. dokument i botuar në librin e Dr. Isuf Osmani, Kolonizimi Serb i Kosovës i gjetur në int. në maj 2006 : ukonline kolonizimi_serb_i_kosoves.html
- ^ Argumentet dhe metodat e politikës ekspansioniste serbe Arkivuar 9 shkurt 2007 tek Wayback Machine - Mark Krasniqi
- ^ Dr. Gaspër Gjini, Skopsko-Prizrenska biskupija kroz stoljeqa, Zagreb, 1986
- ^ Citat nga Casopis za kulturo - znanost “ Lubjanë, 1982, faqe 244 - 249.
- ^ Pasqyra_Nr65 [1] Dr.Besnik R. BARDHI, qershor,2002 (në internet mars 2007)
Lidhje të jashtme Redakto
- Intelligence Agencies of Kosovo
- Argumentet dhe metodat e politikës ekspansioniste serbe - Mark Krasniqi