Wikipedia

Marrëveshjet për Normalizimin Ekonomik mes Kosovës dhe Serbisë

(Përcjellë nga Marrëveshjet për Normalizimin Ekonomik mes Kosovës dhe Serbisë (2020))

Marrëveshjet e Normalizimit Ekonomik mes Kosovës dhe Serbisë, të njohura gjithashtu si Marrëveshjet e Uashingtonit,[1] janë dy dokumente të ndara, njëri prej të cilave u nënshkrua nga Kryeministri i Kosovës, Avdullah Hoti dhe tjetri nga Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vučić më 4 shtator 2020 në Shtëpinë e Bardhë në Washington D.C., në prani të Presidentit të SHBA-së Donald Trump. Secili dokument titullohet "Normalizimi Ekonomik" dhe përmban një seri angazhimesh të paraprirë nga fjalët "Serbia [Beogradi] dhe Kosova [Prishtina] bien dakord të ecin përpara me normalizimin ekonomik duke rënë dakord si vijon".

Normalizimi Ekonomik
Serbia [Beogradi] dhe Kosova [Prishtina] pajtohen të ecin përpara me normalizimin ekonomik duke rënë dakord si në vijim
Ceremonia e nënshkrimit në Zyrën Ovale
Nënshkruarshtator 4, 2020 (2020-09-04)
VendndodhjaShtëpia e Bardhë, Washington, D.C., Shtetet e Bashkuara të Amerikës
Nënshkrues
Partitë
Gjuhaen

Sfondi

Redakto
 
Milun Trivunac, Sekretari i Shtetit i Ministrisë së Ekonomisë së Serbisë (ulur majtas),
Richard Grenell, i Dërguari Special i Presidentit të SHBA-së për Negociatat e Paqes në Serbi dhe Kosovë (në këmbë djathtas), Eset Berisha, Drejtor i Autoritetit të Aviacionit Civil të Kosovës (ulur djathtas)

Më 4 tetor 2019, Donald Trump emëroi Richard Grenell si të Dërguarin Special Presidencial për Negociatat e Paqes në Serbi dhe Kosovë.[2] Pas disa muajsh bisedimesh diplomatike, më 20 janar 2020, Grenell lehtësoi negociatat midis Serbisë dhe Kosovës ku të dy kombet ranë dakord të rivendosnin fluturimet midis kryeqyteteve të tyre për herë të parë në më shumë se dy dekada.[3][4] Një samit i paqes i 27 qershorit 2020 midis dy palëve ishte rregulluar të zhvillohej në Uashington D.C., por u anulua për shkak të padisë së mundshme të Hashim Thaçit mbi krimet e luftës.[5][6]

Një samit i ri, i vendosur në Shtëpinë e Bardhë, u organizua nga Grenell dhe u planifikua për 3 dhe 4 shtator 2020. Grenell, së bashku me Robert C. O'Brien, bashkuan bisedimet. Më 4 shtator, marrëveshjet u nënshkruan nga Presidenti serb, Aleksandar Vuçiç dhe Kryeministri i Kosovës, Avdullah Hoti.[7][8] Ceremonia e nënshkrimit u zhvillua në Zyrën Ovale në Shtëpinë e Bardhë në prani të Presidentit të SHBA-së, Donald Trump më 4 shtator 2020. Dy dokumente të ndara u nënshkruan, njëri nga Vuçiç dhe tjetri nga Hoti. I vetmi ndryshim midis të dyve ishte klauzola e fundit në lidhje me marrëdhëniet me Izraelin. Të dy dokumentet u paraprijnë me një shënim urimi nga Donald Trump.[9]

Pasi u shfaqën pamjet e ceremonisë së nënshkrimit, disa përdorues të medieve sociale pretenduan se Vuçiç nuk ishte në dijeni të kornizës kohore të klauzolës në lidhje me zhvendosjen e ambasadës serbe në Izrael nga Tel Aviv në Jeruzalem. Gjatë njoftimit të Trumpit për zhvendosjen e ambasadës së Serbisë, Vuçiç u duk i hutuar dhe kontrollon letrat e marrëveshjes para tij, dhe pastaj gërvisht kokën. Disa përdorues të Twitter pretenduan se ai nuk e kishte lexuar plotësisht marrëveshjen.[10][11]

Ndërsa morën pjesë në negociata me Shtetet e Bashkuara për çështje ekonomike, Kosova dhe Serbia kanë vazhduar të marrin pjesë në një dialog paralel të udhëhequr nga Bashkimi Evropian që është përqendruar në mosmarrëveshjet politike midis dy palëve.[12]

Marrëveshjet

Redakto

Të dy dokumentet që u nënshkruan ishin me titull "Normalizimi Ekonomik" dhe filluan me një parathënie ku thuhej "Serbia [Beogradi] dhe Kosova [Prishtina] bien dakord të ecin përpara me normalizimin ekonomik duke rënë dakord për sa vijon".

Sipas kushteve të marrëveshjeve të nënshkruara, për një periudhë prej një viti, Serbia do të pezullojë përpjekjet e saj duke inkurajuar shtetet e tjera që, as të mos njohin Kosovën dhe as ta tërheqin njohjen ekzistuese. Në kthim, Kosova nuk do të aplikojë për anëtarësim të ri në organizata ndërkombëtare për të njëjtën periudhë kohore.[13] Ekzistojnë gjithashtu angazhime për të gjetur dhe identifikuar mbetjet e personave të zhdukur nga Lufta e Kosovës 1998–99 dhe për të rehabilituar refugjatët nga ai konflikt dhe nga pas përfundimit të luftës.

Kosova dhe Serbia ranë dakord të kryejnë një studim të përbashkët fizibiliteti duke ekzaminuar mundësi të ndryshme për lidhjen e rrjetit hekurudhor Beograd-Prishtinë me një port detar të thellë në bregdetin e Detit Adriatik. Të dy palët ranë dakord të punojnë me Korporatën Ndërkombëtare të Financave të Zhvillimit të SHBA-së dhe bankën EXIM të SHBA-së në memorandume të mirëkuptimit për të funksionalizuar Autostradën e Paqes, lidhjen hekurudhore midis Prishtinës dhe Merdarit, lidhjen hekurudhore midis Nishit dhe Prishtinës, financimin e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme dhe projekte të tjera.[14][15] Ata gjithashtu do të funksionalizojnë pikën e kalimit administrativ Merdar në kufirin midis dy kombeve. Ata gjithashtu do të kryejnë studimin e fizibilitetit me Departamentin e Energjisë të SHBA-së në lidhje me ndarjen e Liqenit të Gazivodës/Liqenit të Ujmanit, si një furnizim i besueshëm i ujit dhe energjisë.[16]

Si pjesë e marrëveshjeve, Serbia dhe Kosova ranë dakord që të dyja të bashkohen në Zonën Mini Schengen.

Secila palë do të njohë diplomat dhe çertifikatat profesionale nga tjetra.

Gjithashtu, të dyja palët ranë dakord të punojnë me Bankën Eksport – Import të Shteteve të Bashkuara dhe Korporatën Ndërkombëtare të Financave të Zhvillimit të SHBA-së mbi financimin e projekteve dhe ndërmarrjeve. Shtetet e Bashkuara u premtuan të dy palëve hua të garantuara nga qeveria e SHBA-së për të financuar zhvillimet strategjike të infrastrukturës.

Serbia ra dakord të zhvendosë ambasadën e saj izraelite në Jeruzalem nga Tel Aviv në korrik 2021, dhe Izraeli dhe Kosova ranë dakord për njohjen reciproke të njëra-tjetrës dhe krijimin e marrëdhënieve diplomatike.[17] Kosova gjithashtu njoftoi se ata do ta vendosin ambasadën e tyre në Jeruzalem.[18] Duke vepruar kështu, Serbia do të bëhet e shteti i parë evropiane dhe Kosova shteti i parë me shumicë myslimane, që kanë ambasada në Jeruzalem.

Secila palë do të heqë pajisjet 5G nga rrjetet e tyre celularë të siguruara nga ato që u quajtën "shitës të pabesueshëm" nga rrjetet e tyre celularë dhe për të ndaluar që shitësit e tillë të bëjnë oferta në të ardhmen. Zyrtarë nga Serbia dhe Kosova thanë se kjo ishte një referencë ndaj kompanive kineze të tilla si Huawei Technologies.[19] Të dyja palët u zotuan të mbrojnë dhe promovojnë lirinë e fesë, duke përfshirë komunikimin e rinovuar ndërfetar, mbrojtjen e vendeve fetare dhe zbatimin e vendimeve gjyqësore në lidhje me Kishën Ortodokse Serbe, vazhdimin e rikthimit të pronës hebreje të trashëgimisë së epokës së Holokaustit.[20]

Marrëveshjet përmbajnë gjithashtu dispozita ku si Serbia ashtu edhe Kosova e përcaktojnë Hezbollahun si një organizatë terroriste dhe mbështesin dekriminalizimin e homoseksualitetit në të gjithë botën.

Reagimet

Redakto

Në favor

Redakto
  •   Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, bëri një paraqitje duke i mirëpritur marrëveshjet dhe shkroi: "Shteti i parë me shumicë myslimane që do të hapë një ambasadë në Jeruzalem. Siç kam thënë ditëve të fundit, rrethi i paqes dhe i njohjes së Izraelit po zgjerohet dhe edhe kombe të tjera pritet t'i bashkohen."[21]
  •   Kryeministri i Kosovës, Avdullah Hoti u shpreh se arritja e marrëveshjes ishte një "moment i madh për Kosovën dhe rajonin".
  •   Presidenti i Serbisë Aleksandar Vučić tha se marrëveshjet ishit "një hap i madh përpara".
  •   Presidenti i SHBA-së, Donald Trump tha se ishte "Vërtet ditë historike" duke shtuar "Kishte shumë luftë dhe tani ka shumë dashuri. Ekonomia mund t'i afrojë njerëzit."

Jo në favor

Redakto
  • Stampa:Country data Arab League Lidhja Arabe e kritikoi vendimin e Serbisë dhe të Kosovës për të hapur ambasadat në Jeruzalem në vend se në Tel Aviv.[22]
  •   Ministri i Punëve të Jashtme i Palestinës denoncoi atë që ishte lëshuar nga Presidenti i Shteteve të Bashkuara Donald Trump në lidhje me miratimin e qeverive të Serbisë dhe Kosovës për të hapur ambasada në qytetin e Jeruzalemit, pasi e përshkroi këtë hap si "Një agresion i qartë dhe i pajustifikueshëm kundër popullit palestinez, kauzën e tyre dhe të drejtat e tyre legjitime kombëtare".[23]
  •   Turqia shprehu pakënaqësinë për vendimin e Serbisë për të rivendosur ambasadën e saj në Jeruzalem duke e përshkruar si "shkelje e qartë e së drejtës ndërkombëtare".[24] Turqia gjithashtu i kërkoi Kosovës që të mos eketë ambasadën e saj në Izrael të vendosur në Jeruzalem.[25]

Shiko gjithashtu

Redakto

Referime

Redakto
  1. ^ "Recognizing Kosovo through economic cooperation". Serbian Monitor (në anglisht). 6 shtator 2020.
  2. ^ Bayer, Lili. "Trump names Ric Grenell his special envoy for Serbia and Kosovo – POLITICO" (në anglisht). Politico.eu. Marrë më 1 mars 2020.
  3. ^ "Serbia-Kosovo Flights to Resume Under U.S.-Brokered Deal" (në anglisht). The New York Times. 20 janar 2020.
  4. ^ "Kosovo-Serbia flights to restart after two decades" (në anglisht). Euronews. 25 janar 2020.
  5. ^ "Kosovo Specialist Prosecutor Charges Thaci with War Crimes" (në anglisht). Balkan Insight. 24 qershor 2020. Marrë më 24 qershor 2020.
  6. ^ Wood, Vincent (4 shtator 2020). "Serbia and Kosovo agree to normalise economic ties in US-brokered deal". The Independent (në anglisht). Marrë më 5 shtator 2020.
  7. ^ Kelly, Laura, Maggie; Chalfant, Morgan (4 shtator 2020). "US brokers economic breakthrough for Serbia, Kosovo". The Hill (në anglisht). Marrë më 5 shtator 2020.
  8. ^ Ballhaus, Rebecco; Pancevski, Bojan (4 shtator 2020). "Serbia, Kosovo Agree to Normalize Economic Relations". The Wall Street Journal (në anglisht). Marrë më 4 shtator 2020.
  9. ^ "Kosovo and Serbia Signed Separate Pledges, Not an Agreement" (në anglisht). 4 shtator 2020. Arkivuar nga origjinali më 25 nëntor 2020. Marrë më 6 shtator 2020. {{cite web}}: |archivedate= dhe |archive-date= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!); |archiveurl= dhe |archive-url= është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!)
  10. ^ staff, T. O. I. "Serbian leader seems puzzled by Trump's announcement of embassy move". www.timesofisrael.com (në anglisht). Marrë më 6 shtator 2020.
  11. ^ https://www.rt.com/news/499984-serbia-embassy-move-facepalm/
  12. ^ "WATCH: Trump officials hold press conference on Serbia-Kosovo economic deal". PBS (në anglisht). 4 shtator 2020. Marrë më 5 shtator 2020.
  13. ^ Robinson, Jack (4 shtator 2020). "Kosovo and Serbia sign 'economic normalisation' agreements". Balkan Insight (në anglisht). Marrë më 4 shtator 2020.
  14. ^ "Documents signed at the White House cover wider scope than expected" (në anglisht). 4 shtator 2020.
  15. ^ "Documents signed at the White House cover wider scope than expected". European Western Balkans (në anglisht). 4 shtator 2020. Marrë më 5 shtator 2020.
  16. ^ "Kosovo and Serbia Sign 'Historic' Deal Under Trump's Auspices" (në anglisht). 4 shtator 2020.
  17. ^ Riechmann, Deb (4 shtator 2020). "Serbia, Kosovo normalize economic ties, gesture to Israel" (në anglisht). Associated Press. Marrë më 4 shtator 2020.
  18. ^ Lazaroff, Tovah (5 shtator 2020). "Kosovo, Serbia to open embassies in Jerusalem". Jerusalem Post (në anglisht). Marrë më 5 shtator 2020.
  19. ^ Pancevski, Rebecca Ballhaus and Bojan (4 shtator 2020). "Serbia, Kosovo Agree to Normalize Economic Relations" (në anglisht).
  20. ^ "Serbian President Emphasizes Bilateral, not Trilateral Agreement Was Signed at White House". ALBANIA DAILY NEWS (në anglisht).
  21. ^ Landau, Noa (4 shtator 2020). "Israel to Recognize Kosovo, Which Will Open Embassy in Jerusalem Along With Serbia". Haaretz (në anglisht). Marrë më 4 shtator 2020.
  22. ^ https://www.albawaba.com/news/arab-league-slams-serbia-kosovo-decision-move-their-embassies-occupied-jerusalem-1378821
  23. ^ وزارة الخارجية والمغتربين//دولة فلسطين تدين املاءات ترامب على صربيا وكوسوفو، وموافقتهما بخصوص التطبيع ونقل السفارة للقدس.
  24. ^ "Turkey concerned over Serbia's relocation of embassy to Jerusalem". WAFA Agency (në anglisht).
  25. ^ https://www.macaubusiness.com/turkey-disappointed-by-kosovos-move-to-recognise-israel/

Lidhje të jashtme

Redakto

  Wikimedia Commons ka materiale multimediale në lidhje me: Marrëveshjet për Normalizimin Ekonomik mes Kosovës dhe Serbisë

Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Marrëveshjet_për_Normalizimin_Ekonomik_mes_Kosovës_dhe_Serbisë&oldid=2663181"