Wikipedia

Xhamajka

(Përcjellë nga Xhamajkë)
This is the stable version, checked on 9 nëntor 2024. Template changes await review.

Xhamajka është shtet ishullor në detin e Karaibeve. Ai është ishulli i tretë më i madh — pas Kubës dhe Hispaniolës — i Antileve të Mëdha dhe Karaibeve.[11] Xhamajka shtrihet rreth 145 km (90 mi) në jug të Kubës, dhe 191 km (119 mi) në perëndim të Hispaniolës (ishulli që përmban vendet e Haitit dhe Republikës Domenikane); Territori i Jashtëm Britanik i Ishujve Cayman shtrihet 215 km (134 mi) në veri-perëndim.

Xhamajka
Jumieka (Jamaican Patois)
Parimi: "Out of Many, One People"
(Shqip: "Nga shumë, një popull")
Himni: "Jamaica, Land We Love"
Himni mbretëror: "God Save the King"
Location of Xhamajka
Kryeqyteti
dhe qyteti më i madh
Kingston
17°58′17″N 76°47′35″W / 17.97139°N 76.79306°W / 17.97139; -76.79306
Gjuhët zyrtareAnglisht
Gjuha e folurJamaican Patois
Grupet etnike
(2011[3])
Besimi
NofkaXhamajkanë
Qeveria
Lloji i qeverisjesMonarkia kushtetuese parlamentare unitare
• Monarku
Charles III
Patrick Allen
Andrew Holness
KuvendiParlamenti
• Dhoma e sipërme
Senati
• Dhoma e ulët
Dhoma e Përfaqësuesve
Pavarësia 
nga Mbretëria e Bashkuar
• E dhënë
6 gusht 1962
Sipërfaqja
• Gjithsej
10,991 km2 (4,244 sq mi) (160-ta)
• Ujë (%)
1.5
Popullsia
• Përllogaritje 2019
2,734,092[5] (137th)
• 2011 census
2,697,983[6]
• Dendësia
266[7]/km2 (688.9/sq mi)
Ekonomia
PBB (PFB)Përllogaritje 2023 
• Gjithsej
Increase $35.690 billion[8] (143-ta)
• Për kokë banori
Increase $12,994[8] (134-ta)
PBB (zyrtare)Përllogaritje 2023 
• Gjithsej
Increase $18.761 billion[8] (119-ta)
• Për kokë banori
Increase $6,830[8] (101st)
MonedhaDollari xhamajkan (JMD)
Të dhëna të tjera
Gini (2016)Positive decrease 35[9]
i mesëm
IZHNJ (2021)Increase 0.734[10]
i lartë · 110-ta
Zona kohoreUTC-5
Ana e drejtimit të makinësnë të majtë
Prefiksi telefonik+1-876
+1-658 (Overlay of 876)
Kodi i internetit TLD.jm

Fillimisht i banuar nga popujt indigjenë Taíno, ishulli ra nën sundimin spanjoll pas ardhjes së Kristofor Kolombit më 1494. Shumë nga njerëzit indigjenë ose u vranë ose vdiqën nga sëmundjet, pas së cilës spanjollët sollën një numër të madh skllevërsh afrikanë në Xhamajka si punëtorë.[11] Ishulli mbeti një zotërim i Spanjës deri në vitin 1655, me emrin Santiago, kur Anglia (më vonë Britania e Madhe) e pushtoi dhe e quajti Xhamajka. Ajo u bë një pjesë e rëndësishme e Indeve Perëndimore Britanike koloniale. Nën sundimin kolonial të Britanisë, Xhamajka u bë një eksportues kryesor i sheqerit, me një ekonomi plantacionesh të varura nga importimi i vazhdueshëm i skllevërve afrikanë dhe pasardhësve të tyre. Britanikët i emancipuan plotësisht të gjithë skllevërit më 1838, dhe shumë të liruar zgjodhën të kishin ferma mbijetese në vend që të punonin në plantacione. Duke filluar në vitet 1840, britanikët filluan të përdorin punën e detyruar kineze dhe indiane për të punuar në plantacione. Ishulli arriti pavarësinë nga Mbretëria e Bashkuar më 6 gusht 1962.[11]

Me 2.8 milionë njerëz, Xhamajka është vendi i tretë më i populluar anglofon në Amerikë (pas Shteteve të Bashkuara dhe Kanadasë), dhe vendi i katërt më i populluar në Karaibe. Kingston është kryeqyteti i vendit dhe qyteti më i madh. Shumica e xhamajkanëve janë me prejardhje afrikane Sub-Sahariane, me pakica të rëndësishme evropiane, aziatike (kryesisht kineze), indiane, libaneze dhe të racave të përziera.[11] Për shkak të shkallës së lartë të emigrimit për punë që nga vitet 1960, ekziston një mërgatë e madhe xhamajkane, veçanërisht në Kanada, Mbretërinë e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara. Vendi ka një ndikim global që përgënjeshtron madhësinë e tij të vogël; ishte vendlindja e fesë Rastafari, muzikës reggae (dhe zhanreve të lidhura si dub, ska dhe dancehall), dhe është e shquar ndërkombëtarisht në sport, veçanërisht në kriket, sprint dhe atletikë.[12][13][14][15] Xhamajka është konsideruar ndonjëherë si superfuqia kulturore më pak e populluar në botë.[16][17][18][19]

Xhamajka është një vend me të ardhura të mesme[15] me një ekonomi shumë të varur nga turizmi; ka mesatarisht 4.3 milionë turistë në vit.[20] Vendi performon pozitivisht në masat e lirisë së shtypit, qeverisjes demokratike dhe mirëqenies së qëndrueshme. Xhamajka është një monarki kushtetuese parlamentare me pushtetin e dhënë në parlamentin dydhomësh të Xhamajkës, i përbërë nga një Senat i emëruar dhe një Dhomë e Përfaqësuesve e zgjedhur drejtpërdrejt.[11] Andrew Holness shërben si Kryeministër i Xhamajkës që nga marsi 2016. Si një mbretëri e Komonuelthit, me Charles III si mbret, përfaqësuesi i emëruar i Kurorës është Guvernatori i Përgjithshëm i Xhamajkës, një detyrë e mbajtur nga Patrick Allen që nga viti 2009.

Etimologjia

Redakto

Vendasit, Taino, e quajtën atë Xaymaca në gjuhën e tyre, që do të thotë "Toka e drurit dhe ujit" ose "Toka e burimeve ujore".

Në gjuhën e folur, xhamajkanët i referohen ishullit të tyre si "Shkëmbi". Emrat zhargon si "Jamrock", "Jamdown" ("Jamdung" në Jamaican Patois), ose shkurtimisht "Ja", kanë rrjedhur nga kjo.[21][22]

Historia

Redakto

Sundimi spanjoll (1509–1655)

Redakto
Artikulli kryesor: Kolonia e Santiagos


Kristofor Kolombi ishte evropiani i parë që pa Xhamajkën, duke pretenduar ishullin për Spanjën pasi zbarkoi atje më 1494 në udhëtimin e tij të dytë në Amerikë.[23] Pika e tij e mundshme e uljes ishte Dry Harbour, i quajtur Discovery Bay,[24] dhe St. Ann's Bay u emërua "Saint Gloria" nga Kolombi, si shikimi i parë i tokës. Ai u kthye më vonë më 1503; megjithatë, ai u mbyt anija dhe ai dhe ekuipazhi i tij u detyruan të jetonin në Xhamajka për një vit, duke pritur për t'u shpëtuar.[25]

Një kilometër e gjysmë në perëndim të St. Ann's Bay është vendi i vendbanimit të parë spanjoll në ishull, [[Sevilla la Nueva (Xhamajk|Sevilla, i cili u krijua në vitin 1509 nga Juan de Esquivel, por u braktis rreth vitit 1524, sepse u konsiderua i pashëndetshëm.[26] Kryeqyteti u zhvendos në Spanish Town, më pas i quajtur St. Jago de la Vega, rreth vitit 1534.[23][27] Ndërkohë, Taínos filluan të vdisnin në numër të madh, si nga sëmundjet e futura ashtu edhe nga skllavërimi nga spanjollët.[23] Si rezultat, spanjollët filluan të importonin skllevër nga Afrika në ishull.[28]

Shumë skllevër arritën të arratiseshin, duke formuar komunitete autonome në zona të largëta dhe lehtësisht të mbrojtura në brendësi të Xhamajkës, duke u përzier me Tainon e mbetur; këto komunitete u bënë të njohura si Maroon.[23] Shumë jehudë ikën nga inkuizicioni spanjoll për të jetuar në ishull.[29] Ata jetuan si converso dhe u persekutuan shpesh nga sundimtarët spanjollë, dhe disa u kthyen në piraterinë kundër transportit detar të Perandorisë Spanjolle.[30]

Nga fillimi i shekullit të 17-të vlerësohet se jo më shumë se 2,500–3,000 njerëz jetonin në Xhamajkë.[23][31]

Periudha e hershme britanike

Redakto
Artikulli kryesor: Kolonia e Xhamajkës


Anglezët filluan të interesoheshin për ishullin dhe, pas një përpjekjeje të dështuar për të pushtuar Santo Domingo në Hispaniola, admirali William Penn dhe gjenerali Robert Venables udhëhoqën një pushtim të Xhamajkës më 1655.[32] Betejat në Ocho Rios më 1657 dhe Rio Nuevo më 1658 rezultuan në disfata spanjolle; komuniteti Maroon nën udhëheqjen e Juan de Bolas ndërroi anën nga spanjollët dhe filloi të mbështeste anglezët.> Me ndihmën e tyre u sigurua disfata spanjolle.[33] Në vitin 1661 u formua qeveria civile angleze dhe ushtarët Roundhead e kthyen vëmendjen e tyre te qeverisja dhe përgjegjësitë bujqësore.[34]

Kur anglezët pushtuan Xhamajkën, shumica e kolonistëve spanjollë u larguan, me përjashtim të jehudëve spanjollë, të cilët zgjodhën të qëndronin. Skllevërit spanjollë i liruan skllevërit e tyre përpara se të largoheshin.[33] Shumë skllevër u shpërndanë nëpër male, duke u bashkuar me komunitetet tashmë të krijuara maroon.[35] Gjatë shekujve të skllavërisë, marunët xhamajkanë krijuan komunitete të lira në brendësi malore të Xhamajkës, ku ruajtën lirinë dhe pavarësinë e tyre për breza të tërë, nën udhëheqjen e liderëve marun si Juan de Serras.[36]

Ndërkohë, spanjollët bënë disa përpjekje për të rimarrë ishullin, duke nxitur britanikët të mbështesin piratët që sulmonin anijet spanjolle në Karaibe; si rezultat pirateria u bë e shfrenuar në Xhamajka, me qytetin e Port Royal që u bë i famshëm për paligjshmërinë e tij. Spanja më vonë njohu zotërimin anglez të ishullit me Traktatin e Madridit (1670).[37] Pas kësaj, autoritetet angleze u përpoqën të frenonin ekseset më të këqija të piratëve.[23]

Në vitin 1660, popullsia e Xhamajkës ishte rreth 4,500 të bardhë dhe 1,500 të zinj.[38] Nga fillimi i viteve 1670, ndërsa anglezët zhvilluan plantacione me kallam sheqeri të punuara nga një numër i madh skllevërsh, afrikanët e zinj përbënin shumicën e popullsisë.[39] Irlandezët në Xhamajkë përbënin gjithashtu një pjesë të madhe të popullsisë së hershme të ishullit, duke përbërë dy të tretat e popullsisë së bardhë në ishull në fund të shekullit të 17-të, dyfishi i popullsisë angleze. Ata u sollën si punëtorë dhe ushtarë pas pushtimit të vitit 1655. Shumica e irlandezëve u transportuan me forcë si të burgosur politikë lufte nga Irlanda si rezultat i luftërave të vazhdueshme të Tre Mbretërive.[40] Migrimi i një numri të madh irlandezësh në ishull vazhdoi në shekullin e 18-të.[41]

Një formë e kufizuar e qeverisjes vendore u prezantua me krijimin e Dhomës së Asamblesë së Xhamajkës në 1664; megjithatë, ajo përfaqësonte vetëm një numër të vogël pronarësh të pasur plantacionesh.[42] Në vitin 1692, kolonia u trondit nga një tërmet që rezultoi në disa mijëra të vdekur dhe shkatërrimin pothuajse të plotë të Port Royal.[43]

Politika

Redakto
Artikulli kryesor: Sistemi shtetëror në Xhamajkë
 
Brenda Parlamentit Xhamajkan

Xhamajka është një demokraci parlamentare dhe monarki kushtetuese.[11][44] Kreu i shtetit është Mbreti i Xhamajkës (aktualisht Mbreti Charles III),[45] i përfaqësuar në nivel lokal nga Guvernatori i Përgjithshëm i Xhamajkës.[46][11][44] Guvernatori i Përgjithshëm emërohet nga Kryeministri i Xhamajkës dhe i gjithë kabineti dhe më pas emërohet zyrtarisht nga monarku. Të gjithë anëtarët e kabinetit emërohen nga guvernatori i përgjithshëm me këshillën e kryeministrit. Monarku dhe guvernatori i përgjithshëm shërbejnë kryesisht për role ceremoniale, përveç kompetencave të tyre rezervë për t'u përdorur në situata të caktuara krize kushtetuese. Pozicioni i monarkut ka qenë një çështje e debatit të vazhdueshëm në Xhamajkë për shumë vite; aktualisht të dyja partitë kryesore politike janë të përkushtuara për kalimin në një republikë me president.[47][48]

Kushtetuta aktuale e Xhamajkës u hartua në vitin 1962 nga një komitet i përbashkët dypartiak i legjislaturës xhamajkane. Ai hyri në fuqi me Aktin e Pavarësisë së Xhamajkës, 1962, i cili u miratua nga Parlamenti i Mbretërisë së Bashkuar, i cili i dha Xhamajkës pavarësinë.[44]

Parlamenti i Xhamajkës është dydhomësh, i përbërë nga Dhoma e Përfaqësuesve (Dhoma e Ulët) dhe Senati (Dhoma e Lartë). Anëtarët e Dhomës (të njohur si Anëtarë të Parlamentit ose deputetë) zgjidhen drejtpërdrejt, dhe anëtari i Dhomës së Përfaqësuesve, i cili, sipas gjykimit më të mirë të guvernatorit të përgjithshëm, është më i aftë të komandojë besimin e shumicës së anëtarëve të asaj House, emërohet nga guvernatori i përgjithshëm për të qenë kryeministër. Senatorët emërohen së bashku nga kryeministri dhe udhëheqësi parlamentar i opozitës dhe më pas emërohen nga guvernatori i përgjithshëm.[44]

Partitë politike

Redakto

Xhamajka ka pasur tradicionalisht një sistem dypartiak, me pushtetin që shpesh alternohet ndërmjet Partisë Kombëtare Popullore (PNP) dhe Partisë Laburiste të Xhamajkës (JLP).[44] Partia me pushtetin aktual administrativ dhe legjislativ është Partia Laburiste e Xhamajkës, pas fitores së saj në 2020. Ka edhe disa parti të vogla që ende nuk kanë fituar një vend në parlament; më e madhja prej tyre është Lëvizja Kombëtare Demokratike (NDM).

Ndarjet administrative

Redakto
Artikulli kryesor: Famullitë e Xhamajkës

Xhamajka është e ndarë në 14 famulli, të cilat janë grupuar në tre qarqe historike që nuk kanë asnjë rëndësi administrative.[44]

Në kuadrin e qeverisjes vendore famullitë caktohen "Autoritete Lokale". Këto autoritete lokale më tej emërtohen si "Korporata Komunale", të cilat janë ose bashki të qytetit ose bashki të qytetit.[49] Çdo bashki e re e qytetit duhet të ketë një popullsi prej të paktën 50,000 banorësh dhe një komunë qyteti një numër i caktuar nga Ministri i Pushtetit Lokal.[49] Aktualisht nuk ka komuna të qytetit.

Qeveritë vendore të famullive të Kingston dhe St. Andrews janë konsoliduar si bashkia e qytetit të Kingston & St. Andrew Municipal Corporation. Komuna më e re e qytetit është Komuna e Portmore, e krijuar në vitin 2003. Ndërsa ndodhet gjeografikisht brenda famullisë së Shën Katerinës, ajo qeveriset në mënyrë të pavarur.

Qarku Cornwall Kryeqyteti km2 Qarku Middlesex Kryeqyteti km2 Qarku Surrey Kryeqyteti km2
1 Hanover Lucea   450 6 Clarendon May Pen 1,196 11 Kingston Kingston 25
2 Saint Elizabeth Black River 1,212 7 Manchester Mandeville    830 12 Portland Port Antonio 814
3 Saint James Montego Bay   595 8 Saint Ann St. Ann's Bay 1,213 13 Saint Andrew Half Way Tree 453
4 Trelawny Falmouth   875 9 Saint Catherine Spanish Town 1,192 14 Saint Thomas Morant Bay 743
5 Westmoreland Savanna-la-Mar   807 10 Saint Mary Port Maria    611
 

Gjeografia

Redakto

Gjeografia e shtetit

Ekonomia

Redakto

Ekonomia e shtetit

Demografia

Redakto

Kultura

Redakto

Kultura e Shtetit

Referime

Redakto
  1. ^ Collins, Olive. "Welcome to Sligoville: The story of the Irish in Jamaica". The Irish Times (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 25 tetor 2019. Marrë më 14 prill 2020.
  2. ^ "CIA World Factbook (Jamaica)" (në anglisht). United States Government. Arkivuar nga origjinali më 11 janar 2021. Marrë më 15 maj 2007.
  3. ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura WorldFactbook
  4. ^ "The World Factbook – Central Intelligence Agency" (në anglisht). Cia.gov. Arkivuar nga origjinali më 24 janar 2021. Marrë më 2017-09-25.
  5. ^ "Population Statistics". statinja.gov.jm (në anglisht). Statistical Institute of Jamaica. Arkivuar nga origjinali më 6 mars 2023. Marrë më 22 qershor 2023.
  6. ^ "Population Usually Resident in Jamaica, by Parish: 2011" (në anglisht). Statistical Institute of Jamaica. Arkivuar nga origjinali më 26 shkurt 2020. Marrë më 2019-12-28.
  7. ^ "Data Query – Population density (persons per square km), as of 1 July" (në anglisht). UNITED NATIONS/DESA/POPULATION DIVISION. Arkivuar nga origjinali më 19 shtator 2016. Marrë më 18 prill 2018.
  8. ^ a b c d "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Jamaica)". IMF.org (në anglisht). International Monetary Fund. 10 tetor 2023. Marrë më 16 tetor 2023.
  9. ^ "The World Factbook". CIA.gov (në anglisht). Central Intelligence Agency. Arkivuar nga origjinali më 11 janar 2021. Marrë më 12 mars 2019.
  10. ^ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (në anglisht). United Nations Development Programme. 8 shtator 2022. Marrë më 8 shtator 2022.
  11. ^ a b c d e f g "CIA World Factbook – Jamaica" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 11 janar 2021. Marrë më 29 korrik 2019.
  12. ^ "Athletics in Jamaica" (në anglisht). My island Jamaica. Arkivuar nga origjinali më 18 gusht 2010. Marrë më 11 tetor 2010.
  13. ^ "Reggae." Encyclopedia of Popular Music, 4th ed. Ed. Colin Larkin. Oxford Music Online. Oxford University Press. Web. 16 February 2016.
  14. ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura state2007
  15. ^ a b "Jamaica (country)" (në anglisht). World Bank. Arkivuar nga origjinali më 22 shkurt 2019. Marrë më 21 shkurt 2019.
  16. ^ Horan, Tom (5 gusht 2012). "How Jamaica conquered the world". The Guardian (në anglishte britanike). Marrë më 3 shkurt 2023.
  17. ^ Smith, Noah (27 tetor 2021). "What makes a cultural superpower?". noahpinion.substack.com (në anglisht). Marrë më 3 shkurt 2023.
  18. ^ Davis, Garwin (20 shkurt 2016). "Jamaica A Global Cultural Power – Hanna – Jamaica Information Service". jis.gov.jm (në anglisht). Marrë më 3 shkurt 2023.
  19. ^ "Jamaica". Strong Sense of Place (në anglisht). 2023. Marrë më 27 mars 2023.
  20. ^ "Record 4.3 Million Tourist Arrivals in 2017" (në anglisht). Jamaica Information Service (Government of Jamaica). Arkivuar nga origjinali më 21 shkurt 2019. Marrë më 21 shkurt 2019.
  21. ^ "Jamaica - Caribbean Customs Law Enforcement Council" (në anglisht). Caribbean Customs Law Enforcement Council. 2018. Arkivuar nga origjinali më 30 qershor 2020. Marrë më 30 qershor 2020. Colloquially Jamaicans refer to their home island as the "Rock"..
  22. ^ "CIA World Factbook – Jamaica" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 11 janar 2021. Marrë më 29 korrik 2019.
  23. ^ a b c d e f Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura EBJH
  24. ^ Pickering, Keith A. "A Christopher Columbus Timeline" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 21 prill 2006. Marrë më 18 prill 2018.
  25. ^ Samuel Eliot Morison, Admiral of the Ocean Sea: A Life of Christopher Columbus, 1942, pp. 653–54. Samuel Eliot Morison, Christopher Columbus, Mariner, 1955, pp. 184–92.
  26. ^ "History of Jamaica" (në anglisht). Jamaica National Heritage Trust. Arkivuar nga origjinali më 26 shtator 2010. Marrë më 30 shtator 2010.
  27. ^ "Spanish Town" (në anglisht). Jamaica National Heritage Trust. Arkivuar nga origjinali më 25 shtator 2010. Marrë më 30 shtator 2010.
  28. ^ "Jamaican History I" (në anglisht). Discover Jamaica. Arkivuar nga origjinali më 5 gusht 2013. Marrë më 23 gusht 2013.
  29. ^ Arbell, M. (2000). The Portuguese Jews of Jamaica (në anglisht). Canoe Press. ISBN 9789768125699.
  30. ^ Kritzler, Edward, The Jewish Pirates of the Caribbean, Anchor, 2009, p. 15, ISBN 0767919521
  31. ^ Parker, Matthew (2011). The Sugar Barons.
  32. ^ *Parker, Matthew (2011). The Sugar Barons.
  33. ^ a b "Jamaica's English History" (në anglisht). Jamaica National Heritage Trust. Arkivuar nga origjinali më 17 mars 2016. Marrë më 3 mars 2016.
  34. ^ Bennett, J. Harry (1964). "Cary Helyar, Merchant and Planter of Seventeenth-Century Jamaica". The William and Mary Quarterly (në anglisht). 21 (1): 53–76. doi:10.2307/1923356. JSTOR 1923356.
  35. ^ Benitez, Suzette. "The Maroons" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 23 gusht 2010. Marrë më 30 shtator 2010.
  36. ^ Mavis Campbell, The Maroons of Jamaica 1655–1796: a History of Resistance, Collaboration & Betrayal (Massachusetts: Bergin & Garvey, 1988), pp. 14–25.
  37. ^ C. V. Black, History of Jamaica (London: Collins, 1975), p. 54.
  38. ^ Donovan, J. (1910). Jamaica. Arkivuar 29 tetor 2009 tek Wayback Machine Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company
  39. ^ Trevor Burnard, "A failed settler society: marriage and demographic failure in early Jamaica", Journal of Social History, Fall, 1994.
  40. ^ "Archived copy" (PDF) (në anglisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 14 tetor 2016. Marrë më 19 gusht 2016.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
  41. ^ "Rodgers, Nini, 'The Irish in the Caribbean 1641–1837: An Overview'" (në anglisht). Irlandeses.org. Arkivuar nga origjinali më 19 nëntor 2017. Marrë më 2017-09-25.
  42. ^ Cundall, Frank. (1915) Historic Jamaica. London: Institute of Jamaica. p. 15.
  43. ^ USGS (21 tetor 2009). "Historic Earthquakes: Jamaica 1692 June 07 UTC" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 8 prill 2012. Marrë më 6 dhjetor 2009.
  44. ^ a b c d e f "Encyclopedia Britannica – Jamaica" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2019. Marrë më 29 korrik 2019.
  45. ^ "Queen and Jamaica" (në anglisht). The British Monarchy. Arkivuar nga origjinali më 20 shtator 2012.
  46. ^ "The Monarchy Today: Queen and Commonwealth" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 7 qershor 2007. Marrë më 25 qershor 2007.
  47. ^ Rob Crilly, "Jamaica unveils plan to ditch Queen as head of state" Arkivuar 29 korrik 2019 tek Wayback Machine, The Telegraph, 16 April 2016. Retrieved 3 September 2016.
  48. ^ "Editorial: The Monarchy And Beyond" Arkivuar 29 korrik 2019 tek Wayback Machine, The Jamaica Gleaner, 12 September 2015. Retrieved 3 September 2016.
  49. ^ a b "Local Government Act, 2015" (PDF). localauthorities.gov.jm (në anglisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 13 shtator 2016. Marrë më 17 janar 2018.

Lidhje të jashtme

Redakto
  Commons: Xhamajka – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Xhamajka&oldid=2659999"