Dhimitër Anagnosti

Dhimitër Anagnosti (Vuno, 23 janar 1936) është një nga regjisorët shqiptarë më të rëndësishëm të shekullit XX.

Dhimitër Anagnosti
Ministër i Kulturës, Rinisë dhe Sporteve
Në detyrë 13 prill, 1992 – 3 dhjetor, 1994
Paraprirë nga	Vath Koreshi
Pasuar nga	Teodor Laço
Të dhëna vetjake
U lind më	23 janar, 1936 Vuno, Mbretëria Shqiptare 1928–1939
Nënshtetësia	Shqiptar
Partia politike	Partia Demokratike e Shqipërisë
Punësimi	regjizor, kineast

Jetëshkrim

Shkollën fillore e kreu në fshatin e lindjes dhe shkollën unike dhe të mesme të përgjithshme i kreu në Vlorë. Më 1954 - 1960 ndoqi Institutin Kinematografik "VGIK" të Moskës, ku u diplomua për kinooperator. Së bashku me Viktor Gjikën xhiruan si punë diplome filmin "Njeriu kurrë nuk vdes", një ekranizim i tregimit të Ernest Heminguejt, i cili u vlerësua me Çmimin e Parë në Festivalin Botëror të Shkollave Kinematografike, që u zhvillua në Holandë më 1961.

Filloi punë si operator në Kinostudion "Shqipëria e re" në 1961, me filmin "Debatik" (1961) e më pas me filmin "Toka jonë" (1964). Xhiroi edhe të parin film dokumentar me ngjyra "Gurët dekorativë". Filmin e parë si regjisor e realizoi në vitin 1966, së bashku me Viktor Gjikën, "Komisari i dritës" dhe një vit më vonë i vetëm si regjisor filmin "Dueli i heshtur". Në karrierën e tij 40-vjeçare ka realizuar 14 filma artistikë, 10 filma dokumentarë, ka fituar mjaft çmime në konkurse të ndryshme kombëtare e ndërkombëtare. Është autor i 15 skenarëve dhe pothuajse në të gjithë filmat e tij skenarin e ka shkruar vetë. Anagnosti është njeriu i mendimit të lirë, këmbëngulës në mbrojtjen e pikëpamjeve të tij, me një kurajë qytetare, e cila e ka vënë shpesh në shënjestër të mediokërve.

Për cilësitë e tij të rralla artistike, si dhe për veprat e tij dinjitoze është nderuar me titullin “Artist i Popullit”, 1987 dhe me kupën e karrierës në Festivalin e 10të Filmit Shqiptar. Viti 1991 e gjen të impenjuar në lëvizjen demokratike për pluralizmin në Shqipëri, motiv për të cilin zgjidhet edhe deputet i Partisë Demokratike në Kuvendin e Shqipërisë (1991-1996). Në 12 prill 1992 u emërua ministër i Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, post të cilin e mbajti deri në 4 dhjetor 1994, ku dha dorëheqjen. Anagnosti është ideator dhe kryetar i Fondacionit për Artin dhe Kulturën "Fan Noli", duke mbështetur intelektualët më aktivë, duke u impenjuar në forcimin e kulturës shqiptare në vend e në botë. Në vitin 2001 shkroi, dhe vuri në skenë në Teatrin Kombëtar dramën e vetme "Nata e trokitjeve në xham". Ndërsa në vitin 2005 korri sukses me filmin e tij më të fundit "Gjoleka, djali i Abazit", film i nderuar me dy çmime ndërkombëtare në Itali.

Anagnosti është i martuar me aktoren e mirënjohur të skenës dhe ekranit shqiptar, “Artisten e Merituar” Roza Anagnosti.

Veprat artistike

Ai është autor i shumë filmave shqip:

• Gjoleka, djali i Abazit (2006)
• Kthimi i ushtrisë së vdekur (1989)
• Përrallë nga e kaluara (1987)
• Gurët e shtëpisë sime (1985)
• Kujtime nga Gjirokastra (1983)
• Vëllezër dhe shokë (1982)
• Në shtëpinë tonë (1979)
• Monumenti (1977)
• Lulëkuqet mbi mure (1976)
• Kur hiqen maskat (1975)
• Cuca e maleve (1974)
• Përjetësi (1974)
• Motive nga dita e diel (1973)
• Malet me blerim mbuluar (1971)
• Parafabrikatet (1970)
• Plagë të vjetra (1968)
• Duel i heshtur (1967)
• Komisari i dritës (1966)
• Njeriu kurrë nuk vdes (1961)