Marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Rumanisë
Marrëdhëniet Shqipëri-Rumani u referohen marrëdhënieve bilaterale të Shqipërisë dhe Rumanisë. Shqipëria ka një ambasadë në Bukuresht dhe Rumania një ambasadë në Tiranë dhe një konsullatë në Korçë. Më 16 dhjetor 2013, në Rumani u mbajt një festë që festonte 100-vjetorin e vendosjes së marrëdhënieve diplomatike midis dy kombeve.[1]
 | |
 Shqipëria |
 Rumania |
|---|---|
Vendet janë të dyja anëtare të Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut, La Francophonie dhe Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë. Si një anëtare e Bashkimit Evropian (BE), Rumania e mbështet Shqipërinë në rrugën e saj të integrimit në euro.
Historia
RedaktoModerne
RedaktoRilindja Kombëtare, lëvizja e nacionalizmit shqiptar brenda Perandorisë Osmane ishte e pranishme dhe pjellore në Wallachia, qendra e nismave kulturore të marrë nga Dora d'Istria, Naim Frashëri, Jani Vreto, dhe Naum Veqilharxhi (ky i fundit e ka publikuar për herë të parë ndonjëherë abetaren shqiptare në Bukuresht, më 1844).[2] Aleksandër Stavre Drenova, një banor i Bukureshtit, autori i teksteve të himnit kombëtar të Shqipërisë, Hymni i Flamurit, i cili këndohet në melodinë e Pe-al nostru steag e scris Unire, i kompozuar nga rumuni Ciprian Porumbescu.
Ndër grupet e reja të emigrantëve nga rajone të ndryshme të Ballkanit për në Rumani ishin familjet e poetëve Viktor Eftimiu dhe Lasgush Poradeci. Në atë kohë, lëvizja e pavarësisë mblodhi vrull, dhe, për një kohë pas vitit 1905, ishte e përqendruar në veprimtaritë e Albert Gjikës. Një shkollë shqipe u hap në vitin 1905 në qytetin e Constanța — mes nxënësve të saj ishte edhe poeti Aleksandër Stavre Drenova. Më 1912, në një takim të Bukureshtit të kryesuar nga Ismail Qemali dhe të marrë pjesë nga Drenova, u miratua rezoluta e parë në lidhje me pavarësinë e Shqipërisë. Më 1921, përkthimi i parë i Kuranit në shqip u përfundua nga Ilo Mitkë Qafëzezi dhe u botua në qytetin e Ploieşti.[3]
Në periudhën e vonë osmane, disa intelektualë shqiptarë zhvilluan një teori historiko-politike se shqiptarët dhe vllehët, përfshirë rumunët modernë, ishin "vëllezër gjaku", dhe duhet të luftonin për çlirimin e ndërsjellë në territoret ende të administruara nga osmanët me ndihmën e Rumanisë ose Italisë. Kjo pikëpamje erdhi për t'u mbështetur nga Austro-Hungaria pas vitit 1897. Visar Dodani drejtoi një gazetë në Bukuresht nga 1897 e tutje, dhe duke filluar në mars 1898, ajo mbrojti një pamje të origjinës së përbashkët ilire të shqiptarëve dhe rumunëve, dhe luftën e tyre të përbashkët bashkëkohore.[4]
Rumania ishte vendi i parë që njohu pavarësinë e Shqipërisë.[5][6] Marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Rumanisë u vendosën më 16 dhjetor 1913. Që atëherë, të dyja vendet zhvilluan lidhje të forta kulturore dhe gjuhësore. Shkrimtari dhe poeti shqiptar Lasgush Poradeci jetoi dhe studioi për ca kohë në Rumani, së bashku me figura të tjera me ndikim shqiptar.[7] Një marrëveshje miqësie u nënshkrua midis dy vendeve më 1994.[8]
Marrëdhëniet
Redakto
Më 18 mars 2014, Edi Rama, Kryeministri i Shqipërisë, u takua me Victor Ponta, Kryeministrin e Rumanisë, gjatë vizitës së parë zyrtare të këtij të fundit në Tiranë. Të dy diskutuan për zgjerimin e lidhjeve midis dy vendeve ekonomikisht, në aspektin e arsimit (me një numër studentësh shqiptarë që studiojnë në Rumani dhe oficerët e Policisë Shqiptare që trajnohen nga rumunët), si dhe për ndarjen e përvojës së Rumanisë në ngjitje në Bashkimin Evropian me Shqipërinë. Ata diskutuan gjithashtu hapjen e zyrave të bizneseve Rumune në Tiranë për të rritur bashkëpunimin ekonomik dhe trainimin e policëve shqiptarë nga Rumania për ta luftuar krimin e organizuar. Në shkurt 2015, Ponta ofroi të bëjë një marrëveshje energjetike me Rumaninë. Ai gjithashtu deklaroi se zgjerimi i bashkëpunimit në fusha të tjera do të vazhdojë gjithashtu.[9]
Marrëdhëniet ekonomike
RedaktoTë dyja vendet hynë në një marrëveshje të tregtisë së lirë, e cila hyri në fuqi më 1 janar 2017.
Vlera e tregtisë dypalëshe në vitin 2016 ishte 83 milionë euro.[10]
Diplomacia
RedaktoShiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ Anniversary event marking 100 years of bilateral diplomatics relations between Romania and Albania. Ministry of Foreign Affairs (Romania). Retrieved May 17, 2015.
- ^ "Albanezii - Scurt istoric" Arkivuar 19 maj 2008 tek Wayback Machine at Divers online Arkivuar 21 prill 2018 tek Wayback Machine ; retrieved February 26, 2008
- ^ George Grigore, "Muslims in Romania" Arkivuar 26 shtator 2007 tek Wayback Machine , in International Institute for the Study of Islam in the Modern World (ISIM) Newsletter 3, July 1999, p. 34; retrieved July 16, 2007.
- ^ Lang, Peter. "Convergences and Divergences in Nationalism. The Albanian Example.". Developing Cultural Identity in the Balkans: Convergence vs. Divergence (në anglisht). fq. 222.
- ^ Berisha: Grateful to the Albanian community in Bucharest Arkivuar 25 korrik 2013 tek Wayback Machine , Top-Channel, 2012-10-19
- ^ Presidenti Nishani merr mesazhe urimi nga krerë shtetesh me rastin e kremtimit të 100-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë Arkivuar 17 janar 2013 tek Wayback Machine , President of Albania, 2012-11-30
- ^ Romania strengthens its relations with Albania. Foreign Policy News. Peter Tase. Published March 23, 2014. Retrieved May 17, 2015.
- ^ "Relations between Albania and Romania are very good" Arkivuar 25 mars 2017 tek Wayback Machine. Nine O'Clock News. Sami Shiba, ambassador of Albania to Romania. Published November 27, 2011. Retrieved May 17, 2015.
- ^ PM Ponta offers Albania the surplus energy of Romania Arkivuar 27 qershor 2020 tek Wayback Machine. Agerpres.ro. Published February 27, 2015. Retrieved May 17, 2015.
- ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 26 qershor 2020. Marrë më 23 qershor 2020.
{{cite web}}:|archivedate=dhe|archive-date=është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!);|archiveurl=dhe|archive-url=është specifikuar më shumë se një herë (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)