Komunitetet autonome të Spanjës
Në Spanjë, një komunitet autonom (spanjisht: comunidad autónoma, baskisht: autonomia erkidego, katalane: comunitat autònoma, galiciane: comunidade autónoma)[a] është ndarje administrative dhe politike e nivelit të parë, e krijuar në përputhje me kushtetutën spanjolle të vitit 1978, me qëllim garantimin e autonomisë të kufizuar të kombësive dhe të rajoneve që përbëjnë kombin spanjoll [1][2][3].
Meqë sovraniteti qëndron në shtet si një tërësi, e përfaqësuar në institucionet qendrore të qeverisë, jo në komunitetet, Spanja nuk është një federatë por një shtet shumë i decentralizuar[4][5] unitar[1] që ka transferuar në mënyrë asimetrike pushtetin për komunitetet, të cilat, nga ana tjetër, ushtrojnë të drejtën e tyre për vetëqeverisje brenda kufijve të përcaktuara në kushtetutë dhe statutet e tyre autonome.[1]
Janë 17 komunitete autonome dhe dy qytete autonome që janë të njohur kolektivisht si "autonomitë". Të dy qytetet autonome kanë të drejtë të bëhen komunitetet autonome, por asnjëri nuk e ka shfrytëzuar ende këtë të drejtë. Kjo kornizë unike e administrimit territorial është i njohur si "shteti i autonomive".
Krijimi i komuniteteve autonome
RedaktoPrapavija historike
RedaktoSpanja është një vend i shumëllojshëm i përbërë nga rajone të ndryshme me struktura të ndryshme ekonomike dhe sociale, si dhe me gjuhë, traditat historike, politike dhe kulturore të ndryshme [6][7]. Ndërsa tërë territorin spanjoll u bashkuar nën një kurorë nga shekulli i 16-të, ky nuk ishte një proces i homogjenizimit apo shkrirjes kombëtare. Territoret përbërëse — qofshin ato kurora, mbretëri, principata apo sundim — mbajtën shumë nga ish institucionet e tyre ekzistuese,[8] duke përfshirë autonominë fiskale, legjislativin apo gjyqësorin, të kufizuar. Këto territore gjithashtu shfaqin një shumëllojshmëri të doganave, ligjeve, gjuhëve dhe monedhave deri në mes të shekullit të nëntëmbëdhjetë [8].
Autonomitë sipas popullsisë dhe sipërfaqes
Redakto| Pos. | Emri | Popullsia | Përqindja | Dendësia | Sipërfaqja | Përqindja |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  Andaluzia
|
7,478,444 | 17.9% | 85.70 banorë/km² | 87,268 km² | 17.2% |
| 2 |  Katalonia
|
6,506,440 | 15.6% | 190.73 banorë/km² | 32,114 km² | 6.3% |
| 3 | Stampa:Country data the Community of Madrid Komuniteti i Madridit | 5,527,152 | 13.2% | 688.48 banorë/km² | 8,028 km² | 1.6% |
| 4 | Stampa:Country data the Valencian Community (2x3) Komuniteti i Valencias | 4,326,708 | 10.3% | 186.05 banorë/km² | 23,255 km² | 4.6% |
| 5 |  Galicia
|
2,737,370 | 6.5% | 92.36 banorë/km² | 29,574 km² | 5.8% |
| 6 |  Kastil-Leoni
|
2,480,369 | 5.9% | 26.32 banorë/km² | 94,223 km² | 18.6% |
| 7 |  Baskia
|
2,108,281 | 5.0% | 291.44 banorë/km² | 7,234 km² | 1.4% |
| 8 |  Ishujt Kanare
|
1,843,755 | 4.4% | 247.58 banorë/km² | 7,447 km² | 1.5% |
| 9 |  Kastil-La Mança
|
1,782,038 | 4.3% | 22.43 banorë/km² | 79,463 km² | 15.7% |
| 10 | Stampa:Country data the Region of Murcia Mursia | 1,226,993 | 2.9% | 108.46 banorë/km² | 11,313 km² | 2.2% |
| 11 |  Aragoni
|
1,217,514 | 2.9% | 25.51 banorë/km² | 47,719 km² | 9.4% |
| 12 |  Asturia
|
1,073,971 | 2.6% | 101.28 banorë/km² | 10,604 km² | 2.1% |
| 13 |  Ekstremadura
|
1,073,050 | 2.6% | 25.77 banorë/km² | 41,634 km² | 8.2% |
| 14 | Stampa:Country data the Balearic Islands Ishujt Baleare | 916,968 | 2.2% | 183.69 banorë/km² | 4,992 km² | 1.0% |
| 15 |  Navara
|
569,628 | 1.4% | 54.82 banorë/km² | 10,391 km² | 2.1% |
| 16 |  Kantabria
|
542,275 | 1.3% | 101.91 banorë/km² | 5,321 km² | 1.0% |
| 17 | Stampa:Country data La Rioja (with coat of arms) Rioha | 281,614 | 0.7% | 55.82 banorë/km² | 5,045 km² | 1.0% |
| — | Plazas de soberanía | 145,336 | 0.3% | 4404.12 banorë/km² | 33 km² | 0.01% |
| Gjithsej | 41,837,894 | 100% | 82.69 banorë/km² | 505,988 km² | 100% | |
Korniza kushtetuese dhe ligjore
RedaktoReferences
Redakto- ^ a b c "Organización territorial. El Estado de las Autonomías" (PDF). Recursos Educativos. Instituto Nacional de Tecnologías Educativas y de Formación del Profesorado. Ministerio de Eduación, Cultura y Deporte. Marrë më 19 tetor 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Article 2. Cortes Generales (Spanish Parliament) (1978). "Título Preliminar". Spanish Constitution of 1978. Marrë më 29 shtator 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Article 143. Cortes Generales (Spanish Parliament) (1978). "Título VIII. De la Organización Territorial del Estado". Spanish Constitution of 1978. Marrë më 29 shtator 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Bacigalupo Sagesse, Mariano (qershor 2005). "Sinópsis artículo 145". Constitución española (con sinópsis). Congress of the Deputies. Marrë më 28 janar 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ruíz-Huerta Carbonell, Jesús; Herrero Alcalde, Ana (2008). Bosch, Núria; Durán, José María (red.). Fiscal Equalization in Spain. Edward Elgar Publisher Limited. ISBN 9781847204677. Marrë më 15 tetor 2012.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!); Parametri|work=është injoruar (Ndihmë!) - ^ Villar, Fernando P. (qershor 1998). "Nationalism in Spain: Is It a Danger to National Integrity?". Storming Media, Pentagon Reports. Arkivuar nga origjinali më 27 shtator 2013. Marrë më 3 shkurt 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Shabad, Goldie; Gunther, Richard (korrik 1982). "Language, Nationalism and Political Conflict in Spain". Comparative Politics Vol 14 No. 4. Marrë më 3 shkurt 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Moreno Hernández, Luis Manuel. "Federalization in Multinational Spain" (PDF). Unidad de Políticas Comparadas. Marrë më 8 tetor 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
Shënime
Redakto- ^ Shqiptimi anglisht:
Shqiptimi në "gjuhën sapnjolle":
- Spanjolle: [Comunidad autónoma] Error: [undefined] Error: {{Lang}}: no text (help): text has italic markup (help) [komuniˈðað auˈtonoma],
- Baske: [Autonomia erkidego] Error: [undefined] Error: {{Lang}}: no text (help): text has italic markup (help) [autonomia erkiðeɣo],
- Katalane: [Comunitat autònoma] Error: [undefined] Error: {{Lang}}: no text (help): text has italic markup (help) [kumuniˈtat əwˈtɔnumə]
- [komuniˈtat awˈtɔnoma] (në Valencia)
- [omuniˈtat əwˈtɔnomə] (në majorka),
- Galiciane: [Comunidade autónoma] Error: [undefined] Error: {{Lang}}: no text (help): text has italic markup (help) [komuniˈðaðe auˈtɔnoma].