Wikipedia

Konstanc Klori

(Përcjellë nga Konstantius Chlorus)

Konstanc Klori ose i njohur edhe si Konstandini I emri i plotë i të cilit ishte Flavius Valerius Constantius " Chlorus " ( rr. 250 – 25 korrik 306), ka qenë perandor romak nga viti 305 deri në vitin 306. Ai ishte një nga katër anëtarët origjinalë të Tetrarkisë së krijuar nga Diokleciani, së pari shërbeu si Cezar nga 293 deri në 305 dhe më pas sundoi si augustus deri në vdekjen e tij. Konstanci ishte gjithashtu babai i Kostandinit të Madh, perandorit të parë të krishterë të Romës. Nofka Chlorus ( greqisht: Χλωρός "the Pale" ) u popullarizua për herë të parë nga historianët e epokës bizantine dhe nuk u përdor gjatë jetës së perandorit. Pas ripushtimit të Britanisë romake, atij iu dha titulli "Redditor Lucis Aeternae", që do të thotë "Restauruesi i Dritës së Përjetshme". [1]

Konstanc Klori
Lindi31 mars 250
Dardani, (sot Kosova)
Vdiq25 korrik 306
Eboracum, Britania
KombësiaIlir
ProfesioniUshtarak, Politikan
TitulliPerandor i Perandorisë Romake
FëmijëKostandini i Madh
Flavius Dalmatius
Julius Konstantini
Flavia Julia Konstantina
Eutropia
Anastasia
Prind/ërEutropios

Biografia

Redakto

Ditëlindja e Konstancit ishte më 31 mars; viti nuk dihet, por karriera e tij dhe mosha e djalit të tij të madh nënkuptojnë një datë jo më vonë se viti 250. [2] Konstanci ishte një ilir . [3] [4] Ai lindi në Naissus, Dacia Ripensis, [5] një provincë romake në bregun jugor të Danubit të Mesëm, kufiri i perandorisë, me kryeqytetin e saj në Ratiaria ( Arçari modern). [6] [7] [4] Sipas Historia Augusta jo të besueshme, ai ishte djali i Eutropiut, një fisnik nga provinca e Moesia Superior, dhe Claudia, një mbesë e perandorëve Claudius Gothicus dhe Quintillus . [8] I njëjti burim i jep edhe Klaudit nominën " Flavius Valerius " për të forcuar lidhjen e tij me Konstancin. [9] Historianët modernë dyshojnë se kjo lidhje amtare është një trillim gjenealogjik i krijuar nga djali i tij Konstandini I, [10] dhe se familja e tij ishte me origjinë modeste. [11] [5] [12] Konstandini ndoshta kërkoi të shkëputte prejardhjen e babait të tij nga kujtimi i Maksimianit. [13]

Megjithëse ishte me origjinë modeste ilire, Konstanti pati një karrierë të shquar ushtarake dhe u ngrit në gradat më të larta të ushtrisë. Rreth vitit 289, ai la mënjanë Helenën, nënën e Konstandinit, për t'u martuar me një vajzë të perandorit Maximian, dhe në vitin 293 u shtua në kolegjin perandorak nga kolegu i Maksimianit, Diokleciani. I caktuar për të sunduar Galinë, Constancius mundi uzurpatorin Carausius atje dhe pasardhësin e tij Alectus në Britani, dhe bëri fushatë gjerësisht përgjatë kufirit të Rhein, duke mundur Alamanët dhe Frankët . Kur Persekutimi Dioklecianik u shpall në vitin 303, Konstanci urdhëroi prishjen e kishave, por nuk i gjuajti aktivisht të krishterët në domenin e tij. [14] Pasi u bë perandor i lartë në maj 305, Konstanci nisi një fushatë të suksesshme ndëshkuese kundër Piktëve përtej Murit Antonine . [15] Ai vdiq papritur në Eboracum ( Jork ) në korrik të vitit të ardhshëm.

Pas vdekjes së Kostandinit, ushtria, ndoshta me nxitjen e tij, e shpalli menjëherë të birin Konstandinin si perandor. Ky akt kontribuoi në rënien e tetrarkisë Dioklecianike, duke shkaktuar një seri luftërash civile të cilat përfunduan vetëm kur Konstandini më në fund bashkoi të gjithë Perandorinë Romake nën sundimin e tij në 324. Sipas Fjalorit Klasik të Oksfordit, "Propaganda Konstantiniane bën vlerësimin e Konstancit, megjithatë ai duket se ka qenë një gjeneral i aftë dhe një sundimtar bujar". [16] Pasardhësit e tij, dinastia Konstantiniane, sunduan Perandorinë deri në vdekjen e nipit të tij Julian Apostatit në 363.

Në vitin 293, Diokleciani, i vetëdijshëm për ambiciet e bashkë-perandorit të tij për dhëndrin e tij të ri, lejoi Maksimianin të promovonte Konstancin në një marrëveshje të re për ndarjen e pushtetit të njohur si Tetrarkia . Provincat lindore dhe perëndimore do të sundoheshin secila nga një augustus, i mbështetur nga një cezar. Të dy cezarët kishin të drejtën e trashëgimisë pasi vdiste augusti në pushtet. [17]

Në Mediolanum ( Milano ) më 1 mars 293, Konstanci u emërua zyrtarisht si Cezari i Maksimianit. [18] Ai adoptoi emrin (emrin e familjes) të Dioklecianit "Valerius" dhe, duke u barazuar me Maksimianin, mori edhe "Herkulin". [19] Komanda e tij e dhënë përbëhej nga Galia, Britania dhe ndoshta Hispania . Diokleciani, gushti lindor, për të mbajtur ekuilibrin e pushtetit në perandori, [17] e ngriti Galeriun si cezarin e tij, ndoshta më 21 maj 293 në Filipopolis ( Plovdiv ). [20] Konstanci ishte më i moshuari nga dy cezarët, dhe në dokumentet zyrtare ai gjithmonë kishte përparësi, duke u përmendur para Galeriut. Kryeqyteti i Constantius do të vendosej në Augusta Treverorum ( Trier ). [21]

Konstanci ishte ose i martuar me, ose ishte në konkubinat me Helenën, e cila ndoshta ishte nga Nikomedia në Azinë e Vogël. [22] Ata kishin një djalë, perandorin e ardhshëm Konstandini i Madh .

Në vitin 289, zhvillimet politike e detyruan të divorcohej nga Helena . Ai u martua me Teodorën, vajzën e Maksimianit . Ata kishin gjashtë fëmijë: [11]

Shih edhe

Redakto

Literatura

Redakto
  • Loka, Nikollë (2003). Genivs Illvrici: Dyzet e dy perandorë ilirë të Romës. Tiranë: Mirdita.

Referime

Redakto
  1. ^ Bond, Sarah; Nicholson, Oliver (2018), Nicholson, Oliver (red.), "Constantius I", The Oxford Dictionary of Late Antiquity (në anglisht), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780198662778.001.0001, ISBN 978-0-19-866277-8, marrë më 25 gusht 2020
  2. ^ Barnes, New Empire, p. 35
  3. ^ Odahl 2010.
  4. ^ a b Murray 1999
  5. ^ a b Gregory, Timothy E. (1991), Kazhdan, Alexander P. (red.), "Constantius Chlorus", Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, fq. 524–525, doi:10.1093/acref/9780195046526.001.0001, ISBN 978-0-19-504652-6 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ De Sena, Eric C.; Nicholson, Oliver (2018), Nicholson, Oliver (red.), "Dacia Ripensis and Dacia Mediterranea", The Oxford Dictionary of Late Antiquity (në anglisht), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780198662778.001.0001, ISBN 978-0-19-866277-8, marrë më 25 gusht 2020
  7. ^ De Sena, Eric C.; Nicholson, Oliver (2018), Nicholson, Oliver (red.), "Ratiaria (mod. Archar, Bulgaria)", The Oxford Dictionary of Late Antiquity (në anglisht) (bot. online), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780198662778.001.0001, ISBN 978-0-19-866277-8, marrë më 25 gusht 2020
  8. ^ Historia Augusta, Life of Claudius 13. LacusCurtius.
  9. ^ Historia Augusta, Life of Claudius 1 (note 1). LacusCurtius.
  10. ^ Southern, p. 172
  11. ^ a b Jones, Martindale & Morris.
  12. ^ His family probably adopted the name "Flavius" after being granted citizenship by one of these emperors, as it was common for "new Romans" to adopt the names of their former masters.
  13. ^ Bond, Sarah; Nicholson, Oliver (2018), Nicholson, Oliver (red.), "Constantius I", The Oxford Dictionary of Late Antiquity (në anglisht), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780198662778.001.0001, ISBN 978-0-19-866277-8, marrë më 25 gusht 2020
  14. ^ After his re-conquering of Roman Britain, he was given the title 'Redditor Lucis Aeternae', meaning 'The Restorer of Ethernal Light'.Bond, Sarah; Nicholson, Oliver (2018), Nicholson, Oliver (red.), "Constantius I", The Oxford Dictionary of Late Antiquity (në anglisht), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780198662778.001.0001, ISBN 978-0-19-866277-8, marrë më 25 gusht 2020, the nickname Chlorus (Green) is not older than the 6th century
  15. ^ W.S. Hanson "Roman campaigns north of the Forth-Clyde isthmus: the evidence of the temporary camps" Arkivuar 5 shtator 2018 tek Wayback Machine
  16. ^ Davis, Raymond (2015-12-22). Constantius I, Flavius Valerius, Roman emperor. Oxford University Press. doi:10.1093/acrefore/9780199381135.013.1790. ISBN 978-0-19-938113-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ a b Southern, p. 145
  18. ^ Birley, p. 382
  19. ^ Southern, p. 147
  20. ^ Potter, p. 288
  21. ^ Woolf, Greg (2003), Nicholson, Oliver (red.), The Cambridge Illustrated History of the Roman World, Cambridge University Press, fq. 224, ISBN 9780521827751 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  22. ^ Eutropius, Breviarum 9.22; Zosimus, Historia Nova 2; Exerpta Valesiana 1.2
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Konstanc_Klori&oldid=2635169"