Boshnjakët në Mal të Zi
Boshnjakët në Mal të Zi janë një grup etnik i paraqitur për herë të parë në regjistrimin e vitit 2003. Sipas regjistrimit të fundit të vitit 2011, numri i përgjithshëm i boshnjakëve në Mal të Zi ishte 53,605 ose 8.6% e popullsisë. Boshnjakët janë grupi i tretë etnik më i madh në vend, pas malazezëve dhe serbëve.
Demografia Redakto
Boshnjakët kryesisht jetojnë në Malin e Zi verior, në zonën e quajtur Sanxhak dhe ata përbëjnë shumicën e popullsisë në katër komuna: Rozhaje (83.91%), Petnjica (83.02%), Plavë (56%) dhe Guci (42.64%).
Historia Redakto
Dy të tretat e boshnjakëve të Sanxhakut e kanë origjinën e tyre po nga rajonet e Malit të Zi, nga të cilat ata filluan të largoheshin së pari në vitin 1687, pasi Perandoria Osmane humbi Boka Kotorska. Kahja vazhdoi në Malin e Zi të Vjetër pas vitit 1711 me shfarosjen e të konvertuarve në Islam ("istraga poturica"). Një faktor tjetër kontribues që nxiti migrimin në Sanxhak nga Mali i Zi i Vjetër ishte fakti që popullsia e vjetër ortodokse e Sanxhakut u zhvendos drejt Serbisë dhe monarkisë së Habsburgëve (në Vojvodinë) në dy valë, fillimisht pas vitit 1687 dhe më pas, pas vitit 1740, duke lënë në thelb Sanxhakun të shpopulluar.[1]
Segmenti i fundit i boshnjakëve të Sanxhakut mbërriti nga disa vende të tjera. Disa nga boshnjakët erdhën nga Sllavonia pas vitit 1687, kur Turqia humbi të gjitha tokat në veri të Savës në luftën austro-turke. Shumë të tjerë erdhën nga Hercegovina në periudhën pas vitit 1876, pas rebelimit të Hercegovinës të organizuar nga serbët kundër Austro-Hungarisë dhe nënshtetasve të tyre myslimanë. Një valë tjetër pasoi menjëherë pas kësaj nga Bosnja dhe Hercegovina, pasi Traktati i Berlinit e vendosi Vilajetin e Bosnjës nën kontrollin efektiv të Austro-Hungarisë në vitin 1878. Vala e fundit nga Bosnja pasoi në vitin 1908, kur Austro-Hungaria aneksoi zyrtarisht Bosnjën, duke ndërprerë kështu të gjitha lidhjet e drejtpërdrejta të myslimanëve boshnjakë me Portën e Lartë, mbrojtësin e tyre efektiv. Sot, boshnjakët janë një pakicë e madhe në Mal të Zi, me mbi 50,000 boshnjakë që jetojnë në Mal të Zi.[2]
Politika Redakto
- Partia kryesore politike e boshnjakëve është Partia Boshnjake (BS), e udhëhequr nga Rafet Husoviq. Partia aktualisht ka dy ulëse në Parlamentin e Malit të Zi.
- Një tjetër është Partia për Drejtësi dhe Pajtim në Mal të Zi (SPP u Crnoj Gori), e udhëhequr nga Hazbija Kalaç.
Shumica e boshnjakëve të Malit të Zi ishin në favor të pavarësisë së Malit të Zi gjatë referendumit të pavarësisë në vitin 2006.
Dialekt Redakto
Dialekti sllav i Gusinjës dhe i Plavës ka një ndikim shumë të lartë strukturor nga gjuha shqipe. Veçantia e saj për sa i përket kontaktit gjuhësor midis shqipes dhe sllavishtes shpjegohet me faktin se shumica e sllavofonëve atje janë me origjinë shqiptare.[3]
Feja Redakto
Sot, shumica e boshnjakëve janë kryesisht myslimanë sunitë dhe i përmbahen medh'hebit hanefi, shkolla më e madhe dhe më e vjetër e ligjit islamik në jurisprudencë brenda Islamit Sunit.