Arkitektura e Karnatakas

Lashtësia e Arkitekturës së Karnatakas (krijim i kastës së vishwabrahminëve)(në gjuhën kannada: ಕರ್ನಾಟಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ) mund të gjurmohet që nga Neolitiku i saj jugor dhe Epoka e hershme e Herkurit, duke patur dëshmi shndërrimin ideologjik dhe utilitarian arkitekturor nga strehimet rituale fetare. Këtu emërtimi ‘Arkitekturë’ është arrin deri rreth vitit 2000 p.e.s. Banorët e neolitit të vonë në mënyrë që të realizonin strehimet e tyre, ndërtuan kasolle të bëra prej thurje shkopinjsh dhe balte, që përforcoheshin nga popla gurësh, me gjasa me çati konike që qëndronin mbi shkopinj bambuje ose druri, të shtruara me copa graniti si dëshmohet në gërmimet arkeologjike në site si Brhamagiri (distrikti Chitradurga), Sanganakallu, Tekkalakota (distrikti Bellary), Piklihal (distrikti Raichur). Megalitët janë dëshmi arkeologjike mbizotëruese të periudhës së hershme të hekurit (rreth viteve 1500 p.e.s- 100 i e.s.). Ka më shumë se 2000 site të epokës së hershme të hekurit të regjistruara, që u ndërtuan për një arkitekturë të fortë dhe jetëgjatë në formën e stileve të ndryshme arkitekturore të varreve të ndërtuara prej guri, që kanë karakter ritual. Arkitektura fetare vepruese dëshmohet deri në vitin 345 me atë të Dinastisë Kadamba. Karnataka është një shtet në pjesën jugore të Indisë fillimisht e njohur si Shteti i Mysores. Përgjatë shekujve, monumentet arkitekturore brenda rajonit paraqitën ndikime të ndryshme, shpesh të bazuara në prirjet artistike të sunduesve të dymbëdhjetë dinastive të ndryshme. Arkitektura e saj varjon në mënyrë dramatike nga monolitët madhështorë, si Gomateshwara, deri te vendet Hindu dhe xhainistë të adhurimit, rrënojat e qyteteve të lashta, mauzoleumet dhe pallatet e stileve të ndryshme. Sundimi i Mbretërisë së Mysores (Wodeyar) ka dhënën gjithashtu një strukturë arkitekturore mjeshtërore në Kishën e Shën Filomenës në Mysore (e ngritur nga mbreti si një strukturë e mëshirës hyjnore dhe mirnjohjes së thellë njerëzore) që u përfundua në vitin, përveç shumë stileve Dravidiane të arkitekturës së tempujve. Dy nga monumentet (Pattadakali dhe Hampi) janë listuar në Trashëgiminë Botërore të UNESCO-s me 22 monumente kulturore në Indi. Stilet e pallateve Indo-Saraçene, Rilindas, Korintikë, Hindu, Indo-Grekë dhe Indo-Britanikë u ndërtuan në Mysore, qyteti i pallateve. Arkitektura Sikhe në Bidar (1512) dhe gjithashtu në Bangalore në 1956 mund të përmendet gjithashtu si një ndikim në kompozimin arkitekturor të Mysores. Përveç Viharave të lashta tradicionale budiste që ekzistojnë në Indi që nga lashtësia deri në Pavarësinë e Indisë në vitin 1947, Karnataka ka shënuar disa ndryshime të theksuara arkitekturore, veçanërisht nga ndikimi i refugjatëve tibetianë që mbërritën në shtetin e Karnatakas midis viteve 1963 deh 1997, duke sjellë me vete artin dhe stilet arkitekturore tibetiane, të pasqyruara në manastirin budist në Bylakuppe për shembull. Vidhana Soudha (ndërtuar në Bangalore në vitin 1953) dhe tempulli më i lartë në Murudeshwar janë dëshmi të ndikimeve të Arkitekturës Neo–Dravidiane që kanë evoluar që nga pavarësia. Kronologjia e arkitekturës së Karnatakas është paraqitur në tabelën në të djathtë.

Arkitektura e Karnatakas
(345 deri më sot)
Tipi	Periudha
Arkitektura Kadamba – sintezë e disa shkollave	(345 - 525)
Arkitektura e dinastisë perëndimore Ganga	(350 - 550)
Arkitektura Badami Chalukya ose stili Vesara	(543 - 753)
Stili Dravida dhe Rekhanagara i Arkitekturës Rashtrakuta	(753 - 973)
Arkitektura Kalyani Chalukya (Dinastia Perëndimore Chalukya)	(1000 - 1200)
Arkitektura Hoysala e Perandorisë Hoysala	(1100 - 1400)
Arkitektura Vijayanagara e Perandorisë Vijayanagar	(1336 - 1648)
Arkitektura Islamike e Sulltanatit të Bijapurit	(1490 - 1686)
Arkitektura Keladi Nayaka e mbretërive Nayaka	(1499 – 1763)
Arkitektura e Mbretërisë së Mysores – Përzierje e stileve arkitekturore Hindu, Myslimane, Raxhputaiane dhe Gotike	(1399 - 1947)
Arkitektura Indo-Saraçene dhe ajo Myslimane e Tippu Sultanit	(1780)
Viharat Budiste, Kultura dhe Arkitektura Tibetiane në Bylakuppe	(1953 deri në të tashmen)
Arkitektura Sikhe e Bidarit dhe Bangalores	(1512 deri në të tashmen)
Arkitektura Kishtare Neo-Gotike	(1933 - 1956)
Arkitektura Neo-Dravidiane	(1947 dhe në vazhdim)

Arkitektura Kadamba

Sinteza e mjaft stileve arkitekturore gjatë Dinastisë Kadamba

Tempulli i Lakshmi Devit në Doddagaddavalli, Shikara (kulla) e Dinastisë Kadamba me Kalasa (majëz) në krye

Tempulli Madhukeshwara

Arkitektura Kadamba ishte një stil arkitekture tempujsh i themeluar nga Mayurasharma në shekullin e IV të e.s. në Karnataka të Indisë Dinastia Kadamba krijoi një stil të ri arkitekture që qe baza e stilit Hoysala të arkitekturës, zhivlloi një shkollë origjinale skulpture, që qe pararendëse e një serie skulptorësh të Indisë së jugut. Shumë tempuj në Aihole, Badami dhe Hampi janë ndërtuar në stilin arkitekturor Kadamba. Dinastia Kadamba e Banavasi-t ishte një dinasti e lashtë mbretërore e rajonit të Karnataka-s që sundoi nga viti 345 deri në vitin 525 dhe që dhanë një kontribut të hershëm domethënës në trashëgiminë arkitekturore indiane.

Tempulli Bhuvaraha Narasimha në Halasi, Karnataka

Midis viteve 345 deri në 525 të e.s., dinastia e lashtë mbretërore e Karnataka-s, Kadamba dha kontribute të hershme në Arkitektrën e Karnataka-s dhe ata janë zanafillësit e saj. Dinastia Kadamba krijoi një stil të ri arkitekturor që do të ishte baza e stilit arkitekturor Hoysala, zhvilluan një shkollë origjinale skulpture, që ishte pararendëse e një sërë skulptorëve të Indisë jugore. Shumë tempuj në Aihole, Badami dhe Hampi janë ndërtuar në Stilin Arkitekturor Kadamba. Dr. G. M. Moraes mendon se përveç disa veçorive, Dinastia Kadamba integroi një larmi stilesh në arkitekturën e tyre, të rrjedhura nga pararendësit dhe sundimtarët e tyre, duke u bazuar për shembull në traditën arkitekturore të Satavahanas. Dinastia Kadamba ishte krijuesja e arkitekturës së Karnataka-s. Tempujt Kadamba vimana zakonisht me plan katror, kulla është në formë piramidale dhe përbëhet nga një seri shtresash horizontale të shkallëzuar të dekoruara me seri uniforme projeksionesh katërkëndore vertikale dhe vestibule të mbuluara të ngjitur me vimana-n, shtresat janë më të shumta dhe më pak të ngritura, duke u munguar zbukurimi i pavjonit. Tempulli Madhukeshëara (i zotit Shiva) në Banavasi u ndërtua nga Dinastia Kadamba dhe ka një ndërtim të ndërlikuar guri të gdhendur. I ndërtuar fillimisht nga Dinastia Kadamba, pësoi, përgjatë një periudhe prej një mijë vjetësh, shumë shtesa dhe rinovime, nga sunduesit Chalukya të Sonda-s. "Kadambotsava", një festival i përvitshëm mbahet aty në muajin e dhjetorit. Arkitektura dhe skulptura Kadamba kontribuan në themelimin e stilit Chalukya-Hoysala.

Arkitektura Dravidiane

Arkitektura Dravidiane
Tempujt shpellorë dhe tempujt sipërfaqësorë strukturorë. Përzierje e Stilit Indiano-Verior Nagara dhe stilit Indiano-Jugor Dravidian

Statuja e Gomateshwaras (vitet 982–983)

Mandapae Basadit Panchakuta në Kambadahalli

Tempulli Keerthinarayana në Talakad

Tempulli Nanjangud fillimisht i ndërtuar nga sunduesit e Dinastisë Ganga në shekullin e IX

Tempuj të ndryshëm xhainistë, Shaivit dhe Vaishnavit u ndërtuan nën sundimin e Dinastisë Perëndimore Ganga, që ishte vasale e Dinastisë Pallava nga viti 350 deri në vitin 550, nën mbizotërimin Chalukya deri në vitin 753 dhe nën mbizotërimin Rashtrakuta deri nëvitin 1100. Ndërtimi i monumenteve si Gomateshwara (982 – 983) në vende si Shravanabelagola, Kambadahalli dhe Talakadu nga mbretërit Dinastisë Perëndimore Ganga pasqyron tolerancën ndaj besimeve të ndryshme. Disa tempuj Vaishnavit u ndërtuan nga dinastia Ganga, si Tempulli Narayanaswami në Nanjangud, Sattur dhe Hangala, në distriktin modern të Mysores.

Gomateshwara

Gomateshwara (983), i vendosur në Shravanabelagola është një statujë monolitike që qëndron 17.8 metra sipër një kodre (618 shkallë të çojnë në këtë statujë monolitike) dhe është e dukshme nga një largësi prej 30 km dhe konsiderohet si statuja më e madhe monolitike në botë. Statuja u ndërtua nga ministri dhe komandanti Ganga, Chavundaraya (940–989) në nder të zotit Bahubali. E skalitur në granit të bardhë me sipërfaqe të lëmuar, imazhi qëndron mbi një zambak (Nelumbo nucifera). Ajo nuk ka mbështetje deri te niveli i kofshëve dhe është 18 m e lartë me fytyrën që është 2 metra. Me shprehje të qetë në fytyrë, flokët e tij të përdredhura me gërsheta të hijshëm, anatomia e saj proprocionale, madhësia e monolitit dhe kombinimi i mjeshtrisë artistike kanë bërë që të konsiderohet si arritja më madhështore në artin skulpturor në Karnatakan mesjetare.

Basadi xhainist Panchakuta

Artikulli kryesor: Basadi Panchakuta në Kambadahalli

Ky është një nga monumentet më elegante të ndërtuar në stilet Dravidiane, Vesara dhe Nagara gjatë periudhës midis viteve 900 dhe 1000. Tempulli, që është i pozicionuar në veri të Manastambhas Brahmadeva, ka pesë faltore (prej nga rrjedh emri Panchakuta që dotë thotë pesë faltoret). Tre faltore janë të lidhura me një mandapa nga një vestibul dhe konsistojnë në faltoren kryesore të tirthankaras Adinatha të shoqëruar nga faltorja e Neminathas në lindje dhe faltorja e Shanthinathas që përmban një statujë 3 m të lartë të tirthankaras në perëndim. Dy faltoret e tjera, që janë të shkëputura dhe qëndrojnë në veri të grupit trikuta (që do të thotë pikërisht tre faltoret), i janë kushtuar gjithashtu tirthankarave. Këto janë dy monumente të ndryshme.

Talakadi

Talakadi është një vend historik përgjatë brigjeve të lumin Cauvery pranë Mysores. Kjo qytezë e vogël, me një histori të madhe dhe një periudhë të gjatë të vendbanimit njerëzor ishte një qytet i lulëzuar gjatë Periudhës Hoysala (shekulli i XII–XIII) dhe ishte gjithashtu një qendër e rëndësishme tregëtare gjatë sundimit të Dinastisë Ganga (nga shekulli i VI për rreth 400 vjet) dhe Dinastisë Chola (afër shekullit të X) dhe Dinastisë Hoysala nga viti 1116. Afër fillimit të shekullit të XV ra nën sundimin Vijayanagara dhe mbeti me ta deri në fund të shekullit të XV. Ka afërsisht një dyzinë tempujsh të shpërndarë përgjatë një hapësire të vogël prej 4 km², duke pasqyruar artin, kulturën, tregëtinë dhe veprimtarinë e pasur njerëzore që ekzistonte dikur aty. Qyteza tani duket e braktisur, përveç gjatë kohës së pelegrinazhit të zhvilluar një herë në disa vjet. Tempujt, hyjnitë e të cilëve adhurohen rregullisht, si Tempulli Kirthinarayana, janë gjithashtu të zbuluar shpesh ose të mbrojtur vazhdimisht nga akumulimi i rërës. Rëra hiqet për ti zbuluar ata për një adhurim të veçantë dhe një pelegrinazh të kryer çdo pesë deri në dymbëdhjetë vjet; pelegrinazhi i fundit Panchalinga Darshana u mbajt gjatë dhjetorit të vitit 2006.

Tempulli i Nanjangudit

Tempulli, i vendosur në Nanjangud në bregun e djathtë të lumit Kabini, fillimisht u ndërtua në stilin Dravidian nga sunduesit e Dinastisë Ganga në shekullin e IV gjatë sundimit të tyre në rajon. Pësoi shtesa dhe zgjerime gjatë sundimit të Dinastive Chola, Hoysala dhe Wodeyar nga shekulli i IX deri në të XIX-in. Është një nga tempujt më të mëdhenj në Karnataka me një sipërfaqe prej 171 m² dhe me një Gopuram (kullë) prej 36.576 m të lartë, që ka shtatë kate me shtatë kalasa të veshura me ar në krye të saj. Veçoria e këtij tempulli është se ka 66 statuja të shenjtëve shaivit të quajtur Nayanmarë dhe më shumë se 100 Linga (të llojeve dhe përmasave të ndryshme) duke përfshirë edhe hyninë kryesore të Srikanteshwara (Nanjundeshwara) Lingas. Hyjnia kryesore e quajtur gjithashtu Hakim Nanjundeswara; një titull i vendosur nga Tippu Sultani. Në tempull është mbishkruar historia mbi lutjet e veçanta të Tippu Sultanit ndaj hyjnisë, e dukshme në elefantin mbretëror u restaurua, ku pasi Sultani kishte një lingam të bërë prej xhade bashkë me një varse smeraldi dhe ia dhuroi atë tempullit.

Arkitektura Badami Chalukya

Tirthankara xhainist Parshvanath, shpella nr. 4, tempujt shpellorë në Badami

Arkitektura Badami Chalukya është një stil ndërtimi tempujsh i evoluar gjatë periudhës midis shekullit të V dhe të VIII në zonën e Basenit Malaprabha, në distriktin modern të Bagalkotit Karnatakas, shpesh herë i quajtur stili Vesara ose stili Chalukya. Tempujt më të hershëm datojnë që nga viti 450 në Aihole kur Dinastia Badami Chalukya ishte vasale e asaj Kadamba të Banavasit dhe që janë po ashtu të reflektuar gjatë kësaj periudhe. Sipas historianit K.V. Sounder Rajan, kontributi Badami Chalukya në ndërtimin tempullor është i krahasueshëm me vlerën e arritjeve të tyre në beteja. Stili i tyre përfshinte dy tipe monumentesh, përkatësisht sallat e skalitura në shkëmbinj (shpellat) ose tempujt shpellor si dhe monumentet strukturore në sipërfaqe. Dinastia Badami Chalukya e quajtur edhe Dinastia e Hershme Chalukya, sundoi nga Badami Karnatakan në periudhën midis viteve 543 – 753 të e.s.. Shembujt më të përsosur të artit të tyre shihen në Pattadakal, Aihole dhe Badami në Karnatakan veriore. Trashëgimia më qëndrueshme e Dinastisë Chalukya është arkitektura dhe arti që ata lanë mbrapa. Më shumë se njëqint e pesëdhjetë monumente të atribuara kësaj dinastie dhe të ndëruara midis viteve 450 dhe 700, mbeten në basenin Malaprabha në Karnataka.

Arkitektura Badami Chalukya, Tempujt shpellorë në Badami

Vishnu i ulur në një Adisesha (gjarpër) në një tempull shpellor në Badami.

Badami, tempulli shpellor numër 3

Aty nga vitit 450 në Aihole u krijua Stili Chalukya dhe do të përsosej në Badami dhe Pattadakal. Artistët Chalukya eksperimentuan me stile të ndryshme, përzierje të stilit indo-arjan Nagara dhe stilet dravidiane, si dhe stili i evoluar Chalukya. Stili i tyre përfshinte dy tipe monumentesh:

• Sallonet (ose shpellat) e skalitura në shkëmb.
• Tempujt strukturorë në sipërfaqe.

Tempujt strukturorë

Tempulli Virupaksha, Pattadakal, Karnataka ndërtuar në vitin 740

Tempujt më të rafinuar strukturor gjenden në Pattadakal. Nga dhjetë tempujt e Pattadakalit, gjashtë i përkasin stilit dravidian dhe katër stilit Rekhanagara. Tempulli Virupaksha ka ngjashmëri të shumta me tempullin Kailasanatha në Kanchipuram që u krijua disa vite më parë. Ky është një tempull gjithëpërfshirës, që ka një strukturë qëndrore, pavjoni nandi përballë dhe ka një rrethim me mure që hyet nga një portik. Shenjtërorja kryesore ka një Pradakshina-patha dhe mandapa. Mantapa është me kolona dhe ka dritare të hapura. Sipërfaqja e murit të jashtëm është e ndarë nga dy gjysëm-kolona në kamare zbukuruese të mbushura me skulptura dhe dritare të hapura. Kritiku i artit Percy Brown thotë se skulpturat që ata përfshijnë në arkitekturë rrjedhin në një rrjedhë të vazhdueshme. Thuhet se Tempulli Virupaskha është një nga këta monumente ku shpirti i personit që i ndërtoi ato jeton akoma. Tempujt strukturorë chalukyan përfshijnë:

në Pattadakal

• Tempulli Virupaksha
• Tempulli Sangameswarar
• Kashivisvanatha Temple (Rashtrakuta)
• Tempulli Mallikarjuna
• Tempulli Galganatha
• Tempulli Kadasiddeshvara
• Tempulli Jambulinga
• Tempulli xhainist Narayana (Rashtrakuta)
• Tempulli Papanatha
• Tempulli Naganatha
• Chandrashekara
• Tempulli Mahakuteshwara

në Gerusoppa

• Tempulli Vardhamanaswamy

në Alampur

• Tempujt Navabrahma në Alampur

Tempulli Sangameshvara, Pattadakal

Tempujt shpellorë

Arkitektura e tempujve shpellorë gjendet në Tempujt shpellorë në Badami, kryeqyteti i hershëm Chalukya, të skalitur në shekullin e VI. Janë gjetur katër tempuj shpellorë të skalitur në faqet shkëmbore, tre hindu dhe një xhinist, që përmban elemente arkitekturore si kolona dekorative, kllapa si dhe skulptura të skalitura mjeshtërisht ashtu si dhe relieve mjeshtëror në tavane. Në afërsi ndodhen shumë faltore shpellore budiste. Katër shpellat janë në një stil të thjeshtë. Hyrja ështënjë verandë e thjeshtë me kolona guri dhe kllapa – një veçori dalluese e këtyre shpellave – që të çon në një mandapa me kolona dhe pastaj në një faltore të vogël katrore (sanctum sanctorum-i) i futur thellë në shpellë. Tempujt shpellorë përfaqësojnë sekte të ndryshme fetare. Midis tyre, dy i janë kushtuar zotit Vishnu, një zotit Shiva dhe i katërti është një tempulll xhainist. Tre të parët janë të besimit vedik dhe shpella e katërt është e vetmja xhainiste në Badami. Arkitektura e tempujve shpellorë është një përzierje e stilit Nagara të Indisë së veriut dhe stilit dravidian të Indisë së Jugut. Secila shpellë ka një sanctum sanctorum, një mandapa, një verandë dhe kolona. Tempujt shpellorë mbajnë gjithashtu skalitje, skulptura dhe piktura murore të mrekullueshme.

Arkitektura Badami Chalukya, tempuj shpellorë në Aihole

Shpella Ravana Phadi në Aihole të Karnatakas veriore

Pamje e brendshme e shpellës Ravana Phadi në Aihole.

Tempujt shpellorë në Badami kanë holle të skalitura në shkëmb me tre veçori bazë: veranda me kolona, holli me kolona dhe një shenjtërore e futur thellë në shkëmbin e shpellës. Eksperimentet e hershme në hollet e skalitura në shkëmb u kryen në Aihole ku ata ndërtuan tre tempuj shpellorë, një i besimit vedik, një i atij budist dhe i treti i besimit xhainist. Më vonë ata e rafinuan stilin e tyre dhe skalitën katër tempuj të mrekullueshëm shpellorë në Badami. Një veçori për tu vënë në dukje e këtyre tempujve shpellorë është friza e ganave në postura të ndryshme të skalitur në relieve mbi çdo bazë. Verandat e jashtme të tempujve shpellorë janë mjaft të thjeshta, por hollet e brendshme përmbajnë simbole të shumta dhe të pasura skulpturore. Kritiku i artit Dr. M. Sheshadri shkroi për artin Chalukya se ata skalitën shëmbinj si titanë, por i rafinuan si xhevahire. Ndërsa kritiku Zimmer shkroi se tempujt shpellorë Chalukya janë një balancë e shkëlqyer e gjenialitetit dhe përmbajtjes. Shumë shekuj më vonë, arti i qetë Badami Chalukya u rishfaq në arkitekturën me kolona të perandorisë Vijayanagar. Shpellat e tyre përfshinin skulptura të skalitura mjeshtërisht të Hariharas, Trivikramas, Mahisa Mardhinit, Tandavamurthit, Paravasudevas, Natarajas, Varahas, Gomateshvaras dhe të tjera. Në të përfshihen një numër i madh motivesh me kafshë dhe gjethnaja. Disa skulptorë të rëndësishëm të kohës së tyre ishin Gundan Anivaritachari, Revadi Ovajja dhe Narasobba. Tempujt shpellorë Chalukya përfshijnë:

Në Aihole

• Tempulli i Lad Khanit
• Tempulli Huchiappayyagudi
• Huchiappayya math
• Tempulli i Durgas
• Tempulli xhainist Meguti
• Tempulli Ravanaphadi
• Tempulli Gowda
• Tempulli Suryanarayana

Në Badami

• Shpella 1 (Shiva)
• Shpella 2 (Vishnu si Trivikrama ose Vamana, Varaha dhe Krishna)
• Shpella 3 (Vishnu si Narasimha, Varaha, Harihara dhe Trivikrama.)
• Shpella 4 (Tirthankara xhainist Parsvanatha)
• Grupi i tempujve të Bhutanathas (Badami dhe Kalyani Chalukya)

Stili Dravidian dhe Rekhanagara i Arkitekturës Rashtrakuta

Tempujt Mallikarjuna dhe Kasivisvanatha në stilet Dravida dhe Nagara

Dinastia Rashtrakuta, e cila sundoi Dekanin nga Manyakheta në distriktin Gulbarga të Karnatakas në periudhën midis viteve 753 – 973 krijuan stilin dravidian dhe Rekhanagara të monumenteve arkitekturore. Dinastia Rashtrakuta kontribuoi shumë në trashëgiminë arkitekturore të Dekanit. Historiani i artit Adam Hardy e kategorizon aktivitetin e tyre ndërtues në tre shkolla: Ellora, rreth Badamit, Aihole dhe Pattadakali si dhe në Sirval afër Gulbargas. Arkitektura Rashtrakuta pasqyrohet në tempujt e mrekullueshëm shpellorë në Ellora dhe Elephanta, zona të zëna edhe nga murgjit xhainistë, të vend-ndodhura në Maharashtran moderne. Pattadakali, pjesë e trashëgimisë botërore të UNESCO-s dhe tempujt Navalinga janë tipe strukturore të Arkitekturës Rashtrakuta.

Tempulli xhainist Narayana në stilin dravidian

Në Karnataka tempujt e tyre më të famshëm janë Tempulli Kashivishvanatha dhe tempulli xhainist Narayana në Pattadakal, një sit i trashëgimisë botërore të UNESCO-s. Tempuj të tjerë të mirë-njohur janë Tempulli Parameshwara në Konnur, Tempulli Brahmadeva në Savadi, Settavva, Kontigudi II, Tempujt Jadaragudi dhe Ambigeragudi në Aihole, Tempulli Mallikarjuna në Ron, Tempulli Andhakeshwara në Hooli, Tempulli Someshwara në Sogal, Tempujt xhainistë në Lokapura, Tempulli Navalinga në Kuknur, Tempulli Kumaraswamy në Sandur, tempuj të shumtë në Shirival në Gulbarga, dhe Tempulli Trikuteshwara në Gadag që më vonë u zgjerua nga Dinastia Kalyani Chalukya. Studimi arkeologjik i këtyre tempujve tregon se disa kanë planimetri stelare (shumë-këndëshe) që do të përdorej gjerësisht më vonë nga Dinastia Hoysala në Belur dhe Halebidu. Një nga traditat më të pasura në arkitekturën indiane mori formë në rajonin e Dekanit gjatë kësaj kohe që Adam Hardy e quan stili Karnata dravida në dallim nga stili tradicional dravida.

Tempulli Virupaksha në stilin dravidian

Pattadakali

Një grup monumentesh në Pattadakal, një sit i trashëgimisë botërore të UNESCO-s, gjendet në distriktin Bijapur të Karnatakas. Tempujt e këtij grupi janë tempuj të rafinuar strukturor të kësaj periudhe dhe janë tempujt xhainë, Dolmen, Kadasiddheswara, Jambulingeswara, Galaganatha, Chandrashekhara, Sangameswara, Kasivisëeswara, Mallikarjuna, Virupaksha dhe Papanatha. Uniciteti i këtij vendi rrjedh nga prania e stilit dravidian ose jugor dhe Nagara ose veriore (indo-arjane) të arkitekturës tempullore. Nga dhjetë tempujt në Pattadakal, gjashtë janë në stilin dravidian dhe katër në stilin Rekhanagara. Tempujt më të famshëm janë Virupaksha, Tempulli xhainist Narayana dhe Tempulli Kashivishvanatha në Pattadakal. I mirë-njohuri Virupaksha, më i hershmi i tempujve në serinë chalukyane, u ndërtua nga mbretëresha Lokamahadevi në vitin 745 për të përkujtuar fitoren e burrit të saj (Vikramaditya II 733 – 746) mbi Dinastinë Pallava të Kanchit. Tempulli është shumë i ngjashëm me tempullin Kailashnatha në Kanchi që shërbeu si model për këtë tempull. Tempulli Virupaksha nga ana tjetër shërbeu si frymëzim për Tempullin Kailashnatha të ndërtuar nga Dinastia Rashtrakuta në Ellora.

Tempulli Sangameshvara në stilin dravidian

Tempulli Virupaksha është i pasur me skulptura si ato të Lingodbhavas, Natarajas, Ravananugrahas dhe Ugra-narasimhas. Archaeological Survey of India (ASI) ka pohuar se vimana e lartë me mandapa aksiale dhe nën-faltore periferike rreth oborrit, rrethuar nga një mur me hyrje gopura përballë dhe mbrapa ishin të gjitha të dizajnuara dhe përfunduara në një kohë. Adoptimet nga Tempulli bregdetar në Mahabalipuram në formën e kutas dhe kokat e tyre kanë një pamje befasuese nga larg.

Tempulli Sangameshvara

Tempulli Sangameshvara i ndërtuar nga mbreti Vijayaditya Satyashraya është i papërfunduar, megjithëse mjaft tërheqës. Është tempulli më i vjetër i ndërtuar nga Vijayaditya Satyashraya (697 – 733) dhe në vimanan e tij paraqet një masë të madhe të tempujve bashkohës Pallava në elementet e qetë, si në tempujt Virupaksha dhe Mallikarjuna. Tempulli ka plan katror nga baza deri te shikhara ngjashmërisht me Tempullin Virupaksha, nuk ka sukanasika por vimana është me tre kate. Kati më i ulët është i rrethuar nga dy mure, një i brendshëm dhe një i jashtëm, kati i dytë është një projeksion i sipërm i murit të brendshëm, ndërsa muri i jashtëm rrethon cirkumambulatorin rreth shenjtërores.

Tempuj që shkrijnë stilin dravidian dhe Nagara

Tempulli Galaganatha

Tempulli Galaganatha, i drejtuar nga lindja, i ndërtuar rreth vitit 750, në stilin e rafinuar arkitekturor rekha-nagara prasada përmban një skulpturë të zotit Shiva duke vrarë demonin Andhakasura. Tempulli, i ndërtuar mbi një plintë me tre modanatura të zbukuruara mjeshtërisht, përfshin një shenjtërore (garbhagriha) që ka një linga dhe një vestibul (antarala), të dy të rrethuar nga një kalim cirkumambulator i mbyllur (pradakshinapatha), një holl (sabha–mandapa) dhe një verandë hyrjeje (mukha-mandapa). Veçoria më befasuese e tempullit është struktura e sipërme veriore (rekha-nagara shikhara) e ruajtur mirë, e kryesuar nga amalaka dhe kalasha. Skulptura e bujtur në këtë pavjon është e Shivës duke vrarë Andhakasuran. Zoti me tetë krahë vesh një kurorë kafkash njerëzore (munda-mala) si një rrip i shenjtë (yajnopavita) dhe është paraqitur pasi shpon demonin me trident (trisula).

Tempulli Papanatha, shkrirje e stileve jugore dhe vesaras veriore

Tempulli Papanatha

Tempulli Papanatha, i ndërtuar rreth vitit 740, ashtu si për të dhënat e ASI-t, është në stilin Vesara. Tempulli u nis në stilin nagara, por më vonë ndryshoi në stilin më të balancuar dravidian. Skulpturat e tij paraqesin skena nga Ramayana dhe Mahabharatha. Plani i tempullit ka një shenjtërore (garbhagriha) të rrethuar nga një kalim cirkumambulator (pradakshinapatha) me pavjone devakoshtha në tre muret e tij, një ardha-mandapa, një sabha-mandapa dhe një verandë hyrëse (mukhamandapa) të pajisur me kakshasana. Një shikhara rekha-nagar (veriore) të zhvilluar mirë me një hark të skalitur mjeshtërisht Chaitya që bujt Natarajan përballë sukanasas është një veçori në këtë tempull. Ky tempull ka shumë ngjashmëri me Tempullin Navabrahma në Alampur të Andhra Pradeshit, që u ndërtua po ashtu nga e njëjta dinasti.

stili arkitekturor dravidian. Pamje e sipërme e Tempujve Navalinga në Kuknur, Karnataka

Studimet arkeologjike të gjithë tempujve të Pattadakalit tregojnë se disa kishin plan yllor (shumë-këndor) më vonë i përdorur gjerësisht nga Dinastia Hoysala e Belurit dhe Halebidus. Një tjetër monument i shkëlqyer në Pattadakal është Tempulli Navalinga në Kuknur.

Tempulli Navalinga

Tempulli Navalinga u ndërtua në shekullin e IX, gjatë mbretërimit të mbretit Amoghavarsha I ose djali i tij Krishna II i Dinastisë Rashtrakuta. Tempulli gjendet në qytetin e Kukkanurit, 40 km larg nga Gadagu. I ndërtuar në stilin dravidian të arkitekturës së Indisë së Jugut, secili nga nëntë tempujt e kompleksit ka një linga, simboli i përbotshëm i hynisë hindu Shiva dhe në këtë mënyrë të emërtuar Navalinga (që do të thotë nëntë lingat).

Arkitektura Kalyani Chalukya

Tempulli Mahadeva në Itagi të distriktit Koppal, viti 1112, një shembull i artikulimit dravida me një strukturë të sipërme nagara

Arkitektura Kalyani Chalukya (në gjuhën kannada: ಪಶ್ಚಿಮ ಚಾಲುಕ್ಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ) e njohur edhe si ‘’Arkitektura Perëndimore Chalukya’’ ose ‘’Arkitektura e Vonë Chalukya’’, është një stil i veçantë zbukurimi arkitekturor i traditave fetare shaivite, vaishnavite dhe xhainiste që evoluan gjatë sundimit të perandorisë Kalyani Chalukya në rajonin Tungabhadra të Karnatakas qendrore, në shekujt e XI dhe të XII. Ndikimi politik i perandorisë Kalyani Chalukya e arriti kulmin e tij në rrafshirën e Dekanit gjatë kësaj periudhe. Qendra e aktiviteteve kulturore dhe ndërtuese qëndronte në rajonin Tungabhadra, ku punishtet e mëdha mesjetare ndërtuan shumë monumente. Këta monumente janë variante rajonale të tempujve dravidian, të konsideruar si pjesë e traditës Karnata dravida. Arkitektët chalukyan ndërtuan tempuj të të gjitha përmasave gjatë kësaj periudhe dhe që kanë mbetur edhe sot, të njohur si një stil kalimtar dhe që ofron lidhje arkitekturore midis stilit Badami Chalukya dhe atij të perandorisë më të vonë Hoysala. Monumentet më të shquara nga ndërtimet e shumta që datojnë nga kjo periudhë janë Tempulli Mahadeva në Itagi në distriktin Koppal, Tempulli Kasivisvesvara në Lakkundi në distriktin Gadag, Tempulli Mallikarjuna në Kuruvatti në distriktin Bellary dhe Tempulli Kalleshvara në Bagali në distriktin Davangere. Monumente të tjera të shquara për ndërtimin e tyre mjeshtëror përfshijnë Tempulli Kaitabheshvara në Kubatur dhe Tempulli Kedareshvara në Balligavi, të dy në distriktin Shimoga, Tempulli Siddhesvara në Haveri, Tempulli Amrtesvara në Annigeri të distriktit Dharwad, Tempulli i Sarasvatit në Gadag dhe Tempulli Doddabasappa në Dambal, të dy në distriktin Gadag. Monumentet e mbijetuara të mbretërisë Kalyani Chalukya janë tempujt e ndërtuar në traditat fetare shaivite, vaishnavite dhe xhainiste. Asnjë nga ndërtimet ushtarake, civile, ose oborrtare nuk ka mbijetuar; duke qenë të ndërtuara me baltë, tulla dhe dru, këto struktura mund të mos u kenë rezistuar pushtimeve të përsëritura. Qendra e këtyre zhvillimeve arkitekturore ishte rajoni që përfshinte distriktin modern të Dharwadit; ajo përfshinte edhe zonat e distrikteve moderne të Haverit dhe Gadagut. Në këto distrikte, kanë mbijetuar rreth pesëdhjetë monumente si dëshmi të përhapjes së ndërtimeve të punishteve arkitekturore Kalyani Chalukya. Ndikimi i këtij stili përtej rajonit Basavakalyani në veri-lindje të rajonit Bellary në lindje të rajonit të Mysores në jug. Në rajonin Bijapur–Belgaum në veri, stili u përzie me atë të tempujve Hemadpanti. Megjithëse pak tempuj Kalyani Chalukyan mund të gjenden në rajonin e Konkanit, prania e Vargut të Ghateve Perëndimorë me gjasa parandaloi përhapjen e stilit në drejtim të perëndimit.

Evoluimi

Tempulli Mallikarjuna në Kuruvatti, shekulli i XI

Megjithëse plani bazë i stilit Kalyani Chalukya zyri fill nga stili më i vjetër dravida, shumë nga veçoritë e tij ishin unike dhe të veçanta për të. Një nga këto veçori dalluese të stilit arkitekturor Kalyani Chalukya ishte një artikulim që mund të gjendet akoma përgjatë Karnatakas moderne. Përjashtimi i vetëm nga ky motiv mund të gjendet në zonën rreth Basavakalyanit, ku tempujt paraqesin një artikulim nagara (indiano-verior) që ka karakteris e tij unik.

Në dallim me ndërtesat më të hershme Badami Chalukya, monumentet e të cilëve ishin të grupuar rreth metropoleve të Pattadakalit, Aiholes dhe Badamit, këta tempuj të perandorisë Kalyani Chalukya janë mjaft të shpërndarë, duke pasqyruar një sistem shqëndërzuar të qeverisjes vendore. Tempujt Kalyani Chalukya janë më të vegjël nga ata të Chalukya-ve më të hershëm Badami, një fakt i dallueshëm në lartësinë e reduktuar të strukturave të sipërme që ngrihen mbi faltore.

Tempulli Doddabasappa në Dambal, me një plan stelar me 24-cepa dravida me shtatë nivele, shekulli i XII

Arti Kalyani Chalukya evoluoi në dy faza, e para zgjati afërsisht çerek shekulli ndërsa e dyta nga fillimi i shekullit të XI der në fund të sundimit të Dinastisë Kalyani Chalukya në vitin 1186. Gjatë fazës së parë, tempujt u ndërtuan në rajonin Aihole-Banashankari-Mahakuta (i vendosur në zemër të territoreve më të hershme Badami Chalukya) dhe në Ron të distriktit Gadag. Pak punishte të përkohshme i ndërtuan ata në Sirval të distriktit Gulbarga dhe në Gokak të distriktit Belgaum. Strukturat në Ron kanë ngjashmëri me tempujt Rashtrakuta të Kuknurit në distriktin Koppal dhe në Mudhol të distriktit Bijapur, dëshmi që të njëjtat punishte e vazhduan aktivitetin e tyre nën dinastinë e re Karnata. Faza e mëvonshme dhe e maturisë e arriti kulmin në Lakkundi (Lokigundi), një seli kryesore e oborrit perandorak. Nga mesi i shekullit të XI, artizanët nga shkolla e Lakkundit lëvizën në jug të lumit Tungabhadra. Në këtë mënyrë ndikimi i shkollës së Lakkundit mund të shihet në disa tempuj të distriktit Davangere dhe në tempujt në Hirehadagalli dhe Huvinahadgalli të distriktit Bellary. Ndikimi i Arkitekturës Kalyani Chalukya mund të dallohen në shollat gjeografikisht të largëta të arkitekturës së perandorisë Hoysala në Karnatakan jugore dhe në dinastinë Kakatiya në Andhra Pradeshin e sotëm. Arkitektura Kalyani Chalukya e quajtur ndonjëherë edhe stili Gadag i arkitekturës, është konsideruar një pararendëse e Arkitekturës Hoysala të Karnatakas jugore. Ky ndikim ndodhi për shkak se ndërtuesit e hershëm të përdorur nga dinastia Hoysala erdhën nga qendrat e shquara të artit mesjetar Chalukya. Monumente të tjera në këtë stil u ndërtuan jo vetëm nga Dinastia Kalyani Chalukya, por edhe nga vasalët e tyre.

Projektet yllore

Tempulli Kaitabhesvara në Kubatur, me plan katër nivelësh, viti 1100

NJë zhvillim madhor i kësaj periudhe ishte shfaqja e faltoreve yllore (në formë ylli) në pak tempuj të ndërtuar prej guri tradicional ranor, si tempulli i Trimurtit në Savadi, Tempulli Paramesvara në Konnur dhe Tempulli Gauramma në Hire Singgangutti. Në të tre këto raste, faltorja është një yll me 16 cepa të pandërprerë, një plan dysheme i pahasur diku tjetër në Indi dhe që i dallon tërësisht këta tempuj nga planet yjore me 32 cepa të ndërprerë të faltoreve bhumija në Indinë e Veriut. Plani yllor gjeti populloritet në ndërtimet prej steatiti si Tempulli Doddabasappa në Dambal po ashtu. Planet bashkëkohëse yjore në Indinë e veriut ishin të gjithë të tipit me 32 cepa të ndërprerë. Nuk njihet asnjë tempull me plan yjor me 6, 12, ose 24 cepa diku në Indi, me përjashtim të tempullit unik në Dambal, që mund të përshkruahet edhe si me plan me 24 cepësh i pandërprerë, ose me plan 48 cepash me cepa të mëdhenj prej 90 gradësh që alternohen me cepa më të vegjël e të shkurtër prej 75 gradësh. Nivelet e sipërme të kullës me shtatë nivele duken si rrota të dhëmbëzuara me 48 dhëmbëza. Tempulli Doddabasappa dhe ai Someshvara në Lakshmeshwara janë shembuj të variteve të skajshëm të një artikulimi bazë dravida. Këta tempuj provojnë se arkitektët ishin të vetëdijshëm për krijimin e kompozimeve të reja të përbërësve arkitekturorë nga metodat tradicionale. Në fillim të shekullit të XIII, karakteristikat e shekullit të XII mbetën popullore; megjithatë, shumë pjesë që më parë ishin të thjeshta u bënë të dekoruara. Ky ndryshim vërehet në Tempullin Muktesvara në Chaudayyadanapura dhe Tempulli Santesvara në Tilavalli, të dy në distriktin Haveri. Tempulli Muktesvara me vimanan e tij elegante u rinovua në mes të shekullit të XIII. Në Tempullin e Tilavallit, të gjithë përbërësit arkitekturor janë të zgjatur, duke i dhënë atij një pamje të qëllimisht të mbingarkuar. Të dy tempujt janë ndërtuar me një artikulim dravida. Përveç artikulimeve ekzotike dravida, disa tempuj të kësaj periudhe kanë artikulim nagara, të ndërtuar në planin katror të diamantit të shkallëzuar të natyrshëm në kullat nagara. Të shquar mes tempujve me stil diamanti të shkallëzuar janë Tempulli i Ganeshas në Hangal, Tempulli Banashankari në Amargol (që ka një faltore dravida dhe një faltore nagara) dhe një faltore e vogël që është pjesë e ansamblit të Tempullit Mahadeva. Në Hangal, arkitektët ishin të aftë ta pajisnin faltoren me një kullë sekhari, ndërsa gjysma e poshtme mori një artikulim nagara dhe paraqet kulla miniaturë sekhari. Stili i punimit me një plan katror gjendet në Muttagi dhe Tempullin Kamala Narayana në Degoan.

Ndikimi

Zbukurim në tavanin e Tempullit Kaitabheshvara në Kubatur, viti 1100, distrikti Shimoga

Sundimi i dinastisë Kalyani Chalukya përfundoi në fundin e shekullit të XII, por trashëgimia e saj arkitekturore u trashëguar nga ndërtuesit e tempujve në Karnatakan e jugut, një rajon atëherë nën sundimin e perandorisë Hoysala. Arkitektura Hoysala është pak a shumë e rrjedhur nga një varian i Arkitekturës Kalyani Chalukya që u shfaq nga punishtet e Lakshmeshwaras. Ndërtimi i Tempulli Chennakesava në Belur ishte projekti i parë i rëndësishëm i pajtuar nga mbreti Hoysala , Vishnuvardhana në vitin 1117. Ky tempull përfaqëson më së miri shijen chalukyane që e trashëguan artizanët hoysalan. Duke shmangur mbingarkimin me dekorime, këta artistë lanë hapësira të pa-skalitura ku nevojitej, megjithëse kornizat e tyre të rafinuara të dyerve janë spektakolare. Këtu, në muret e jashtme, skulpturat nuk janë të zmadhuara, megjithëse të artikuluara dhe të përmbajtura estetikisht. Arkitektët Hoysala përdorën steatit në mënyrë pothuajse të përgjithshme si material ndërtimi, një prirje që filloi në mes të shekullit të XI me tempujt chalukyan. Veçori të tjera artistike të përbashkëta midis dy dinastive Kanareze janë Salabhanjikat e zbukuruara (figurat e kllapave të kolonës), kolonat torno të rretulluara dhe makara torana (trabeacioni me figura përbindëshish mitologjikë). Kulla mbi faltore në një tempull Hoysala është një formë e ngjeshur modanature e stilit të kullave chalukyane. Kur perandoria Vijayanagara sundonte në shekujt e XV dhe të VI, punishtet e saj parapëlqenin granitin para steatitit si material ndërtimi për tempujt. Megjithatë, një zbulim arkeologjik brenda qendrës mbretërore në Vijayanagara ka treguar përdorimin e steatitit për puset e shkallëzuar. Këta puse të shkallëzuar janë realizuar tërësisht prej steatit të lëmuar të vendosur simetrikisht, me shkallët dhe vendpushime te uji në të katërt krahët. Ky dizajn tregon ngjashmëri të fortë me depozitat e tempujve të periudhës Kalyani Chalukya–Hoysala.

Tempuj të shquar

Kullë dekoruese në miniaturë e stilit nagara në Tempullin Siddhesvara në Haveri

Tempulli Mahadeva në Itagi kushtuar Shivës është midis tempujve më të mëdhenj të ndërtuar nga Dinastia Kalyani Chalukya dhe ndoshta më i famshmi. Mbishkrimet e lartësojnë atë si 'Perandori i tempujve'. Këtu, tempulli kryesor, shenjtërorja e të cilit ka një linga, është i rrethuar nga trembëdhjetë faltore dytësore, secila me lingan e vetë. Tempulli ka dy faltore të tjera, kushtuar Murthinarayanas dhe Chandraleshwarit, prindërit e Mahadevas, komandanti Chalukya që shenjtëroi tempullin në vitin 1112. Tempulli Siddheshwara në Haveri ka skulptura të hyjnive nga besime të shumë-fishta. Tempulli me gjasa i shenjtëruar së pari si një tempull vaishnavit, më vonë u mor nga xhainistët dhe menjëherë pas tyre u bë një tempull shaivit. Salloni i tempullit përmban skulptura të Uma Mahesvaras (Shiva me bashkëshorten e tij Parvati-Uma), Vishnu dhe bashkëshortja e tij Lakshmi, Surya (zoti i diellit), Naga-Nagini (hyjneshë gjarpër) dhe djemtë e Shivës, Ganapati dhe Kartikeya. Shiva është paraqitur me katër krahë, duke mbajtur atributet e tij: damaru (tamburi), aksamala (vargu i ruzareve) dhe trishula (tridenti) në tre krahë. Krahu i tij majtas poshtë qëndron te Uma, që është e ulur në prehrin e Shivës, duke e përqafuar atë me krahun e saj të djathtë ndërsa i ka ngulur sytë në fytyrën e tij. Skulptura e Umas është e dekoruar mjeshtërisht me kurora, vathë të mëdhenj dhe kaçurrela. Disa tempuj, në një largim nga norma, i janë kushtuar hynive të tjera nga Shiva ose Vishnu. Këto përfshijnë faltoren e Suryas (të portretizuar si 'Suryanarayana') në kompleksin tempullor Kasi Vishveshwara dhe një tempull xhainist kushtuar Mahaviras, të dy në Lakkundi; Tempulli Taradevi (i ndërtuar në një stil [[Arkitektura budiste|arkitekturor budist) në Dambal të distriktit të Gadagut; Tempulli Mahamaya kushtuar një hyjneshe tantrike në Kuknur të distriktit të Koppalit dhe Tempulli i Durgas në Hirekerur të distriktit të Haverit.

Rajoni Kalyani

Tempujt e ndërtuar brenda dhe rreth rajonit Kalyani (në distriktin Bidar) ishin mjaft të ndryshëm nga ata të ndërtuar në rajonet e tjera. Pa përjashtim, artikulimi ishte nagara dhe projekti i tempullit si rregull ishte si diamant i shkallëzuar ashtu dhe yjor. Ngritjet që përputhen me këto plane ishin të ngjashme pasi format yjore ishin prodhuar duke rrotulluar këndin e projektimeve të planit standard të shkallëzuar në shtesa prej 11.25 gradësh, duke rezultuar në një plan me 32 cepa të ndërprerë në të cilin tre cepa ylli janë tejkaluar në qendër të çdo faqe të faltores. Shembuj të planeve diamante të shkallëzuar që mbijetojnë në Karnataka janë Tempulli Dattatreya në Chattarki, Tempulli Someshvara në Kadlewad dhe Tempulli Mallikarjuna dhe Siddhesvara në Kalgi të distriktit Gulbarga. Faltorja nagara në Chattarki është një diamant i shkallëzuar i projektimeve këndore me pesë projektime për faqe. Për shkak të planit diamant i shkallëzuar, kolonat e murit kanë dy faqe plotësisht të shfaqura, me një bllok të lartë baze të dekoruar me një motiv të pasqyruar të përsëritur dhe dy imazhe të mëdha në pjesën e sipërme të murit. Format dhe dekorimet në pjesën e mbetur të kolonave në mur kanë një ngjashmëri befasuese me kolonat që mbajnë tavanin. Tip tjetër është plani katror me projeksione të thjeshta të dala dhe të futura, por me një mundësi të kullave si sekhari ashtu dhe bhumija. Plani nuk ka ndonjë element shtesë, përveç atyre që rrjedhin nga plani dysheme. Projeksionet e futura janë të thjeshta dhe kanë vetëm një imazh të madh muri. Karakteristika e rëndësishme e këtyre tempujve nagara në rajonin Kalyani është se ata jo vetëm dallojnë nga tempujt dravida në rajonin verior të Karnatakas, por edhe nga tempujt nagara në veri të rajonit Kalyani. Këto dallime janë të shfqura në artikulimin, format dhe zbukurimet e përbërësve individualë, duke u dhënë atyre një vend të veçantë në arkitekturën chalukyane. Tempujt që bëjnë pjesë në këtë kategori janë Tempulli Mahadeva në Jalsingi dhe Tempulli Suryanarayana në Kalgi në distriktin e sotëm Gulbarga. Plani dhe artikulimi nagara i këtyre tempujve janë të njëjtë si ata në veri të rajonit Kalyani, por detajet janë të ndryshme, duke dhënë një pamje të ndryshme.

Tempujt në Lakkundi

Lakkundi në distriktin Gadag është një fshat i vogël në rrugën Hospet nga Hubli. Është një nga mrekullitë arkitekturore të periudhës Kalyani Chalukya (rreth shekullit të X). Aktualisht Lakkundi ka rreth 50 tempuj të përmasave dhe kohëve të ndryshme. Të gjithë tempujt janë bërë me gurë të gjelbër shisti dhe muret e jashtëm dhe hyrjet janë të gjerësisht të dekoruara. Shikhara është në një stil të ndërmjetëm dhe parapeti si dhe ndarja artistike e murit me gjysëm-kolona është tipike e stilit indiano-jugor. Është i njohur gjithashtu edhe për Puset e shkallëzuar dhe mbishkrimet historike.

• Tempulli Kashivisvanatha

Një vëmendje e madhe i është kushtuar ndërtimit të Tempullit Kasivesvesvara në Lakkundi, që i është kushtuar Shivës. Ky tempull ka një veçori unike: një faltore të vogël të Surya (zoti i diellit) përballë faltores kryesore në perëndim. Midis tyre ndodhet një platformë e përbashkët, që fillimisht duhet të ketë qenë një mandapa e hapur. Në këtë mënyrë, Tempulli Kashivisvanatha ka një hyrje në krahun lindor dhe jugor të mandapas. Porta hyrëse dhe kullat janë të mbuluara me relieve të stërholluara. Shikhara është në stilin verior indian dhe duket si një torno që ka qenë përdorur për të bërë kolona komplekse të rrumbullakta.

• Brahma Jainalaya

Brahma Jaina Basti i ndërtuar nga mbretëresha Attimabbe është më i madhe dhe më i vjetri nga tempujt e shumtë xhainistë në Lakkundi. Ky tempull i është kushtuar Mahaviras, shenjtori më i adhuruar i Xhainizmit. Tempulli ka një shenjtërore garbhagriha dhe stil mandapa me trarë të thellë në mandapa nga ku dalin strehët. Tempulli i madh xhainist, midis shumë tempujve në Lakkundi, gjithashtu pranë Gadagut, është ndoshta një nga shembujt më të hershëm të tempujve në këtë zonë të ndërtuar me një lloj guri me përbërje të imët të quajtur shist ndryshe nga guri ranor i përdorur në këtë rajon. Materiali i ri, për shkak të blloqeve të tij më pak të mëdhenj dhe punueshmërisë, bëri që muret të ishin me përmasa më të vogla dhe skalitjet më delikate dhe tepër të rafinuara. Tempulli, ndoshta i ndërtuar në gjysmën e dytë të shekullit të XI, ka një vimana (kullë) me pesë kate, katrore në plan nga baza deri te shikhara dhe fillimisht kishte një katror të mbyllur navaranga përballë, megjithëse më vonë iu shtua një mandapa e hapur përballë. Kthina qendrore e navarangas është një katror më i madh se tetë periferiket rreth saj. Kati i dytë, si në tempullin xhainist në Pattadakkal, është funksional dhe ka një antarala-mantapa përballë mbi vestibulin e katit më të ulët. Këto e ngrenë lartësinë tërësore të vimanas në mënyrë të konsiderueshme.

Tempulli Mahadeva

Tempulli Mahadeva në Itagi në distriktin Koppal, i ndërtuar në vitin 1112, është një shembull i artikulimit dravidian me një strukturë të sipërme nagara, kushtuar Shivës dhe është midis tempujve më të mëdhenj të ndërtuar nga perandoria Kalyani Chalukya dhe ndoshta më i famshmi. Mbishkrimet e vlerësojnë atë si 'perandori i tempujve'. Këtu, tempulli kryesor, shenjtërorja e të cilit ka një linga, është i rrethuar nga trembëdhjetë faltore minore, secila me lingan e saj. Tempulli ka dy faltore të tjera, kushtuar Murthinarayanas dhe Chandraleshwarit, prindërit e Mahadevas, komandantët Chalukya që e shenjtëruan tempullin në vitin 1112.

Tempulli Siddhesvara

Tempulli Siddhesvara në Haveri, ka një plan katror me artikulim dravida dhe strukturë të sipërme të shekullit të XI, të cilës i janë shtuar disa elemente inovative të shekullit të XII si aediculat, kullat miniaturore zbukuruese mbi gjysëm-kolona. Tempulli është ndërtuar me gurë të butë steatiti. Tempulli ka ngjashmëri të madh me pak tempuj chalukyan në afërsi të Haverit; Tempulli Muktesvara në Chavudayyadanapura, Tempulli Somesvara në Haralhalli dhe Tempulli Siddharamesvara në Niralgi. E gjithë baza e këtij tempulli është fundosur pak këmbë, duke e bërë të nevojshme të zbresësh në mantapan (hollin) e hapur.

Tempulli Dodda Basappa

Tempulli Doddabasappa në Dambal, një tempull chalukyan i shekullit të XII, është i stilit arkitekturor Kalyani Chalukya. Ka një plan të veçantë të pandërprerë stelar me 24-cepa, dhe me 7 nivele dravidian, për vimanan me kaq shumë cepa yllor sa duket pothuajse rrethor. Secili kënd i drejtë ësthë i ndarë në katër kënde me nga 22.5 gradë, ku më tej çdo kënd është i ndarë përsëri dhe i mbuluar me skalitje të stërholluara.

Tempulli i Shivës Trikuteshwara

Tempulli i Shivës Trikuteshwara në Gadag, i datuar midis viteve 1050 dhe 1200, ka kolona të zbukuruara me relieve të stërholluara me tre Shivalinga të vendosura në shenjtërore. Ato janë të vendosura mbi të njëjtin gurë. Në tempull shihen panele relievesh dhe figurina të skalitura mjeshtërisht. Faltorja e Saraswatit brenda kompleksit të tempullit Trikuteshwara ka kolona të mrekullueshme guri.

Monumentet në Sudi

Sudi është i famshëm për monumentet e rralla të skalitura në gurë si tempulli me kulla binjake me skalitje të mëdha të punuara mirë. Dikur ishte një qytet kyç i mbretërisë Kalyani Chalukya. Përkrahë këtyre strukturave gjendet një kullë (e quajtur Hude në gjuhën vendore) e vendosur në qendër të fshatit Sudi. Mjaft tempuj guri të ndërtuar nga Maha Samanthadhipati Naga Deva në vitin 1100 kanë tërhequr vëmendjen e Karnataka State Archaeological Department, megjithëse pak nga këta tempuj kanë qenë pastruar.

Arkitektura Hoysala

Profili i një tempulli Hoysala në Somanathapura

Arkitektura Hoysala është stili i ndërtimit të zhvilluar nën sundimin e perandorisë Hoysala midis shekujve të XI dhe të XIV, në rajonin e Karnatakas së sotme. Stili arkitekturor Hoysala është i rrjedhur nga stili Kalyani Chalukya, që ishte popullor në shekujt e X dhe të XI. Është në mënyrë të dallueshme dravidian dhe për shkak të veçorive të saj unike, Arkitektura Hoysala cilësohet si një stil i pavarur. Skulptura Hoysala me të gjithë pasurinë e saj është thënë se përbën një sfidë ndaj fotografisë. Arti i perandorisë Hoysala në gurë ka qenë krahasuar me finesën e një punimi fildishi ose argjendarie. Tepria e argjendarisë të mbajtur nga figurat skulpturore dhe larmia e stileve të flokëve dhe kurorave të paraqitura japin një ide të mirë të stilit të jetesës në periudhën Hoysala.

Shiva, Parvati dhe Nandi në Tempullin Hoysaleshwara në Halebidu

Ndikimi Hoysala e arriti kulmin në shekullin e XIII, kur dominonte rajonin jugor të rrafshirës së Dekanit. Tempuj të mëdhenj dhe të vegjël të ndërtuar gjatë kësaj periudhe mbeten si shembuj të stilit arkitekturor Hoysala, që përfshin Tempullin Chennakesava në Belur, Tempullin Hoysaleswara në Halebidu dhe Tempullin Kesava në Somanathapura. Shembuj të tjerë të mjeshtrisë Hoysala janë tempujt në Belavadi, Amruthapura, Hosaholalu, Mosale, Arasikere, Basaralu, Kikkeri dhe Nuggehalli. Studimi i stilit arkitekturor Hoysala ka treguar një ndikim të pa-rëndësishëm indo-arjan ndërsa ndikimi i stilit indiano-jugor është më i rëndësishëm. Tempujt e ndërtuar para pavarësisë Hoysala në mes të shekullit të XII pasqyrojnë ndikime të rëndësishme Kalyani Chalukya, ndërsa tempujt e mëvonshëm mbajnë disa veçori të rëndësishme të artit chalukyan por kanë risi shtesë dekoruese dhe zbukuruese, veçori unike të artizanëve Hoysala. Në Karnatakan moderne njihen rreth treqint tempuj të mbijetuar dhe shumë më tepër janë të përmendur në mbishkrime, megjithëse vetëm rreth shtatëdhjetë janë dokumentuar. Përqëndrimi më i madh i këtyre tempujve është një distriktet Malnad, atdheu i mbretërve Hoysala. Tradita Karnata Dravida që mbulon një periudhë prej rreth shtatë shekujsh fillon në shekullin e VII në patronazhin e Dinastisë Chalukya të Badamit, e zhvilluar më tej nën sundimin e Dinastisë Rashtrakuta të Manyakhetas gjatë shekujve të IX dhe të X dhe perandorinë Kalyani Chalukya (ose Dinastia e Vonë Chalukya) e Basavakalyanit në shekujt e XI dhe të XII. Faza e saj përfundimtare e zhvillimit dhe transformimi në një stil të pavarur ishte gjatë sundimit të Dinastisë Hoysala në shekujt e XII dhe të XIII. Mbishkrimet e shquara mesjetare të shfaqura në tempuj japin informacione rreth dhurimeve të bëra për mirëmbajtjen e tempujve, detaje të shenjtërimit dhe me raste edhe detaje arkitekturore.

Trabeacion i zbukuruar mbi hyrjen e mandapës në Tempullin Chennakeshava në Belur

Elementet arkitekturorë

Mandapat

E ngritur në formë kubeje në mandapën e Tempullit Veera Narayan në Belavadi, një veçori e përbashkët e tempujve Hoysala

Mandapa është salloni ku mblidhen grupet e njerëzve gjatë lutjeve. Hyrja në mandapa normalisht ka një trabeacion tepër të zbukuruar mbi të, të quajtur makaratorana (makara është një pamje përbindhëshore ndërsa torana është një dekorim i mbi hyrje). Mandapa e hapur që shërben si një sallon i jashtëm (mandapa e jashtme) është një veçori e rregullt në tempujt më të mëdhenj Hoysala që të çon në një mandapa të brendshme më të vogël të mbyllur dhe shenjtërorja (ose shenjtëroret). Mandapat e hapura që shpesh janë të gjera kanë zonë për tu ulur (asana) të bëra prej guri me parapetin muror të mandapas që funksionon si një mbështetëse. Ndenjëset mund të ndjekin të njëjtën formë të lakuar katrore të parapetit muror. Tavani këtu është i mbajtur nga kolona të shumta që krijojnë shumë kube. Forma e mandapas së hapur është e përshkruar më mirë si katror i lakuar dhe është stili i përdorur në shumicën e tempujve Hoysala. Madje edhe mandapa më e vogël e hapur ka 13 kube tavani. Muret kanë parapete që kanë gjysëm-kolona që mbajnë skajet e jashtme të çatisë që lejon dritë të mjaftueshme për ti bërë të gjitha detajet skulpturore të dukshme. Tavani i mantapas përgjithësisht është i zbukuruar me relieve mitologjike dhe floreale. Tavani konsiston në sipërfaqe të thella kubeore dhe përmban relieve me motive lulesh bananeje dhe dekorime të tjera.

Mandapa e hapur me kolona shkëlqyese, të rrumbullakta në Tempullin Amrutesvara në Amruthapura

Nëse tempull është i vogël ai do të konsistoi në vetëm një mandapa të mbyllur (të mbyllur me mure që shtrihen deri në tavan) dhe një shenjtërore. Mandapa e mbyllur, e dekoruar mjeshtërisht brenda dhe jashtë, është më e madhe se vestibuli që lidh shenjtëroren me mandapan si dhe ka katër kolona rrotullame që mbajnë tavanin, që mund të ketë kube të thella. Katër kolonat e ndajnë sallonin në nëntë ndarje. Nëntë ndarjet rezultojnë në nëntë kube të dekoruara në tavan. Dritare guri me vrima (Jali ose në formë rrjete) që shërbejnë si dritare në navaranga (holl) dhe Sabhamantapa (holl mbledhjeje) është një element stilistik karakteristik Hoysala. Një verandë zbukuron hyrjen në një mandapa të mbyllur, që konsiston në një strehë të mbajtur nga dy gjysëm-kolona dhe dy parapete, të gjitha të dekoruara pasurisht. Mandapa e mbyllur lidhet me shenjtëroren nga një vestibul, një zonë katrore që lidhe po ashtu me faltoret. Muret e saj të jashtme janë po ashtu të dekoruar, por meqë madhësia e vestibulit nuk është e madhe, kjo nuk është një pjesë e spikatur e tempullit. Vestibuli ka gjithashtu një kullë të shkurtër të quajtur sukanasi (që do të thotë "hunda") mbi të cilën është vendosur emblema Hoysala. Në Belur dhe Halebidu, këto skulptura janë mjaftë të mëdha dhe janë të vendosura në të gjitha hyrjet. Mandapa e jashtme dhe e brendshme (e hapura dhe e mbyllura) kanë kolona në formë rrotullame duke patur katër kllapa në krye. Mbi çdo kllapë qëndrojnë figura skulpturore të quajtura salabhanjika ose madanika. Kolonat mund të shfaqin skalitje zbukuruese në sipërfaqe dhe dy kolona janë të njëllojta. Kjo është se si arti Hoysala ndryshoi nga punimet e tutorët e tyre të hershëm, mbretëria Kalyani Chalukya, që i shtuan detaje skulpturore bazës së kolonave rrumbullake duke e lënë kreun të thjeshtë. Kolonat rrotullame janë me 16, 32, ose 64 kënde; disa janë në formë kambane dhe kanë cilësinë që pasqyrojnë dritën. Parsvanatha Basadi në Halebidu është një shembull i mirë i këtij lloji. Sipas Percy Brown, kolonat me katër kllapa monolitike sipër tyre mbajnë imazhe salabhanjika dhe madanika (skulpturë e një gruaje, që paraqet cilësi femërore të stilizuara). Kjo është një veçori e përbashkët e tempujve Chalukya-Hoysala. Sipas K. A. Nilakanta Sastrit, forma e kolonës dhe kapitelit të saj, baza e të cilës është katrore dhe trungu është një monolit që është punuar për të arritur forma të ndryshme, është një "veçori e shquar" e artit Hoysala.

Vimana

Vimana në formë ylli në Hosaholalu

Vimana përmban faltoren më të shenjtë ku qëndron imazhi i hyjnisë kryesore. Vimana është shpesh e kryesuar nga një kullë që është mjaft e ndryshme nga jashtë sesa nga brenda. Brenda, vimana është e thjeshtë dhe katrore, ndërsa nga jashtë është e dekoruar me tempri dhe mund të jetë në formë yjore ose si një katror i lakuar, ose të jetë një kombinim i këtyre formave, duke dhënë shumë projeksione dhe kamare që duken se e shumë-fishojnë dritën që bie mbi të. Çdo projeksion dhe kamare ka një artikulim të plotë dekorues që është ritmik dhe përsëritës si dhe i kompozuar prej blloqesh dhe modanaturash, duke e errësuar profilin e kullës. Në varësi të numrit të faltoreve (dhe në këtë mënyrë të kullave), tempujt janë klasifikuar si ekakuta (një faltoresh), dvikuta (dy faltorësh), trikuta (tre faltorësh), chatushkuta (katër faltorësh) dhe panchakuta (pesë faltorësh). Shumica e tempujve Hoysala janë ekakuta, dvikuta ose trikuta, ndërsa ata vaishnavit janë kryesisht trikuta. Ka raste ku një tempull është trikuta por ka vetëm një kullë mbi faltoren kryesore në qendër. Në këtë mënyrë termi trikuta mund të mos plotësisht i saktë. Në tempujt me faltore të shumë-fishta të shkëputura, si tempujt dysh në Mosale, gjithë pjesët thelbësore janë dyfishuar për ti dhënë simetri dhe balancë.

Panel i murit të jashtëm me gjashtë modanatura horizontale në Somanathapura

Pika më e lartë e tempullit (kalasa) ka formën e një çajniku dhe qëndron në krye të kullës. Ky porcion i vimanas shpesh humbet për shkak të moshës dhe ka qenë zëvendësuar me një majëz metalike. Poshtë kalasas është një strukturë e madhe, e skalitur lartësisht që ngjan me një kube që është bërë nga gurë të mëdhenj dhe duket si një helmet. Ajo mund të jetë 2 m me 2 m në madhësi dhe ndjek formën e faltores. Poshtë kësaj strukture janë çatitë kubeore në një plan katror, të gjithë këto shumë më të vogla dhe të kurorëzuar me kalasa të vogla. Ato janë të përziera me çati të tjera më të vogla prej formash të ndryshme dhe që janë të dekoruara. Kulla e faltores zakonisht ka tre ose katër nivele rreshtash të çative dekoruese ndërsa kulla në kry të sukanasit ka një nivel më pak, duke e bërë kullën të duket si një shtim i kullës kryesore (Foekema e quan atë "hunda"). Një nivel pullazor shtrihet deri në krye të murit të një mandape të mbyllur sipër strehëve të rënda të një mandape të hapur sipër verandave. Poshtë kullës së vimana janë strehët e tempullit duke u projektuar gjysëm metri nga muri. Poshtë strehëve mund të gjenden dy skema të ndryshme dekoruese, në varësi nëse një tempull u ndërtua në periudhën e hershme ose të vonë të perandorisë Hoysala. Në tempujt e hershëm përpara shekullit të XIII, është një strehë dhe poshtë saj gjenden kulla dekoruese në miniaturë. Poshtë këtyre kullave gjendet një panel me hyjni hindu dhe ndihmës të tyre, të ndjekur nga një set prej pesë modanaturash të ndryshme që formojnë bazën e murit. Në tempujt e vonë gjenden një strehë e dytë që shtrihet rreth një metër poshtë strehëve të sipërme me kulla dekoruese në miniaturë të vendosura midis tyre. Imazhet e zotave në mur janë poshtë strehëve të poshtme, të ndjekura nga gjashtë modanatura të ndryshme me madhësi të njëjtë. Kjo emërtohet në mënyrë të përgjithshme "trajtim horizontal". Gjashtë modanaturat në bazë janë të ndara në dy seksione. Duke kaluar nga fundi i murit, shtresa e parë horizontale përmban një procesion elefantësh, sipër të cilëve gjenden kalorës dhe pastaj një fashë gjethnaje. Seksioni i dytë horizontal ka skena të epikave hindu si dhe skena puranike të realizuara në hollësi. Sipër kësaj gjenden dy friza yallish ose makarash (imazhe përbindshash) dhe hamsash (mjellmash). Vimana (kulla) është e ndarë në tre seksione horizontale dhe është më e zbukuruar se muret.

Komplekset tempullore

Profil tempulli — mandapa me plan katror e Tempullit Kedareshvara në Balligavi

Fokusi i një tempulli është qendra ose shenjtërorja (garbhagriha) ku qëndron imazhi i hyjnisë, kështu që arkitektura e tempullit është dizajnuar që besimtarët të ecin nga jashtë deri te garbhagriha nëpërmjet kalimeve ambulatore dhe salloneve ose dhomave (mandapave) që u bënë gjithmonë e më shumë të shenjta me afrimin e hyjnisë.

Ujëmbledhësi i shkallëzuar i tempullit Hoysala (Kalyani) në Hulikere, Karnataka

Tempujt Hoysala kanë pjesë të veçanta që janë bashkuar për formuar një tërësi organike të unifikuar, në ndryshim nga tempujt rajonit Tamil Nadu ku pjesët e ndryshme të një tempulli qëndrojnë të pavarura. Megjithëse sipërfaqësisht unikë, tempujt Hoysala i ngjajnë njëri-tjetrit strukturalisht. Ata janë të karakterizuar nga një mori dekorimesh komplekse skulpturore të skalitura me gurin e butë të steatitit, një material i mirë për skalitje të rafinuara, të realizuara kryesisht nga artizanët vendorë dhe shfaqin veçori arkitekturore që i dallojnë ata nga arkitekturat e tjera tempullore të Indisë së Jugut.

Arkitekturë simetrike në jagatin në Somanathapura

Shumica e tempujve Hoysala kanë një hyrje të thjeshtë verande të mbajtur nga kolona rrotullake ose në formë kambane që ndonjëherë ishin të skalitura më tej me hulli të thella dhe modanatura me motive dekoruese. Tempujt mund të jenë të ndërtuar mbi një platformë të ngritur rreth një metër të quajtur "jagati". Jagati, përveç se i jep një pamje të ngritur tempullit, shërben si një pradakshina-patha (ose "kalim cirkumambulacioni") për të ecur përreth tempullit, pasi Garbhagriha (Sanctum sanctorumi) nuk e ofron një mundësi të tillë. Tempuj të tillë do të kenë një set shtesë shkallësh që të çojnë në një mandapa të hapur (sallon i hapur) me mure parapete. Një shembull i mirë i këtij stili është Tempulli Kesava në Somanathapura. Jagati që është një unitet me pjesën tjetër të tempullit ndjek një dizajn në formë ylli dhe muret e tempullit ndjekin një model zig-zagesh, një risi Hoysala.

Kadamba shikara me Kalasa në majë te Tempulli i Lakshmi Devit në Doddagaddavalli

Besimtarët mund të kryejnë fillimisht një ecje përreth rituale mbi jagati duke filluar nga hyrja kryesore duke ecur në drejtim orar përpara se të hyjnë te mandapa, duke ndjekur sekuencën e relieveve në drejtim orar në muret nga jashtë tempullit që shfaqin një sekuencë të skenave epike nga eposet hindu. Tempujt që nuk janë ndërtuar mbi një jagati mund të kenë shkallë të shoqëruara nga balustra (parapete) elefantore që të çojnë te mandapa nga niveli dysheme. Një shembull i një tempulli që nuk ka një platformë të ngritur është Tempulli Bucesvara në Korvangla, distrikti i Hassanit. Në tempujt me dy faltore (dvikuta), vimanat mund të jenë vendosur si pranë njëra-tjetrës ashtu dhe në skajet e kundërta. Tempulli Lakshmidevi në Doddagaddavalli është unik për Arkitekturën Hoysala pasi ka katër faltore rreth një qendre të përbashkët dhe brenda të njëjtit kompleks gjendet edhe një faltore e pestë për hyjninë Bhairava (një formë e Shivës). Për më tepër, ekzistojnë katër faltore dytësore në secilin kënd të oborrit (prakaram).

Tempuj të famshëm

Disa nga tempujt e famshëm të stilit arkitekturor Hoysala janë Tempulli Kesava në Somanathapura, Tempulli Chennakesava në Belur, Tempulli Chikkamagalur Amruthapura, Tempulli Chennakesava në Aralaguppe, Tempulli Hoysaleswara në Halebidu, Tempulli Cheluvanarayana Swamy në Melukote.

Emri	Vendi	Periudha	Mbreti	Hyjnia
Lakshmidevi	Doddagaddavalli	1113	Vishnuvardhana	Lakshmi
Chennakesava	Beluri	1117	Vishnuvardhana	Vishnu
Hoysaleswara	Halebidu	1120	Vishnuvardhana	Shiva
Kompleksi Basadi	Halebidu	1133	Vishnuvardhana	Parshvanatha
Rameshvara	Koodli	shek. XII	Vishnuvardhana	Shiva
Brahmeshwara	Kikkeri	1171	Narasimha I	Shiva
Bucheshvara	Koravangala	1173	Veera Ballala II	Shiva
Basadi Akkana	Shravanabelagola	1181	Veera Ballala II	Parshvanatha
Amruteshvara	Amruthapura	1196	Veera Ballala II	Shiva
Shantinatha	Jinanathapura	1200	Veera Ballala II	Shantinatha
Nageshvara	Mosale	1200	Veera Ballala II	Shiva,Vishnu
Veeranarayana	Belavadi	1200	Veera Ballala II	Vishnu
Kedareshwara	Halebidu	1200	Veera Ballala II	Shiva
Ishvara	Arsikere	1220	Veera Ballala II	Shiva
Harihareshwara	Harihar	1224	Vira Narasimha II	Shiva,Vishnu
Mallikarjuna	Basaralu	1234	Vira Narasimha II	Shiva
Someshvara	Haranhalli	1235	Vira Someshwara	Shiva
Lakshminarasimha	Haranhalli	1235	Vira Someshwara	Vishnu
Panchalingeshwara	Govindanhalli	1238	Vira Someshwara	Shiva
Lakshminarasimha	Nuggehalli	1246	Vira Someshwara	Vishnu
Sadashiva	Nuggehalli	1249	Vira Someshwara	Shiva
Lakshminarayana	Hosaholalu	1250	Vira Someshwara	Vishnu
Lakshminarasimha	Javagallu	1250	Vira Someshwara	Vishnu
Chennakesava	Aralaguppe	1250	Vira Someshwara	Vishnu
Kesava	Somanathapura	1268	Narasimha III	Vishnu

Dritare guri me vrima në Tempullin Kesava në Somanathapura

Somanathapura

Somanathapura është e famshme për Tempullin Chennakesava (i quajtur edhe Tempulli Kesava ose Keshava) i ndërtuar nga Soma, një dandanayaka (komandant) i mbretit Hoysala Narasimha III në vitin 1268, kur perandoria Hoysala ishte fuqia kryesore në Indinë Jugore. Tempulli Keshava është një nga shembujt më të shkëlqyer të arkitekturës Hoysala dhe është në kushtu shumë të mira ruajtjeje. Somnathpura, megjithatë, është me të vërtetë unike në dizajnë, e përkryer në simetri dhe skalitjet në gurë janë mrekulli të skalitura në gurë.

Tempulli Chennakesava në Belur

Tempulli Chennakesava në Belur, fillimisht i quajtur Tempulli Vijayanarayana, i ndërtuar në brigjet e Lumit Yagachi në Belur, një kryeqytet i hershëm i perandorisë Hoysala, është një nga shembujt më të bukur të arkitekturës Hoysala. Është ndërtuar nga mbreti Vishnuvardhana në përkujtim të fitores së tij ndaj Dinastisë Chola në Talakad në vitin 1117. Façata e tempullit është e mbushur me skulptura të rafinuara dhe friza pa porcion të lënë bosh. Brenda tempullit janë një numër kolonat të zbukuruara. Tempulli është rreth 30 m i lartë dhe ka një gopuram (kullë) mbresëlënëse në hyrje, të ndërtuar në stilin dravidian. Një grup faltoresh dytësore e rrethojnë faltoren kryesore në qendër të një navaranga (salloni) drejtkëndor. Navaranga mbahet nga dyzet e gjashtë kolona, secila me një dizajn të ndryshëm, ka tre hyrje të ruajtur nga portierë dekorues.

Plan faltoreje yjor te Tempulli Chennakeshava në Aralaguppe

Tempulli Hoysaleswara

Tempulli Hoysaleswara në Halebidu, u ndërtua nga Ketamala i atribuohet Vishnuvardhanas. Kompleksi i tempullit përfshin dy tempuj hindu, Tempulli Hoysaleshawara dhe Tempulli Kedareshwara si dhe dy basidi xhainistë. Faltoret e tij, Hoysaleswara dhe Shantaleswara, janë emërtuar sipas ndërtuesve të tempullit, Vishnuvardhana Hoysala dhe gruaja e tij, mbretëresha Shantala. Tempulli Hoysaleswara, i datuar në vitin 1121, është mahnitës për pasurinë e detajeve skulpturore. Tempulli ësthë një dvikuta vimana (me dy faltore) i thjeshtë, njëra për "Hoysaleswaran" dhe tjera për "Shantaleswaran" (e emërtuara sipas Shantala Devit, mbretëreshës së mbretit Vishnuvardhana) dhe ësthë ndërtuar me gurë steatiti. Kompleksi tempullor si një i tërë është i ngritur mbi një jagati (platformë), një veçori që u bë popullore në dizajnet bashkëkohëse Hoysala. Muret e tempullit janë të mbuluar me një larmi të pafund pamjesh nga mitologjia hindu, kafshësh, zogjsh dhe Shilabalika ose figurë duke kërcyer. Në tempull nuk gjen dot dy skulptura të njëjta. Ky tempull mjeshtëror i ruajtur nga demi Nandi nuk u përfundua kurr, megjithë 86 vitet e punës. Tempulli i Halebidus, ka qenë përshkruar si një "shembull i shquar i Arkitekturës Hindu" dhe si "kulmi sipëror i Arkitekturës indiane".

Tempulli Ishvara

Tempulli Ishvara në Arasikere, daton nga viti 1220 nën sundimin e perandorisë Hoysala. Arasikere (do të thotë "ujëmbledhësi i mbretëreshës"; 'Arasi' do të thotë "mbretëresh" ose "princesh" dhe 'kere' do të thotë "depozitë" ose "ujëmbledhës" në gjuhën kannada). Tempulli, megjithëse me madhësi dhe skulptura modeste, është konsideruar më kompleksi në arkitekturë midis monumenteve të mbijetuara Hoysala për shkak të planit të tij: një mandapa me 16 cepa në formë ylli, përveç një faltoreje asimetrike në formë ylli, cepat e yllit të të cilës janë prej tre tipesh të ndryshme. Tempulli, që drejtohet nga lindja si të gjitha ndërtimet Hoysala, përdor gurin e steatitit si materialin bazë ndërtimor dhe është një faltore ekakuta (me shenjtërore ose qelë të vetme) me dy mandapa, një e hapur dhe një e mbyllur. Tre njësitë janë të lidhura për të formuar një unitet. Tavanet e dekoruara në mënyrë elegante, tavani kube i mandapas së hapur, skulpturat e Dvarapalakave (portierët gardianë) në mandapan e mbyllur (të quajtur edhe navaranga), imazhet e paneleve të murit janë 120 (në gjysëm-kolonat midis kullave-aedicule në miniaturë) të skalitura në muret e jashtme janë për tu vënë në dukje.

Tempulli Cheluvanarayana Swamy i Melukotes

Tempulli Cheluvanarayana Swamy, i gjendur në Melukote ndërtuar mbi kodrat shkëmbore është një ndërtesë katrore me përmasa të mëdha por shumë i thjeshtë, kushtuar zotit Cheluva-Narayana Swamy ose Tirunarayana. Departamenti Arkeologjike i Mysores, mbi fortësinë e dëshmisë mbishkrimore pohon se hyjnia kryesuese e këtij tempulli ishte tanimë një idhull i mirënjohur i adhuruar përpara Sri Ramanujacharyas, shenjti Srivaishnava i adhuruar në faltore në dhjetorin e vitit 1098 dhe madje përpara se ai të vinte në rajonin e Mysores dhe që me shumë gjasa ai e përdori ndikimin e tij për të rindërtuar ose rinovuar tempullin. Tempulli është i financuar bujarisht, duke qenë nën patronazhin e veçantë të Wodeyarëve të Mysores dhe ka një koleksion stolish shumë më të çmuar.

Tempulli Lakshminarasimha Swamy

Tempulli Lakshminarasimha Swamy është një shembull i mirë i një tempulli Hoysala të dekoruar pasurisht ndërtuar në stilin trikuta vimana (tre kulla) me skulptura të mrekullueshme që zbukurojnë muret. Materiali i përdorur është guri i steatitit dhe tempulli është ndërtuar mbi jagati (platformë) që ndjek planin e tempullit. Kjo përfaqëson një risi të futur nga arkitektët Hoysala. Jagati është një unitet të përsosur me pjesën tjetër të tempullit. Madhësia e tempullit zanafillor mund të konsiderohet e vogël, të cilit më vonë iu shtua një mandapa e hapur më e madhe. Tre faltoret janë të vendosura rreth një mandape të mbyllur qendrore me 9 xhepa. Tavani i mandapas së mbyllur është i mbajtur nga katër kolona tornoje të rrotulluara dhe në qendër ka një kube të lartë. Faltorja qendrore është më e shquara dhe ka një kullë të lartë. Kjo faltore ka një vestibul që lidh faltoren me mandapan. Për rrjedhojë, vestibuli ka gjithashtu një kullë që duket si një shtim i kullës kryesore dhe është quajtur sukanasi (që do të thotë hunda). Dy faltoret e tjera kanë kulla më të vogla dhe për shkak se nuk kanë vestibul për ti lidhur ato me mandapan qendrore, nuk kanë as sukanasi.

Arkitektura Vijayanagara

Tempulli Virupaksha, Raya Gopura (kulla kryesore mbi portën e hyrjes) në Hampi, Karnataka

Arkitektura Vijayanagara e periudhës midis viteve 1336-1565 ishte një stil i shquar ndërtimor që u zhvillua gjatë sundimit të perandorisë hindu Vijayanagar. Perandoria sundonte Indinë e Jugut, nga kryeqyteti i tyre në Vijayanagara, në brigjet e lumit Tungabhadra në Karnatakan moderne të Indisë. Perandoria ndërtoi tempuj, monumente, pallate dhe struktura të tjera përmes Indisë së Jugut, me një përqëndrim më të madh në kryeqytetin e saj. Monumentet brenda dhe përreth Hampit, një qytetin e Vijayanagaras, janë listuar si pjesë e trashëgimisë botërore të UNESCO-s. Përveç ndërtimit të tempujve të rinj, perandoria shtoi struktura të reja dhe bëri modifikime në qindra tempuj përgjatë Indisë së Jugut. Disa struktura në Vijayanagara i përkasin periudhës para perandorisë Vijayanagara. Tempujt e kodrës Mahakuta i përkasin periudhës Kalyani Chalukya. Rajoni përreth Hampit ka qenë një vend popullor i adhurimit për qindra shekuj para periudhës Vijayanagara me dëshmitë më të hershme që datojnë nga viti 689 i e.s. kur ishte i njohur si Pampa Tirtha sipas zotit vendor të lumit Pampa. Në zonën bërthamë të kryeqytetit ndodhenj qindra monumente, nga të cilët, 56 janë të mbrojtur nga UNESCO, 654 monumente janë të mbrojtur nga qeveria e Karnatakas dhe 300 të tjerë janë në pritje për tu përfshirë në listën e monumenteve të mbrojtura. Arkitektura Vijayanagara qe një kombinim vibrant i stileve arkitekturore Chalukya, Hoysala, Pandya dhe Chola, që lulëzuan në shekujt e mëparshëm.

Faltore tipike në Tempullin Hazare Rama në Hampi

Rrënojat e Hampit – trashëgimi botërore e UNESCO-s Tempulli Virupaksha, Tempulli Krishna, Tempulli Vittala, Tempulli Ugra Narasimha dhe Kodandarama janë disa nga monumentet e famshme të stilit Vijayanagar. Trashëgimia e saj skulpturore, arkitekturore dhe pikturore ndikuan në zhvillimin e arteve edhe pasi perandoria përfundoi. Vula e saj stilistike ësthë Kalyanamandapa (sallon martese) e zbukuruar me kolona, Vasanthamandapa (sallonet e hapur me kolona) dhe Rajagopura (kullë). Ndërsa monumentet e perandorisë janë përhapur përgjatë gjithë Indisë së Jugut, asgjë nuk e tejkalon teatrin e pamatë të hapur të monumenteve në kryeqytetin e tyre, Vijayanagara, pjesë e trashëgimisë botërore të UNESCO-s. Një tjetër element i stilit Vijayanagara është skalitja e monolitëve të mëdhenj si Sasivekalu Ganesha dhe Kadalekalu Ganesha në Hampi, statujat Gomateshwara në Karkala dhe Venur, si dhe demi Nandi në Lepakshi. Tempujt Vijayanagara të Bhatkalit, Kanakagirit, Sringerit dhe qyteteve të tjera bregdetare të Karnatakas, ashtu si Tadpatri, Lepakshi, Ahobilam, Tirupati dhe Srikalahasti në shtetin indian të Andhra Pradeshit dhe Vellore, Kumbakonam, Kanchi dhe Srirangam in Tamil Nadu janë shembuj të këtij stili. Arti Vijayanagara përfshin piktura murale si Dashavathara (dhjetë mishërimet e Vishnut) dhe Girija Kalyana (hyjnesha e martesës Parvati) në Tempullin Virupaksha në Hampi, pikturat Shivapurana (rrëfenjat e Shivës) në Tempullin Virabhadra në Lepakshi dhe ato në basadin (tempullin) xhainist dhe Tempullin Kamaskshi dhe Varadaraja në Kanchipuram. Kjo përzierje e stileve indiano-jugore rezultuan në një pasuri të pa parë në shekujt e mëparshëm, një përqëndrim mbi relievet përveç skulpturave që tejkalon të mëparshmet në Indi. Një aspekt i Arkitekturës Vijayanagara që tregon kozmopolitanizmin e qytetit të madh është prania e shumë strukturave laike që përmbajnë veçori islamike. Përqëndrimi i strukturave si pavjone, stalla dhe kulla sugjeron se ato ishin përdorim mbretëror. Ky shkëmbim harmonik i ideve arkitekturore duhet të ketë ndodhur gjatë periudhave të rralla të paqes midis mbretërive hindu dhe myslimane. "Platforma e Madhe" (Mahanavami dibba) ka relieve të skalitura në të cilat figurat duken se kanë tipare fytyre të turqve të Azisë qendrore që ishin të njohur se përdoreshin si shërbëtor mbretëror.

Shikhara të stilit tipik dravidian mbi faltoret e Tempullit Raghunatha në Hampi

Veçori të shquara

Faltore dhe mandapa tipike dravidiane të periudhës Vijayanagara në Tempullin Balakrishna në Hampi

Arkitektura Vijayanagara mund të klasifikohet pak a shumë në arkitekturë fetare, oborrtare dhe civile, ashtu si dhe skulpturat dhe pikturat e lidhura me to. Stili Vijayanagara është një kombinim i stileve të Chalukya, Hoysala, Pandya dhe Chola, që u zhvilluan në shekujt e mëparshëm kur këto perandori sundonin dhe është karakterizuar nga një rikthim te arti i thjeshtë dhe i qetë i të kaluarës. Afërsisht për 400 vjet gjatë sundimit të perandorive Kalyani Chalukya dhe Hoysala, materiali më popullor për ndërtimin e tempujve ishte guri i steatitit. Ky ishte gjithashtu e vërtetë edhe për skulpturën pasi steatiti është i butë dhe lehtësisht i punueshëm. Gjatë periudhës Vijayanagar ishte i parapëlqyer graniti i fortë vendor në stilin Badami Chalukya, megjithëse steatiti përdorej në pak relieve dhe skulptura. Ndërsa përdorimi i granitit reduktoi dendurinë e punimeve skulpturore, nga ana tjetër graniti ishte material më i fortë për tempujt strukturorë. Për shkak se graniti është i prirur të cifloset, pak pjesë skulpturash individuale arritën nivele të larta cilësie të para në shekujt e mëparshëm. Për të mbuluar parregullsinë e gurit të përdorur në skulptura, artistët përdornin allçinë për ti dhënë sipërfaqes së ashpër një pamje të lëmuar dhe pastaj e lyenin me ngjyra të gjalla.

Një mandapa e hapur me kolona yali në Tempullin Vittala në Hampi

Strukturat tempullore

Tempujt Vijayanagara zakonisht janë të rrethuar nga një rrethim i fortë. Faltoret e vogla konsistojnë thjeshtësisht në një garbhagriha (shenjtërore) dhe një verandë. Tempujt e madhësisë mesatare kanë në garbhagriha, një shukanasi, një navaranga (ose antrala) që lidhin shenjtëroren me mandapan (sallonin) e jashtme dhe një rangamantapa (sallon i mbyllur me kolona). Tempujt e mëdhenj kanë Raya-gopuram të lartë të ndërtuar me dru, tulla dhe stuko në stilin Chola. Term Raya është shtuar për të treguar një gopuram të ndërtuar në Rayat Vijayanagarë. Kreu i gopuramit ka një shalashikhara që ngjan si një vozë të bërë të qëndroi vetë. Figura të mëdha në përmasa jetësore njerëzish dhe zotash zbukurojnë gopuramin. Ky stil i ndikuar nga stili Tamil dravida u bë popullor gjatë sundimit të mbretit Krishnadevaraya dhe shihet në tempujt indiano-jugor të ndërtuar përgjatë 200 vjetëve në vazhdim. Shembuj të Rayagopuramit janë Tempulli Chennakesava në Belur dhe tempujt në Srisailam dhe Srirangam. Përveç këtyree strukturave, tempujt me përmasa të mesme kanë një kalim rrethor rreth shenjërores të mbyllur (Pradakshina-patha), një mahamandapa të hapur, një kalyanamandapa (sallon ceremonial) dhe një ujëmbledhës tempullor për të plotësuar nevojat e celebrimeve vjetore.

Kolona kudure gombe (kuaj kukulla) në Tempullin Chandikesvara në Hampi

Kolonat e tempullit shpesh kanë skalitje skulpturore kuajsh ose hipogrifësh (Yali) – kuaj që qëndrojnë mbi këmbët e prasme me këmbët e para të ngritura dhe kalorësit në shpinën e tyre. Kuajt në disa kolona janë shtatë deri në tetë këmbë të lartë. Nga ana tjetër e kolonës zakonisht ka skalitje nga mitologjia hindu. Kolonat që nuk kanë hipogrifë të tillë përgjithësisht janë drejtkëndore me dekorime me temë mitologjike në të gjitha faqet. Disa kolona kanë një grup të vogël kolonash rreth një trungu kolone qendrore. Mbështetjet e poshtëme të këtyre kolonave kanë skalitje zotash. Skalitjet e hipogrifëve tregojnë qartësisht shkathtësinë e artistëve që i krijuan. Mandapat janë ndërtuar mbi plinta katrore ose shumë-këndore me friza të skalitura që janë katër ose pesë këmbë të larta dhe kanë hyrje me shkallë të zbukuruara në të katër faqet me elefantë në miniaturë ose balustra (ose parapete) yali. Mandapat janë të mbajtura nga kolona të zbukuruara. Stili me 1,000 kolona i salloneve të mëdhenj që mbaheshin nga kolona të shumta ishte mjaft popullor. Basadi xhainist me 1,000 kolona në Mudabidri përbën një shembull të tillë. Tempujt më të mëdhenj kanë një faltore të veçuar për hyjneshën femërore. Disa shembuj të tillë gjenden në tempujt Hazara Rama, Balakrishna dhe Vitthala në Hampi.

Një maha mandapa tipike e stilit Vijayanagara me kolona në Tempullin Someshvara në Kolar

Disa faltore në zonën Vitthalapura brenda Vijayanagaras ishin shenjtëruar specifikisht për shenjtët tamilas alwarë dhe për shenjtin e madh vaishnavit, Ramanujacharya. Arkitektonikisht ato janë të ndryshme në atë që çdo faltore ka një imazh që paraqet shenjtin, për adhurimin e të cilit ishte ndërtuar tempulli. Çdo faltore ka rrethimin e saj dhe një kuzhinë të veçuar si dhe një sallon për ngrënien e pelegrinëve. Depozita e ruajtjes së ujit brenda qendrës mbretërore, ujëmbledhësi i shkallëzur i quajtur Pushkarni, është një zbulim arkeologjik i kohëve të fundit. Depozita e shkallëzuar është një pajisur me pllaka të rafinuara guri steatiti të vendosura simetrikisht me shkallët dhe vendpushimet që zbresin deri te uji në të katër anët. Ky është qartësisht një pus i shkallëzuar i stilit Kalyani Chalukya-Hoysala dhe shihet në shumë pjesë të Karnatakas së sotme. Mbishkrimet në pllakat tregojnë se materiali ishte sjell nga jashtë zonës së Vijayanagaras.

Pallatet

Mandapa e madhe dhe e hapur tipike në Tempullin Ananthasayana në Ananthasayanagudi, distrikti Bellary

Shumë prej çfarë dihet sot për pallatet e Vijayanagaras është mësuar nga gërmimet arkeologjike në Hampi pasi asnjë pallat nuk ka mbijetuar. Shumica e pallateve qëndrojnë në komplekse të veçuara të përcaktuara nga mure të lartë konikë të bërë me gurë ose me dhe të shtresëzuar. Pallatet arrihen nëpërmjet një sekuence oborresh me portikë dhe dyer që kërkojnë ndryshime të shumta të drejtimit. Të gjithë pallatet janë të drejtuar nga lindja ose veriu. Pallatet e mëdhenj kanë shtesa anësore duke i dhënë kompleksit një formë simetrike.

Mandapa e hapur me kolona që përfshin projetin e katrorit të lakuar të stilit Hoysala në Tempullin Vittala në Hampi

Pallatet u ndërtuan mbi platforma të ngritura prej graniti. Platformat kanë nivele të shumë-fishta modanaturash me friza të dekoruara mjeshtërisht. Dekorimet mund të jenë bimore, forma kirtimukha (fytyra përbindshore), pata, elefantë dhe ndonjëherë edhe figura njerëzore. Kolonat, trarët dhe mahitë brenda pallatit ishin prej druri si dëshmohet nga hiri i zbuluar gjatë gërmimeve. Çatia ishte me tulla ose beton gëlqeror, ndërsa kulmi ishte prej bakri ose fildishi. Pallatet zakonisht konsistonin në nivele të shumë-fishta me çdo shkallë të dekoruar nga parapete në të dy anët, si me yali (përbindësha imagjinarë) ashtu dhe me skulptura elefantësh. Shkallët e hyrjes në pallate dhe në mandapat e tempullit ishin të dekoruara në mënyrë të ngjashme. Depozitat e ujit brenda kompleksit pallator kanë gryka currilash të dekoruara si kraharori i skalitur i Nandit me një gojë të hapur për të lejuar ujin që të rridhte në depozitë. Struktura të tjera të zakonshme brenda një kompleksi pallator janë puset dhe faltoret. Arkitektura oborrtare përgjithësisht tregon stile laike me ndikime islamike. Shembuj të tillë përbëjnë Pallati i Zambakut Mahal, stallat e elefantëve dhe kullat vrojtuese. Ndërtesat oborrtare dhe strukturat me kube ndërtoheshin me llaç të përzier me guralecë. Impakti i këtij stili arkitekturor shihet qartë në shekullin e XVII kur mbretëritë pasuese Nayaka vazhduan te përdorin kolonat me hipogrifë dhe graniti u bë materiali kryesor ndërtimor.

Tempuj të tjerë të njohur në Karnataka

Artikulli kryesor: Lista e tempujve të periudhës Vijayanagara në Karnataka

Ndërsa perandoria është e mirënjohur për monumentet e saj në kryeqytetin mbretëror, Vijayanagara (një sit i trashëgimisë botërore të UNESCO-s), ajo ndërtoi gjithashtu tempuj në rajone të tjera të Karnatakas duke përfshirë rajonin bregdetar (të quajtur Karavali) ku stili Vijayanagara u përzie me stilet vendore.

Arkitektura Indo-Islamike

Arkitektura Indo-Islamike në Karnataka

Xhami e shekullit të XVII në kompleksin e mauzoleut të Ibrahim Rauzas në Bijapur

Jumma Masjidi në Lakshmeshwar, Karnataka Veriore

Arkitektura Indo-Islamike në Karnataka evoluoi gjatë periudhës së Dinastisë Adil Shahi të sulltanëve indianë dhe mbretërve Bahamani që sunduan Sulltanatin e Bijapurit (1490 - 1686); Gol Gumbazi është monumenti më popullor i kësaj periudhe.

Gol Gumbazi

Gol Gumbazi (Kannada: ಗೋಲ ಗುಮ್ಮಟ), i stilit Arkitekturor Indo-Islamik, është mauzoleu i Mohammed Adil Shahut (1626 – 1656). në Bijapur, i dinastisë Adil Shahi të sulltanëve indianë, që sunduan Sulltanatin e Bijapurit nga viti 1490 deri në vitin 1686. Varri, i vendosur në qytetin e Bijapurit u ndërtua në vitin 1659 nga arkitekti i famshëm, Yaquti i Dabulit. Ndërtimi i monumentit u përfundua dhe mbreti i vdekur u varros këtë ndërtesë në vitin 1656 dhe përmban përveç varrit të Muhammad Adil Shahut, sulltanit të shtatë të Dinastisë Adil Shahi, edhe varret e grave dhe vajzave të tij.

Gol Gumbazi në Bijapur të Karnatakas Veriore

Struktura, e ndërtuar në bazalt gri dhe e dekoruar me stuko, konsiston në një dhomë të stërmadhe katrore që është afërsisht 50 m në secilën faqe dhe e mbuluar nga një kube e stërmbadhe me diametër 37.9 m duke e bërë atë kubenë e tretë më të madhe para-moderne në gjithë botën (pas kubeve të Hagia Sofias dhe Panteonit të Romës) me një trashësi që varjon nga 3.05 m pranë bazës deri në 2.74 m afër kreut. Sipërfaqja e dyshemesë është 1703.56 m². Kubeja mbështetet mbi faqet gjigante të mbajtura nga pikëtakimi i faqeve ndërsa jashtë ndërtesës mbahet nga kullat këndore me kube. Kubeja nuk mbahet nga ndonjë kolonë. Akustika e vendit të mbyllur e bënë atë një galeri pëshpëritjeje ku edhe tingulli më i vogël dëgjohet përgjatë gjithë anëve të tjera të Gumbazit. çdo pëshpëritje, përplasje ose tingull tjetër jehon rreth 10 herë. Secila kullë përbëhet nga shtatë kate dhekati i sipërm i secilës prej tyre hapet mbi një galeri të rrumbullakët që rrethon kubenë. Në qendër të dhomës është një podium i ngritur katror që arrihet nëpërmjet shkallëve në qendër të secilit krah.

Arkitektura Keladi Nayaka i mbretërive Nayaka

Tempulli Aghoreshwara, në stilin Hoysala-Kadamba

Tempulli Rameshwara në Keladi

Keladi Nayakët (periudha: 1499 – 1763) ndërtuan disa tempuj të mrekullueshëm në Ikkeri dhe Keladi, duke përdorur një kombinim të vonë të stileve Kadamba, Hoysala, Vijayanagara dhe Dravida. Përdorimi i granitit për ndërtimet e tyre tregon se ata thjesht ndoqën modelin e Arkitekturës Vijayanagara. Tempulli Aghoreshwara në Ikkeri dhe Tempulli Rameshwara në Keladi janë shembujt më të mirë të artit Nayaka. Aty gjenden në mënyrë të zakonshme kolona të stilit Vijayanagar, me hipogrife; të quajtura kolona yali (paraqesin kuaj dhe luan siç shihen në Hampi). Këto kolona me luan, me putrat e tyre të ngritura ose thjesht në një pozicion të ulur dhe kolonat me një kafshë si kal-mitologjik me këmbët e para të ngritura, duke u mbajtur mbi këmbët e mbrapme dhe me një kalorës të armatosur në shpinë. Një çati paraqitet skulptura e Gandaberundas, shpendit mitologjik me koka, simbol i shtetit të Karnataks, gjendet në Keladi.

Tempulli Aghoreshwara

Tempulli Rameshwara në stilin Hoysala-Dravida

Në Ikkeri, në kështjellë, gjendet një pallat i ndërtuar me baltë dhe dru dhe i zbukuruar me relieve. Sot ajo çfarë mbetet ësthë Tempulli Aghoreshvara (një nga mjaft emrat e perëndisëShiva), në Ikkeri (ishte kryeqyteti i Keladi Nayakëve). Është një ndërtesë e madhe dhe me proporcione të mira e ndërtuar në një stil të përzier me një konceptim unik. Në tempull ka skulptura dhe relieve që konsistojnë në format e skalitura mbi një sipërfaqe, relieve erotike, figurina, mbishkrime të vjetra në gjuhën kannada, elefantë të skalitur etj. Në muret e tempullit gjenden relieve të rafinuara. Yalit e skalitur në kolonat e Tempujve Aghoreswara dhe Rameshwara paraqesin luanin mitik që paraqitet gjerësisht në skulpturën e Indisë Jugore. Përshkrimet dhe përmendjet e yalive janë shumë të vjetra, por shfaqja e tyre në skulpturën e Indisë Jugore u bë e shquar nga shekulli i XVI siç shihen në tempujt e periudhës Nayaka. Yalit besohet se janë më të fuqishëm se luani ose elefanti. Tempulli Rameshwara në Keladi u ndërtua në stilin Hoysala-Dravida. Ky tempull u bë prej guri dhe është në brigjet e lumit Tunga. Garbhagriha e tempullit ka një Lingam, që thuhet se është vendosur nga i vetë i dituri Parashurama.

Arkitektura e Mbretërisë së Mysores

Arkitektura e Mbretërisë së Mysores
Përzierje të Arkitekturës Hindu, Indo-Islamike, Raxhputiane dhe Gotike

Pallati i Mysores, eksteriori në Stilin Indo-Saraçen, ndërsa interiori Hoysala

Pallati Jaganmohan, stili Hindu

Pallati i Lalitha Mahalit, koncepte nga manor house-t anglezë dhe palazzot italianë

Kisha e Shën Filomenës, Arkitektura Neo-Gotike e Katedralore

Varri i Tipu Sultanit, Arkitektura Indo-Islamike

Tempulli Chamundeshwari]], Stilet Hoysala dhe Vijayanagara

Mbretëria e Mysores ishte një shtet vasal i Perandorisë Vijayanagara deri në vitin 1565 dhe shtet princëror nën patronazhin e Perandorisë Britanike pas vitit 1799. Dizajnet arkitekturore ishin të Stilit Indo-Saraçenik – përzierje e stileve arkitekturore Hindu, Indo-Islamike, Raxhputiane dhe Gotike nën sundimin e Dinastisë Wodeyar nga viti 1399 deri në vitin 1947.

Pallatet

Arkitektura Indo-Saraçene shfaqet në mënyrë më të shquar te pallatet dhe ndërtesat oborrtare në stile të ndryshme dhe tempujt e ndërtuar në Stilin Dravidian. Qyteti i Mysores është më i mirënjohuri për pallatet e tij mbretërore, duke marr nofkën "Qyteti i Pallateve". Pallati kryesor i qytetit, Pallati i Mysores, u dizenjua nga arkitekti anglez Henry Irwin në vitin 1897. Eksteriori i pallatit është një stilin Indo-Saraçen, por pasuria e hollësive të brendësisë është veçanërisht Hoysala. Kubetë, harqet, kolonadat dhe kolonat e skalitura, ashtu si dhe përmasat e tij i shtojnë bukurinë pallatit. Kalyana mantapa (Salla e martesave) tetëkëndore mbi katin përdhes ka 26 piktura mbi muret e tij që paraqesin procesionin Dassera. Në katin e parë, një palë shkallë mermeri të çojnë në kolonadën e madhe të sallës Durbar që përmban piktura të famshme, duke përfshirë një të hyjnisë Hindu Vishnu në tavan. Salla madhështore e Amba Vilas, me tavanin e saj të skalitur në dru tiku, dysheme në mermer të bardhë, punime intarsi gjysëm të çmuara në stilin Agra, derë argjendi me një imazh të dashavatarave dhe dikpalave (gardianë mitologjikë), dyer në dru tiku të zbukuruara me fildish, qelq i pikturuar belg, kolona prej hekuri nga Glasgow, dritare qelqi të zbukuruara dhe shandanët vlejnë të përmenden. Pallate të tjera të Mysores janë: Pallati i Lalitha Mahalit, ndërtuar në vitin 1921 nga E.W. Fritchley në stilin arkitekturor të Rilindjes, paraqet koncepte nga manor houset angleze dhe palazzot italianë, me kubenë qendrore që besohet se është modeluar sipas Katedrales së Shën Palit në Londër. Pallati Jaganmohan, kryesisht në Stilin Hindu, i ndërtuar në mes të shekullit të XIX shquhet për pavjonin e tij zbukurues (i quajtur pavjoni i martesave) dhe ka një façatë elegante me tre hyrje të mëdha; Pallati i Vilave Jayalakshmi i ndërtuar në Stilin Korintian që konsiston në një ndërtim me tre krahë me kolona Korintiane dhe Jonike; skulpturat e hyjneshës Hindu Lakshmi në anën veriore dhe të hyjneshës Bhuvaneshwari në anën jugore janë veçanërisht të shquara. Banesa e Vilave Karanji (1932), një ndërtesë në stilin Indo-Grek; Banesa Cheluvamba (1910)- një strukturë e balancuar imponuese, façada e saj kryesore përmban kulla binjake që shoqërojnë verandat me kolona gjysëm-të rrumbullakta në katin përdhes dhe në atë të parë. Pallati Veror i Maharaxhait (1880), është quajtur Lokaranjan Mahal që fillimisht shërbeu si një shkollë për familjen mbretërore. Pallati i Vilave Rajendra (1938) është ndërtuar në Stilin Indo-Britanik në krye të kodrës Chamundi. Banesa të tjera mbretërore të ndërtuara nga sunduesit e Mysores janë Chittaranjan Mahali në Mysore dhe Pallati i Bangalores, një strukturë e ndërtuar mbi linjat e Kështjellës Windsor të Anglisë. Duke rrethuar pallatin kryesor në Mysore dhe brenda fortesës janë pesë tempuj, të ndërtuar në periudha të ndryshme përkatësisht, Tempulli Prasanna Krishnaswamy (1829), Tempulli Lakshmiramana Swamy, tempulli më i vjetër i fortesës (ekzistonte që para vitit 1499); Tempulli Trinesvara Swamy, i ndërtuar për hyjninë me tre sy Shiva, ekzistonte që nga koha e mbretit Raja Wodeyar dhe i rikonstruktuar nga mbretërit pasues; Tempulli Shweta Varaha Swamy është unik në faktin që përmban shumë aspekte të Arkitekturës Hoysala; dhe Tempulli Prasanna Venkataramana Swami, një tempull i Vishnut që përmban 12 murale të sunduesve Wodeyar, i ndërtuar nga Subbaraya Dasa, një oficer i maharaxhait Krishnaraja Wodeyari III, në vitin 1836.

Tempulli Chamundeshwari

Tempulli Chamundeshwari, i famshëm mes tempujve të mbretërisë, gjendet në majë të kodrave Chamundi rreth 13 km nga pallati i qytetit të Mysores, ku nevojitet të ngjiten 1000 shkallë. Faltorja fillestare thuhet se është ndërtuar në shekullin e XII nga sunduesit Hoysala ndërsa kulla me gjasa është ndërtuar nga sunduesit Vijayanagara dhe ata Wodeyarë të Mysores. Tempulli ka një gopuram shtatë kate të lartë (kullë e ndërtuar në vitin 1827) e dekoruar me skalitje të stërholluara. Statuja e Chamundeshwarit ose Durgës, forma e tmerrshme e Shaktit, është quajtur Hyjnesha e Mysores pasi ishte hyjnia mbrojtëse e maharaxhave të Mysores. Thuhet se është bërë prej ari të ngurtë dhe portat e tempullit janë bërë prej ari. Ndodhet një statujë e stërmadhe graniti e Nandit (demi i shenjtë) mbi shkallën e 800-të mbi kodër përballë një tempulli të vogël të Shivës, në një largësi të vogël. Kjo statujë është mbi 4.63 m e lartë dhe 7.41 m e gjatë dhe rreth qafës së saj ka zile të mrekullueshme.

Arkitektura Kishtare Neo-Gotike

Kisha e Shën Filomenës u ndërtua midis viteve 1933 dhe 1956 në nder të Shën Filomenës në qytetin e Mysores. U ndërtua duke përdorur një stil Neo-Gotik dhe arkitektura e saj u projektua nga një francez i quajtur Daly që u frymëzua nga Katedralja e Këlnit në Gjermani. Shën Filomena, një shenjte dhe martire e Kishës Katolike Romane, thuhet se ishte një princeshë e re bizantine e martirizuar në shekullin e IV. Një relike e shenjtes nga Peter Pisani, delegati apostolik i East Indies iu dha atë Cochet-it që iu afrua mbretit të Mysores për ta asistuar atë në ndërtimin e një kishe në nder të Shën Filomenës. Maharaxhai i Mysores vuri gurin e themelit të kishës më 28 tetor 1933. Në fjalimin e tij në ditën e përurimit, maharaxhai tha: "kisha e re do të jetë e ndërtuar fortësisht dhe në mënyrë të qëndrueshme deri në një themel të dyfishtë — mëshira hyjnore dhe mirënjohja e thellë njerëzore". Ndërtimi i kishës u përfundua nën mbikqyrjen e peshkopit Rene Fuga. Relikja e Shën Filomenës është ruajtur në një katakomb poshtë altarit kryesor. Kati përdhes i katedrales i ngjan një kryqi. Pjesa gjatësore e kryqit është salla e mbledhjes e quajtur navata. Dy krahët e kryqit janë transeptet. Pjesa që përmban altarin dhe korin është pika bashkuese e boshteve. Katedralja ka një kriptë që bujt një statujë të Shën Filomenës. Kisha ka një gjatësi rreth 50 m dhe ka dy majëza që janë 50 m të larta dhe i ngjajnë majëzave të Katedrales së Këlnit si dhe Katedrales së Shën Patrikut në New York.

Arkitektura Indo-Islamike e Tipu Sultanit

Masjid-e-Ala ose Jama Masjidi u ndërtua nga Tipu Sultani në vitin 1784 dhe ka minare të vendosura sipër një platforme të lartë. Ka dy kate dhe është në fomë tetëkëndore me fole pëllumbash të kryesuar nga kubetë. Muret dhe tavanet janë dekoruar me mbishkrime persiane në një kaligrafi të rafinuar.

Arkitektura Indo-Saraçene

Tipu Sultani ndërtoi Pallatin Dariya Daulat në Dariya Daulat Bhag (fjalë për fjalë "kopështi i pasurisë së detit") në vitin 1784. I ndërtuar në stilin Indo-Saraçene, pallati është i njohur për pikturat dhe punimet e rafinuara të drurit. Muri perëndimor është i mbuluar me murale që paraqesin fitoren e Tipu Sultanit mbi ushtrinë e kolonelit Baillie në Betejën e Pollilurit, afër Kanchipuramit në vitin 1780.

Arkitektura Sikhe

Gurudwara në bregun e liqenit Ulsoor në Bangalore

Gurudwara më e hershme sikiste në Karnataka është Gurudwara Nanak Jhira në Bidar. U ndërtua në Stilin tradicional të arkitekturës Sikhe, në një vend të shenjtë në Bidar. Është quajtur gjithashtu Nanak Jhira, ku Jhira do të thotë ekziston një burim uji. Legjenda thotë se Guru Nanaku ndaloi aty gjatë rrugës së tij për në Sri Lanka në vitin 1512. Gjatë asaj periudhe, banorët e Bidarit po vuanin nga mungesa e ujit. Një burim uji të freskët doli nga kodra nëpërmjet fuqisë shpirtërore të Guru Nanakut. Një komitet zhvilloi punën për Gurudwara Nanak Jhira Sahibin me ndërtimin e tre kateve qendrore të përfunduar në vitin 1966, që përfshin burimin historik të Nanak Jhiras të hyjnizuar nga Guru Nanaku. Uji i burimit mblidhet në 'Amrit-Khud' (një depozitë), i ndërtuar në mermer të bardhë. Ndodhet një muze Sikh, i ndërtuar në kujtim të Guru Tegh Bahadurit, që paraqet ngjarjet e rëndësishme të historisë Sikhe nëpërmjet pikturave dhe imazheve të tjera. I ndërtuar në arkitekturën Sikhe, Gurdwara është një përzierje e gjallë e Arkitekturës Mogule dhe Raxhputiane. Kubetë në formë qepe, harqet shumë-fletësh, kolonat e çiftëzuara, punimet zbukuruese, afresket etj. janë të stilit Mogul, më veçanërisht të Periudhës së Shah Jahanit, ndërsa dritaret e ballkoneve, strehët e mbajtura nga kllapa, chhattrit, frizat e pasura zbukuruese etj., janë të elemente të marra nga Arkitektura Raxhputiane siç shihet në Jaipur, Jodhpur, Bikaner dhe vende të tjera në Raxhastan. Përveç Gurudwaras së mësipërme në Bidar, Bangalorja ka gjithashtu Gurudwara të ndërtuara në shekullin e XX. Guru Nanaku, Guruja Sikh, ishte sikhu i parë që vizitoi Bengalurun. Gjatë rrugës së tij të kthimit nga Sri Lanka ai ndaloi në Bangalore. Kempegowda, ndërtuesi i Bangalores, e takoi atë dhe kërkoi bekimin e tij. Guru Nanaku jo vetëm e bekoi Kempegowdan por gjithashtu i tregoi atij edhe ta zhvilloi vendin. Por u deshën shumë më tepër vite që të ndërtohej një Gurudwara sikhe në Bangalore. Tani në Bangalore ndodhen tre Gurudwara. Gurudwara e parë sikhe dhe më e madhja në Bangalore pranë liqenit Ulsoor në rrugën Kensington, është një strukturë e bardhë elegante, që u hap më 13 prill 1946. Është rikonstruktuar së fundmi me dysheme mermeri.

Kultura dhe Arkitektura Budiste

Shiko gjithashtu: Arkitektura Budiste

Pamje e Viharas së Budës në Bangalore

Ndërsa nën sundimin e Perandorisë Mauryane dhe Satavahana, Budizmi lulëzoi në Karnataka, ndimiki i Hinduizmit u zgjerua pasi ai përfshiu shumicën e mësimeve të Budës dhe Budizmit dhe kështu ai e humbi veçorinë e tij dalluese në këtë rajon. Megjithatë, në shekullin e XX, janë vendosur vihara të Budës në rajon me Bangaloren që ka dy vihara të tilla. Shoqëria Maha Bodhi u vendos nga Acharya Buddharakkhita në vitin 1956 në Bangalore me synimin për të përhapur mësimet e Budës dhe për të ofruar frymëzim dhe ndihmë për ti vendosur ato mësime në praktikë nëpërmjet nëpërmjet veprimtarive shpirtërore, shoqërore dhe edukuese. Veprimi i parë i Acharyas ishte të mbillte një fidan të Pemës së shenjtë Bodhi nga Bodh Gaya. Kjo pemë është rritur me shoqërinë dhe vazhdon të adhuruhet. Tempulli i Shoqërisë Maha Bodhi, një strukturë relativisht e re, u ndërtua më pas me faltoren kryesore që imiton kullën historike në Bodh Gaya. Tempulli i ndërtuar ësthë një strukturë me tulla me një kullë qendrore 55 m të lartë. Stupa që përfaqëson një faktor bazë në mësimet e Budizmit u ndërtua gjithashtu në hyrje të tempullit, që është bërë prej graniti dhe përmban reliket e Budës. Tempulli, stupa dhe Pema Bodhi në kompleksin tempullor tashëm formojnë një simbol dallues në Bangalore. Është një vend adhurimi dhe meditimi, një qendër pelegrinazhi për njerëz nga gjithë India si dhe vende të tjera.

Kultura dhe Arkitektura Budiste Tibetiane

Kultura dhe Arkitektura Budiste Tibetiane në Karnataka

Pamje e jashtme e Tempullit te Arte

Pamje e brendshme e Manastirit Namdroling

Përveç traditave budiste indiane në formën e Viharave që shihen në pjesë të ndryshme të vendit, manastiret budiste tibetianë janë bërë gjithashtu një prani e qëndrueshme në Karnataka me ardhjen e refugjatëve nga Tibeti që u vendosën në Bylakuppe. Një nga manastiret e shquar është Manastiri Namdroling, i ndërtuar sipas Arkitekturës Tibetiane, që gjendet në Bylakuppe pranë Kushalnagarit të Kodagut në Karnataka. Ky Tempull i Artë spektakolar tibetian është një vend i rëndësishëm turistik në zonë. Është quajtur ‘mini Tibeti mahnitës pranë Madikerit’. Refugjatët tibetianë kanë rikrijuar si stilin e tyre të jetesës ashtu siç dhe i janë përshtatur kushteve vendore përreth manastireve. Statujat e stërmëdha të arta, pikturuar me ngjyra të ndezura, dragonjtë gjigantë mbi kolona në një sallon të madh dhe të lartë janë një pamje e shquar. Një trashëgimi e Budizmit Tibetian në botë, manastiri është shtëpia e një komuniteti sangha prej mbi pesë mijë lamash (murgjë), një kolegj (ose shedra) dhe spital fetar. Manastiri u vendos nga Penor Rinpoche (i filluar në vitin 1963 dhe i përuruar në vitin 1999). I ndërtuar në Arkitekturën Tipike Tibetiane me ndikime Kineze dhe Indiane, manastiri pasqyron një qasje thellësisht budiste. Ai ka Rrotën e domosdoshme Budiste të Lutjes, bashkë me dy drerë ose dragonj, njëlloj siç shihen afësisht në çdo Gompa në Tibet. Arti Tibetian, një formë arti i shenjtë, në fomën e statuja të të detajuara në mënyrë të rafinuar në skalitje druri me dizajne të stërholluar të pikturave Thangka (një sinkretizëm i pikturave në rrotulla kineze me pikturën nepaleze dhe kashmiri) shihen në këtë manastir.

Arkitektura Neo-Dravidiane

Arkitektura Neo-Dravidiane në Karnataka

Vidhana Soudha është seliae Asamblesë Legjislative të Karnatakas

Gopurami i Tempullit Murudeshwara dhe statujës së Shivës

Në periudhën pas pavarsisë (që nga viti 1947 deri në të tashmen) në Karnataka janë ndërtuar mjaft monumente arkitekturore në një përzierje të Arkitekturës moderne dhe asaj Dravidiane; dy struktura të tilla mbresëlënëse janë Vidhana Soudha dhe Tempulli Murudeshwara.

Vidhana Soudha

Vidhana Soudha ëshë një ndërtesë imponuese, e ndërtuar në një stil herë pas here të përshkruar si 'Neo-Dravidian' dhe që përfshin elemente të Arkitekturës Indo-Saraçene, Raxhastani Jharokhas dhe Dravidiane. U përfundua në vitin 1956. Kengal Hanumanthaiah, kryeministri i atëhershëm i Karnatakas, tërhoqi mjaft vëmendje dhe përpjekje të mëdha për ndërtimin e kësaj ndërtese të mrekullueshme graniti. Ajo quhet gjithashtu Taxh Mahali i Indisë Jugore.

Tempulli Murudeshwara

Tempulli Murudeshwara, i ndërtuar mbi Kodrën Kanduka, është i rrethuar në tre anë nga ujërat e Detit Arabik. Është një tempull kushtuar hyjnisë Shiva me një gopuram prej 20 katesh 76.85 m të lartë, i konsideruar si tempulli më i lartë i shekullit të XXI. Dy elefantë në përmasa natyrore në beton qëndrojnë si gardianë në shkallët e tempullit. Një statujë e lartë kolosale e Shivës, e dukshme nga një largësi e madhe, është e pranishme në komplesksin e tempullit. E rindërtuar sërish statuja e Shivës është pranë statujës së Murudeshwarit. Statuja është 37 m e lartë.

Galeri imazhesh

• Galeri e stileve arkitekturore tipike që shihen në Karnataka
• 
  Biblioteka Përkujtuese e Seshadrit në Parkun Cubbon
• 
  kullë në stilin Dravida të Indisë Jugore
• 
  Artikulim dhe strukturë sipërore Dravida
• 
  Strukturë Mandapa
• 
  Kolona të lëmuara rrotullame
• 
  Kolona me hipogrifë
• 
  Mandapa në tempullin Cheluvarayasëamy në Melukote
• 
  balaustër Yali
• 
  Kolona graniti
• 
  Kulla Bhumija në faltoren dytësore në tempullin Chennakeshava në Belur
• 
  Statujë e Nandit në gurë të zi
• 
  Një kllapë me një idhull në çati
• 
  Kullë e Tempullit Srinivasa në Bangalore (Stili Vijayanagara)
• 
  Skulptura të rafinuara tipike të stilit Hoysala

Shiko edhe

• Arkitektura shkëmbore e Indisë
• Arkitektura Kadamba
• Arkitektura e dinastisë perëndimore Ganga
• Arkitektura Rashtrakuta
• Arkitektura Badami Chalukya
• Arkitektura Kalyani Chalukya
• Arkitektura Dravidiane
• Arkitektura Hoysala
• Arkitektura Vijayanagara
• Arkitektura Indo-Islamike
• Arkitektura Indo-Saraçene
• Arkitektura Indiane
• Arkitektura Hindu
• Arkitektura Budiste
• Arkitektura Tibetiane

Bibliografia

• Henry Cousens: The Chalukyan Architecture of Kanarese Districts; 1996, Archaeological Survey of India, New Delhi, botimi i parë në 1926, oclc 37526233.
• De, Aditi (2008). Multiple City: Writings On Bangalore. Penguin Books India, New Delhi. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!); Parametri |work= është injoruar (Ndihmë!)
• Gerard Foekema: A Complete Guide To Hoysala Temples; 1996, isbn 81-7017-345-0.
• Gerard Foekema: Architecture Decorated With Architecture: Later medieval temples of Karnataka, 1000–1300 AD; 2003, Munshiram Manoharlal Publishers Pvt. Ltd; New Delhi, isbn 81-215-1089-9.
• Adam Hardy: Indian Temple Architecture: Form and Transformation-The Karnata Dravida Tradition 7th to 13th Centuries; 1995, Abhinav Publications, isbn 81-7017-312-4.
• Davison Jenkins: Neë Light on Hampi: Recent Research at Vijayanagara; redaktorë John M. Fritz & George Michell; 2001, MARG, Bombei, isbn 81-85026-53-X.
• Kamat, Suryanatha (1980). A concise history of Karnataka from pre-historic times to the present. Archana Prakashana (Bangalore). Marrë më 26 shtator 2009. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Keay, John (2001). India: A History. Grove Press. ISBN 0-8021-3797-0. Marrë më 26 shtator 2009. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• George M. Moraes: Kadamba Kula: A History of Ancient and Mediaeval Karnataka; B. X. Furtado; 1931; kontrolluar më 26 gusht 2013.
• Raman, Afried (1994). Bangalore – Mysore. Orient Blackswan. ISBN 978-0-86311-431-1. Arkivuar nga origjinali më 19 dhjetor 2013. Marrë më 27 shtator 2009. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!); Parametri |work= është injoruar (Ndihmë!)
• Nilakanta K.A. Sastri: A History of South India From Prehistoric Times to the Fall of Vijayanagar; 2002, Indian Branch, Oxford University Press; botimi i parë në 1955, New Delhi, isbn 0-19-560686-8.
• Binda Thapar: Introduction to Indian Architecture; 2004, Periplus Editions, Singapore, isbn 0-7946-0011-5.
• The Kadamba Kula A History of Ancient and Mediaeval Karnataka Reprint Bombay 1931 Edition -Preface. George M. Moraes, H. Heras S.J.(Asian Educational Services). Marrë më 26 gusht 2013. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme

• R. H. Kulkarni: Pre and Early Chalukya Sculpture Origin and Development; Harman Publishing House, A-23, Naraina Industrial Area, Phase II, New Delhi.