Feja në Azi

Azia është kontinenti më i madh dhe më i populluar dhe vendlindja e shumë feve duke përfshirë Budizmin, Krishterimin, Konfucianizmin, Hinduizmin, Islamin, Xhainizmin, Judaizmin, Shintoizmin, Sikizmin, Taoizmin dhe Zoroastrianizmin . Të gjitha traditat kryesore fetare praktikohen në rajon dhe forma të reja po shfaqen vazhdimisht. Azia shquhet për diversitetin e saj të kulturës. Hinduizmi dhe Islami janë fetë më të mëdha në Azi.

:

Feja në Azi

Islami (28.32%)

Hinduizmi (25.28%)

Të pafe (19.29%)

Budizmi (10.93%)

Fetë Kineze (8.35%)

Krishterimi (6.53%)

Të tjerë (1.16%)

Hebrenjtë (0.14%)

Historia

Azia është vendlindja e 11 feve kryesore, të dhënat e shkruara të të cilave përfshijnë Judaizmin, Hinduizmin, Taoizmin, Shintoizmin, Zoroastrianizmin, Budizmin, Jainizmin, Krishterimin, Islamin, Sikizmin dhe Besimin Bahá'í .

Fetë Indiane

Fetë Dharmike janë fetë më të vjetra të Azisë. Të gjitha fetë indiane e kanë origjinën në nënkontinentin Indian . Të gjitha këto fe kanë koncepte të ngjashme si dharma, karma dhe rimishërimi, por interpretimi i këtyre koncepteve ndryshon me secilën fe.

Hinduizmi

Tempulli në Bhaktapur, Nepal

Hinduizmi është feja e dytë më e madhe në Azi me rreth 1.2 miliardë ndjekës, kryesisht në Azinë Jugore dhe Juglindore . Hinduizmi, si të gjitha fetë Dharmike, e ka origjinën në Indi . Më shumë se 94% e popullsisë globale hindu jeton në Indi. Demografikisht, është feja më e madhe në Indi (80%), Nepal (85%) dhe ishullin Bali (87%), me pakica të forta në kombet aziatike të Butanit, Fixhit, Indonezisë, Malajzisë, Bangladeshit., Pakistani, Singapori, Sri Lanka, Emiratet e Bashkuara Arabe, Omani, Jemeni, Rusia, Arabia Saudite, Bahreini, Kuvajti, Katari, Mianmari, Filipinet dhe Afganistani .

Budizmi

Gautama Buda

Budizmi u themelua nga Siddartha Gautama, i cili njihet si Buda . Budizmi është feja e katërt më e madhe botërore dhe feja e tretë më e madhe në Azi, e cila aderohet nga 12% e popullsisë së Azisë. Është feja mbizotëruese dhe mban shumicën e popullsisë në Tajlandë (95%), Myanmar (89%), Kamboxhia (98%), Sri Lanka (70%), Laos (67%), Mongoli ( 54%), Japonia (20%. - 36% ose 67% ^[1] ), Butani (75%), Tibeti (79%) dhe Makau (80%). Popullata të mëdha budiste banojnë në Tajvan (35%), Singapor (33%), Korenë e Jugut (22.9%), Malajzi (19.8%), Kinë (18.2%), Hong Kong (15%), Korenë e Veriut (13.8%), Nepal (10.7%), Vietnam (10%), Ladakh (39.65%) dhe Sikkim (27.39%). Ka edhe pakica të forta budiste në Indi, Indonezi, Brunei, Filipine, Bangladesh dhe Rusi .

Para ardhjes së Islamit, Budizmi ishte një nga fetë më të praktikuara në Azinë Qendrore, Afganistan, Malajzi, Filipine dhe Indonezi .

Xhainizmi

Xhainizmi është një fe indiane . Jainët gjenden kryesisht në Indi, por gjithnjë e më shumë gjenden në të gjithë botën. Jainët kanë ndikuar dhe kontribuar ndjeshëm në sferat etike, politike dhe ekonomike në Indi. Jainët kanë një traditë të lashtë të bursave dhe kanë shkallën më të lartë të shkrim-leximit për një komunitet fetar në Indi.

Sikizmi

Sikhizmi është feja e pestë më e madhe e organizuar në botë, me rreth 30 milionë ndjekës. Është një fe monoteiste e themeluar nga Guru Nanak Dev në vitet 1500. Feja i shpall rrënjët e saj në zonën e rajonit të Punjabit, në pjesën veriore të nënkontinentit Indian .

Ky sistem i filozofisë dhe shprehjes fetare ka qenë i njohur tradicionalisht si Gurmat (fjalë për fjalë këshilla e guruve) ose Sikh Dharm. Sikhizmi e ka origjinën nga fjala Sikh, e cila nga ana tjetër vjen nga rrënja sanskrite śhiṣhya që do të thotë "dishepull" ose "nxënës", ose śhikṣha që do të thotë "udhëzim".

Sikhizmi është feja e 4-të më e madhe në Indi me 2% të popullsisë totale që janë Sikh. Ekziston gjithashtu një përqendrim i madh i Sikhëve në Malajzi, Tajlandë, Myanmar, Filipine, Pakistan, Afganistan, Hong Kong, Singapor, Indonezi, Kuvajt dhe Emiratet e Bashkuara Arabe .

Fetë Ibrahimike

Judaizmi

Judaizmi është feja mbizotëruese në Izrael (75.6%), e cila ka një popullsi nominale hebreje prej rreth 6.1 milion.

Jashtë Izraelit ka komunitete të vogla diaspore të popullit hebre që jetojnë në Turqi (17,400), ^[2] Azerbajxhan (9,100), Iran (8,756), Indi (5,000) dhe Uzbekistan (4,000).

Krishterimi

CSI - Kisha e parë Anglikane në Indi

Krishterimi është një fe monoteiste abrahamike e bazuar në jetën dhe mësimet e Jezusit të Nazaretit . Pasuesit e tij, të njohur si të krishterë, besojnë se Jezusi është Krishti, ardhja e të cilit si Mesia u profetizua në Biblën Hebraike, e quajtur Dhiata e Vjetër në Krishterim dhe e kronizuar në Dhiatën e Re, të cilat janë sjellë së bashku në Biblën e Krishterë si shkrim kanonik. . Është feja më e madhe në botë me rreth 2.4 miliardë ndjekës dhe është e larmishme kulturalisht dhe tradicionalisht. Krishterimi është një fe e përhapur e pakicave në Azi me më shumë se 286 milionë ndjekës sipas Qendrës Kërkimore Pew në 2010, dhe gati 364 milionë sipas Librit të Vitit të Britannica 2014. që përbën rreth 12.6% të popullsisë së përgjithshme të Azisë .

Vetëm gjashtë vende janë kryesisht të krishtera : Rusia aziatike e cila kryesisht aderon në Kishën Ortodokse Ruse ; Qiproja, e cila është kryesisht ortodokse ; Filipinet, i cili është kombi i tretë më i madh katolik romak në botë; Timori Leste, i cili është kombi më dërrmues i krishterë (99.6%) dhe kombi katolik romak në Azi (97.6%); Armenia, i cili ishte shteti i parë që adoptoi një emërtim të krishterë si fe shtetërore; dhe Gjeorgjia (88.1).

Islami

Xhamia në Afganistan

Islami është një fe monoteiste dhe ibrahimike e artikuluar nga Kur'ani, një libër i konsideruar nga ithtarët e tij si fjala fjalë për fjalë e Zotit dhe nga mësimet dhe shembulli normativ (i quajtur Sunet dhe i përbërë nga hadithi) i Muhamedit, i konsideruar prej tyre të jetë profeti i fundit i Zotit. Islami është feja e vetme më e madhe në Azi me rreth 1.3 miliardë ndjekës. Azia përbën në terma absolutë popullsinë myslimane të botës . Azia Jugore dhe Juglindore janë shtëpia e vendeve myslimane më të populluara, me Indonezinë, Pakistanin, Indinë dhe Bangladeshin që kanë më shumë se 100 milionë adhurues. Sipas të dhënave të qeverisë amerikane, në vitin 2006 kishte 20 milionë myslimanë në Kinë . Në Azinë Perëndimore, vendet joarabe të Iranit dhe Turqisë janë vendet më të mëdha me shumicë myslimane. Në Azinë Jugore, Pakistani dhe Bangladeshi janë vendet me shumicën më të madhe myslimane. Në Azinë Qendrore, Afganistani dhe Uzbekistani janë vendet me shumicën më të madhe myslimane.

Indonezia është 86% myslimane dhe është vendi me popullsinë më të madhe myslimane në botë, Pakistani është 97% mysliman, Bangladeshi është 89%.Popullsia muslimane e Indisë është 14% e totalit, afërsisht 200 milionë njerëz, e cila u rrit për shkak të mentalitetit pluralist të feve vendase indiane. ^[3] Rreth 6-11 për qind, rreth 6 - 12 milionë njerëz në Filipine janë myslimanë. Myslimanët e Tajlandës përbëjnë 4.6 për qind të popullsisë, ose afërsisht 3 milionë njerëz. Gjithashtu myslimanët e Sri Lankës përbëjnë 10 për qind të popullsisë, ose afërsisht 2.5 milionë njerëz

Besimi Bahá'í

Tempulli Bahá'í ( Battambang, Kamboxhia )

Besimi Bahá'í është një fe abrahamike edhe pse është krejt e ndryshme nga Krishterimi, Islami dhe Judaizmi . Kështu u themelua nga Bahá'u'lláh-u në atë që atëherë ishte Persia (e njohur edhe si Iran). Sot popullsia më e madhe kombëtare e Bahá'í-ve është në Indi me nga 1.7 milion deri në mbi 2 milion, ku ka edhe Tempullin e Lotusit . Popullsi të konsiderueshme gjenden në shumë vende, duke përfshirë Vietnamin dhe Malajzinë, ku "rreth 1%", rreth 260,000, të popullsisë janë Bahá'í. Në vende të tjera, si Kazakistani, ka 25 Asamble Shpirtërore Lokale.

Druzët

Dinjitarët druze që festojnë festivalin Nabi Shu'ajb në varrin e profetit në Hitin, Izrael .

Druzët janë një grup etnorefetar ezoterik arabishtfolës ^[4] me origjinë nga Azia Perëndimore, të cilët vetë-identifikohen si Populli i Monoteizmit ( Al-Muwaḥḥidūn ). Jethro i Midianit konsiderohet një paraardhës i Druzëve, të cilët e nderojnë atë si themeluesin e tyre shpirtëror dhe kryeprofetin.

Numri i njerëzve Druze në mbarë botën është midis 800,000 dhe një milion, me shumicën dërrmuese që banojnë në Levant.

Feja në Azi sipas shteteve

Azia Lindore

Shteti	Popullësia	Krishterimi		Islami		Të pafe		Hinduizmi		Budizmi		Fe tradicionale		Të tjerë		Hebrenjtë
Shteti	Popullësia	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%
Kina	1.341.340.000	68.408.340	5,10	24.144.120	1,80	700.179.480	52,20	100.000	0,01	244.123.880	18,20	293.753.460	21,90	9.389.380	0,70	600 - 1,000	<0,01
Hong Kongu	7.053.947	1.048.150	14,30	126.900	1,80	3.955.050	56,10	35.000	0,53	930.600	13,20	902.400	12,80	105.750	1,50	0	0,00
Makau	540.560	38.880	7,20	1.080	0,20	83.160	15,40	200	0,04	93.420	17,30	318.060	58,90	5.400	1,00	0	0,00
Tajvani	23.220.670	1.277.100	5,50	10.000	0,04	2.948.940	12,70	9.000	0,01	4.945.860	21,30	10.263.240	44,20	3.761.640	16,20	0	0,00
Japonia	126.540.000	2.024.640	1,60	233.080	0,16	72.127.800	57,00	160.000	0,12	45.807.480	36,20	506.160	0,40	5.947.380	4,70	0	0,00
Koreja e Veriut	24.350.000	487.000	2,00	0	0,00	17.361.550	71,30	10	0,00	365.250	1,50	2.995.050	12,30	3.141.150	12,90	0	0,00
Koreja e Jugut	48.180.000	14.164.920	29,40	103,773	0,20	22.355.520	46,40	50.000	0,11	11.033.220	22,90	385.440	0,80	96.360	0,20	0	0,00
Mongolia	3.296.866	42.859	1,3	105.500	3,2	1.338.528	40,6	N/A	N/A	1.704.480	51,7	82.422	2,5	23.078	0,7	N/A	N/A
Totali	1.573.980.000	87.472.510	5,56	24.719.860	1,57	820.002.340	52,10	260.000	0,01	308.820.470	19,62	309.220.410	19,65	22.447.060	1,43	600 - 1,000	<0,01

Azia Juglindore

Shteti	Popullësia	Krishterimi		Islami		Të pafe		Hinduizmi		Budizmi		Fe tradicionale		Të tjerë		Hebrenjtë
Shteti	Popullësia	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%
Brunei	408.540	37.600	9,40	300.400	75,10	1.600	0,40	2.000	0,50	34.400	8,60	24.800	6,20	400	0,10	0	0,00
Kamboxhia	14.143.680	56.560	0,40	282.800	2,00	28.280	0,20	10.000	0,10	13.701.660	96,90	84.840	0,60	0	0,00	0	0,00
Indonezia	280.725.428	29.403.015	10,41	231.069.932	83,91	8.385.396	3,04	4.677.535	1,69	2.023.719	0,73	122.043	0,04	73.911	0,02	20	0,00
Laosi	6.200.000	93.000	1,50	0	0,00	55.800	0,90	1.000	0,01	4.092.000	66,00	1.903.400	30,70	43.400	0,70	0	0,00
Malajzia	33.200.000	3.021.200	9,10	21.082.000	63,50	597.600	1,80	2.025.200	6,10	6.208.400	18,70	0	0,00	298.800	0,90	0	0,00
Mianmari	51.483.949	3.192.005	6,20	2.213.810	4,30	51.483	0,10	257.419	0,50	45.254.391	87,90	411.872	0,80	102.967	0,20	0	0,00
Filipinet	108.667.043	92.746.021	85,34	6.981.710	6,42	1.095.000	1,00	30.634	0,02	2.173.400	2,00	259.000	0,23	5.352.805	4,92	28.473	0,02
Singapori	5.700.000	1.077.300	18,90	889.200	15,60	1.140.000	20,00	285.000	5,00	1.772.700	31,10	0	0,00	535.800	9,40	0	0,00
Tajlanda	69.120.000	622.080	0,90	3.801.600	5,50	207.360	0,30	100.120	0,20	64.419.840	93,20	60.000	0,09	0	0,00	0	0,00
Timori Lindor	1.343.875	1.338.500	99,60	2.690	0,20	0	0,00	271	0,02	0	0,00	1.120	0,08	0	0,00	0	0,00
Vietnami	94.700.000	7.765.400	8,20	175.700	0,20	28.031.200	29,60	201.200	0,21	15.530.800	16,40	42.899.100	45,30	351.400	0,40	0	0,00
Totali	660,328,354	138,958,397	21,04	266,477,182	40,35	39,593,719	6,00	9.312.430	1,40	155,211,310	23,50	45,766,175	6,90	6,759,483	1,00	28.493	0,00

Azia Jugore

Shteti	Popullësia	Krishterimi		Islami		Të pafe		Hinduizmi		Budizmi		Fe tradicionale		Të tjerë		Sikizmi
Shteti	Popullësia	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%
Afganistani	31.415.280	30.000	0,01	31.315.770	99,7	0	0,00	0	0	0	0,00	0	0,00	20.000	0,06	0	0,00
Bangladeshi	165.158.620	450.000	0,3	150.360.405	91,04	0	0	13.130.110	7,95	1.107.466	0,61	594.760	0,40	198.190	0,12	0	0,00
Butani	730.440	0	0	0	0	0	0,00	170.980	25,00	545.310	74,70	13.870	1,90	0	0,00	0	0,00
India	1.210.854.977	27,819,588	2,30	172,245,158	14,23	2,867,303	0,24	966,257,353	79,80	8,442,972	0,70	0	0	12,389,437	1,04	20,833,116	1,72
Maldivet	320.000	0	0	320.000	100	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Nepali	28.760.000	140.000	0,45	1.370.000	4,6	0	0	24.170.000	84	3.080.000	10	1.108.520	3,70	20.000	0,07	0	0,00
Pakistani	207,684,000	2,637,586	1,27	200,560,446	96,47	0	0	4,444,437	2,14	0	0,00	0	0,00	20.767	0,01	20.768	0,01
Sri Lanka	20.860.000	1.552.161	7,62	1.967.523	9,66	0	0,00	2.561.299	12,8	19.455.980	70,30	0	0,00	6.400	0,00	0	0,00
Totali	1.665.783.317	31,077,174	1,87	556,171,779	33,39	2,867,303	0,17	1,011,009,840	60,69	32.631.728	1,96	1.717.150	0,10	12.648.394	0,76	20,853,884	1,25

Azia Qëndrore

Shteti	Popullësia	Krishterimi		Islami		Të pafe		Hinduizmi		Budizmi		Fe tradicionale		Të tjerë		Hebrenjtë
Shteti	Popullësia	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%
Kazakistani	16,030,460	3,975,440	24,8	11,285,120	70,4	673,260	4,2	5.000	0,01	32,060	0,2	48,090	0,3	16,030	0,1	0	0,00
Kirgistani	5,333,440	607,620	11,40	4,690,400	88,0	21,320	0,40	1.000	0,01	0	0,00	5,330	0,1	0	0,00	0	0,00
Taxhikistani	6,880,000	110,080	1,6	6,652,960	96,7	103,200	1,5	9.000	0,01	0	0,00	0	0,00	0	0,00	0	0,00
Turkmenistani	5,040,000	322,560	6,4	4,687,200	93,0	25,200	0,5	6.000	0,00	0	0,00	0	0,00	0	0,00	0	0,00
Uzbekistani	27,440,000	631,120	2,3	26,534,480	96,7	219,520	0,8	16.000	0,01	1,000	< 0,01	1,000	< 0,01	0	0,00	1,000	< 0,01
Totali	60,720,000	5,646,820	9.30	53,850,160	88.69	1,042,500	1.72	55000	0.01	33,060	< 0.05	54,420	0.10	16,030	< 0.05	1,000	< 0.01

Feja në Azinë Perëndimore

Shteti	Popullësia	Krishterimi		Islami		Të pafe		Hinduizmi		Budizmi		Fe tradicionale		Të tjerë		Hebrenjtë
Shteti	Popullësia	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%	Pop.	%
Armenia	3.091.245	3.043.650	98,50	<1.000	0,10	40.170	1,30	0	0,00	0	0,00	0	0,00	3.090	0,10	0	0,00
Azerbajxhani	9.191.720	275.700	3,00	8.905.110	96,90	0	0,00	0	0,00	0	0,00	0	0,00	0	0,00	0	0,00
Bahreini	1.260.000	182.700	14,50	885.780	70,30	23.940	1,90	123.480	9,80	31.500	2,50	0	0,00	2.520	0,20	7.560	0,60
Qipro	1.100.000	805.200	73,20	278.300	25,30	13.200	1,20	0	0,00	2.200	0,20	0	0,00	0	0,00	0	0,00
Irani	85,000,000	340,000	0,4	82,025,000	96,5	1,275,000	1,5	0	0,00	0	0,00	0	0,00	1,360,000	1,6	0	0,00
Iraku	31.670.000	253.360	0,80	31.353.300	99,00	31.670	0,10	0	0,00	0	0,00	0	0,00	20.000	0,06	0	0,00
Jordania	6.190.000	136.180	2,20	6.016.680	97,20	0	0,00	6.190	0,10	24.760	0,40	0	0,00	0	0,00	0	0,00
Kuvajti	2.740.000	391.820	14,30	2.030.340	74,10	0	0,00	232.900	8,50	76.720	2,80	0	0,00	8.220	0,30	0	0,00
Libani	4.230.000	2.170.090	47,30	2.592.990	55,30	12.690	0,30	0	0,00	8.460	0,20	0	0,00	0	0,00	0	0,00
Omani	2.780.000	180.700	6,50	2.388.020	85,90	5.560	0,20	152.900	5,50	22.240	0,80	0	0,00	27.800	1,00	0	0,00
Palestina	4.040.000	96.960	2,40	3.943.040	97,60	0	0,00	0	0,00	0	0,00	0	0,00	0	0,00	0	0,00
Katari	1.760.000	242.880	14,2	1.152.800	65,5	15.840	0,90	242.880	15,1	54.560	3,10	0	0,00	12.320	0,70	0	0,00
Arabia Saudite	27.450.000	1.207.800	4,40	25.528.500	93,00	192.150	0,70	301.950	1,10	82.350	0,30	82.350	0,30	82.350	0,30	0	0,00
Siria	20.410.000	2.122.640	10	18.940.480	92,80	408.200	2,00	0	0,00	0	0,00	0	0,00	0	0,00	0	0,00
Turqia	72.750.000	291.000	0,40	71.295.000	98,00	873.000	1,20	0	0,00	40.000	0,05	20.000	0,03	145.500	0,20	20.000	0,03
Emiratet e Bashkuara Arabe	7.510.000	946.260	14	5.775.190	70	82.610	1,10	495.660	10	150.200	2,00	0	0,00	60.080	0,80	0	0,00
Jemeni	24.050.000	48.100	0,20	23.833.550	99,10	24.050	0,10	144.300	0,60	0	0,00	0	0,00	0	0,00	0	0,00
Totali	310.787.248	12.759.354	3,87	290.758.294	92,59	4.238.495	1,16	1.562.736	0,28	514.257	0,10	172.635	0,10	712.838	0,30	5.821.928	2,02

Të tjera

^ 宗教年鑑令和元年版 [Religious Yearbook 2019] (PDF) (në japonisht). Agency for Cultural Affairs, Government of Japan. 2019. fq. 35.
^ "Turkey Virtual Jewish History Tour | Jewish Virtual Library". jewishvirtuallibrary.org. Marrë më 15 dhjetor 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "SY Quraishi: India is secular because most Hindus are secular: Former CEC SY Quraishi - the Economic Times". Arkivuar nga origjinali më 2018-03-24. Marrë më 2018-03-13. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Chatty, Dawn (2010-03-15). Displacement and Dispossession in the Modern Middle East. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-81792-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[ACA_Yearbook-1] 宗教年鑑令和元年版 [Religious Yearbook 2019] (PDF) (në japonisht). Agency for Cultural Affairs, Government of Japan. 2019. fq. 35.

[jewishvirtuallibrary-2] "Turkey Virtual Jewish History Tour | Jewish Virtual Library". jewishvirtuallibrary.org. Marrë më 15 dhjetor 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[3] "SY Quraishi: India is secular because most Hindus are secular: Former CEC SY Quraishi - the Economic Times". Arkivuar nga origjinali më 2018-03-24. Marrë më 2018-03-13. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[dawn-4] Chatty, Dawn (2010-03-15). Displacement and Dispossession in the Modern Middle East. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-81792-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]