Marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Italisë
Marrëdhëniet Shqipëri-Itali bazohen ne marrëdhënieve aktuale, kulturore dhe historike të Shqipërisë dhe Italisë. Shqipëria ka një ambasadë në Romë dhe 2 konsullata të përgjithshme në Bar dhe Milano,gjithashtu Italia ka një ambasadë në Tiranë dhe një konsullatë të përgjithshme qe ndodhet ne Vlorë, dhe per
 | |
 Shqipëria |
 Italia |
|---|---|
| Misioni diplomatik | |
| Ambasada e Shqipërisë në Romë | Ambasada e Italisë në Tiranë |
shkak të pranisë së madhe të shqiptarëve-emigranteve në Itali dhe pranisë historike të komunitetit arbëresh atje, të dyja vendet sot gëzojnë marrëdhënie diplomatike shumë miqësore. Ekzistojnë kontakte të shpeshta të nivelit të lartë midis qeverive të Shqipërisë dhe Italisë. Të dyja vendet janë anëtare të shumë organizatave ndërkombëtare dhe ndajnë pikëpamje të përbashkëta politike për Ballkanin dhe botën, me Italinë një mbështetëse të fortë të kandidaturës së BE për Shqipërinë. Gjatë një vizite të fundit të Kryeministrit italian Matteo Renzi në Tiranë u vlerësua nga ai si partneri më i ngushtë i Italisë në rajon.[1]
Ekziston një shkallë e madhe e ngjashmërive historike dhe kulturore midis shqiptarëve dhe italianëve që ka ndihmuar shumë marrëdhëniet kulturore. Shqipëria është gjithashtu shtëpi e 20,000 migrantëve italianë dhe ka një komunitet autokton me 5000 italianë.[2]
Vendet janë gjithashtu anëtare të Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO) dhe Këshillit të Evropës. Si anëtare dhe themeluese e Bashkimit Evropian (BE), Italia e mbështet Shqipërinë në rrugën e saj të integrimit në euro dhe vlerësohet si një nga mbështetësit më të fortë të Shqipërisë.
Gjatë Pandemisë së COVID-19, Shqipëria dërgoi në Itali 90 mjekë dhe infermierë për të përballuar presionin që po kalonte sistemi shëndetësor italian. Akti i solidaritetit forcoi më tej marrëdhëniet e mira midis dy kombeve.[3]
Historia
RedaktoHistoria e hershme
RedaktoHistoria moderne
Redakto
_-_segnali_stradali_bilingui_-_05.jpg)
Marrëdhëniet zyrtare midis dy vendeve filluan më 1912, pasi Mbretëria e Italisë mbështeti Deklaratën Shqiptare të Pavarësisë më 1912.
Gjatë Luftës së Parë Botërore, protektorati italian mbi Shqipërinë u krijua nga Mbretëria e Italisë në përpjekje për të siguruar një Shqipëri 'de jure' të pavarur nën kontrollin italian. Ka ekzistuar nga 23 qershori 1917 deri në verën e vitit 1920. Nga 4 qershori deri më 3 shtator 1920 ndodhi një seri betejash midis forcave italiane të garnizonit në të gjithë rajonin e Vlorës dhe nacionalistët shqiptarë të ndarë në grupe të vogla luftëtarësh ndodhën dhe këto beteja u quajtën më vonë si Lufta e Vlorës, e cila përfundoi Protektoratin italian mbi Shqipërinë.
Më vonë gjatë periudhës së monarkisë dhe mbretërimit të Mbretit Zog, Italia u bë aleati më i ngushtë i Shqipërisë, duke shpallur edhe një herë një protektorat de jure mbi Mbretërinë e vogël. Italishtja po mësohej si gjuhë e dytë në të gjitha shkollat në vend dhe Ekonomia ishte shumë e varur nga huatë dhe ndihma financiare e dhënë nga Italia. Në pranverën e vitit 1925 u nënshkruan dy koncesione të rëndësishme me Italinë; e para ishte e drejta për të krijuar një bankë kombëtare dhe e dyta ishte miratimi i themelimit të një kompanie italiane (SVEA), për ta zhvilluar ekonominë e Shqipërisë. Më vonë u themelua Banka Kombëtare e Shqipërisë me kapital italian dhe Italia ndihmoi në emetimin dhe prezantimin e monedhës zyrtare të Shqipërisë, lekun.[4]
.svg)
Më 7 prill 1939, trupat e Musolinit e pushtuan Shqipërinë. Megjithë një rezistence të ashpër, sidomos në Durrës, italianët bënë punë të shkurtër të shqiptarëve. Mbreti Zog u detyrua të internohej dhe vendi u bë pjesë e Perandorisë Italiane si një mbretëri më vete në bashkimin personal me kurorën italiane.
Marrëdhëniet u rivendosën pas rënies së komunizmit në Shqipëri. Pas prishjes së regjimit komunist, Italia kishte qenë caku kryesor i emigracionit për shqiptarët që largoheshin nga vendi i tyre. Kjo pasi Italia kishte qenë një simbol i Perëndimit për shumë shqiptarë gjatë periudhës komuniste dhe për shkak të afërsisë gjeografike. Nga marsi 1997, Italia krijoi një patrull të rreptë të Adriatikut në përpjekje për të frenuar emigracionin shqiptar. dhe që atëherë Italia e ka ndihmuar ekonominë e Shqipërisë gjatë kësaj kohe tranzicioni. Italia ka ndihmuar gjithashtu në rivendosjen e ligjit dhe rendit në Shqipëri pas rebelimit të vitit 1997, përmes Operacionit Alba.
Marrëdhëniet ekonomike
Redakto
Italia është partneri kryesor i eksportit në Shqipëri, me 42.8%[5] të eksporteve dhe gjithashtu partneri kryesor i importit me 33.4% të të gjitha produkteve të importuara nga Shqipëria. Italia është një nga donatorët më të mëdhenj për Shqipërinë dhe gjithashtu një mbështetës i madh i integrimit euro-atlantik të Republikës së Shqipërisë. Të dyja vendet kanë një kufi detar dhe midis tyre ekziston një zonë ekskluzive ekonomike. Italia ka financuar projekte të ndryshme në shumë fusha, të tilla si politike, gjyqësore, energjetike dhe në turizëm.
Vizitat
RedaktoMë 24 nëntor 2008, Kryeministri i atëhershëm i Italisë, Silvio Berlusconi, zhvilloi një vizitë shtetërore në Tiranë, ku u takua me homologun e tij Kryeministrin Sali Berisha. Gjatë kësaj vizite u nënshkrua një marrëveshje për ndërtimin e dy termocentraleve të qymyrit, të financuara nga Italia që do të ndihmonin në rritjen e ekonomisë së Shqipërisë.[6]
Ish-presidenti i Italisë, Giorgio Napolitano vizitoi Tiranën më 4 mars 2014, ku u takua me Presidentin, Kryeministrin dhe Kryetarin e Parlamentit dhe ai gjithashtu mbajti një takim me komunitetin italian që jeton në Tiranë.[7] Më vonë, më 10 mars, qeveritë e të dyja vendeve nënshkruan një marrëveshje mbi bashkëpunimin energjetik që promovon ndërlidhjen dhe integrimin e energjisë elektrike dhe sistemeve të gazit natyror në të dy vendet, që ishte vendim i rëndësishëm për projektin e Gazsjellësit Trans-Adriatik, i cili do të transportojë gaz natyror, duke filluar nga Greqia përmes Shqipërisë dhe detit Adriatik drejt Italisë dhe më tej drejt Evropës Perëndimore.[8]
Më 20 dhjetor 2014 Kryeministri italian, Matteo Renzi e vizitoi Shqipërinë, gjatë një vizite shtetërore në të cilën u takua me Kryeministrin e Shqipërisë Edi Rama, Presidentin Bujar Nishani dhe anëtarët e komunitetit italian në Tiranë. Gjatë këtij takimi u nënshkrua një marrëveshje për njohjen e pensioneve. Gjatë fjalës së tij, Kryeministri Renzi tha se Shqipëria është aleati më i ngushtë i Italisë në rajon dhe se Italia mbështet plotësisht integrimin e ardhshëm të Shqipërisë në BE.
Më 13 tetor 2016, Presidentja e Dhomës së Deputetëve të Italisë Laura Boldrini e vizitoi Tiranën, duke mbështetur edhe një herë rrugën e integrimit të Shqipërisë dhe reformën juridike të miratuar së fundmi nga Parlamenti.[9]
| Mysafir | Mikpritës | Vendi i vizitës | Data e vizitës |
|---|---|---|---|
 Kryeministri Silvio Berlusconi
|
 Kryeministri Sali Berisha
|
Tiranë | 28.11.2008 |
| Presidenti Bujar Nishani
|
Presidenti Giorgio Napolitano
|
Romë | 28.12.2012 |
| Presidenti Giorgio Napolitano
|
Presidenti Bujar Nishani dhe Kryeministri Edi Rama
|
Tiranë | 2014/03/04 |
| Kryeministri Matteo Renzi
|
Presidenti Bujar Nishani dhe Kryeministri Edi Rama
|
Tiranë | 30.12.2014 |
| Presidenti Bujar Nishani
|
Komuna San Cosmo Albanese Cosmo Azzinari (Vizitoi popullsinë arbëreshe në Kalabri)
|
San Cosmo Albanese | 8-9.4.2015 |
| Presidenti Ilir Meta
|
Presidenti Sergio Mattarella
|
Roma | 13-14.9.2015 |
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ [1] Italian PM Renzi: Albania, our closest partner
- ^ https://www.bbc.com/news/blogs-news-from-elsewhere-27733135
- ^ "Albania Sends 30 Doctors to Help Italy Fight Coronavirus". BalkanInsight (në anglisht). 28 mars 2020.
- ^ http://foreignpolicynews.org/2014/03/02/italy-albania-political-economic-alliance-italian-invasion-1939/
- ^ [2] Arkivuar 12 shkurt 2018 tek Wayback Machine Export Partners of Albania
- ^ [3] Italy PM to Visit Albania to Seal Coal Plant Deal
- ^ "Archived copy" (në italisht). Arkivuar nga origjinali më 2017-01-08. Marrë më 2016-11-24.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ [4] Arkivuar 25 qershor 2020 tek Wayback Machine Intergovernmental agreement between Albania and Italy: important milestone for the Trans Adriatic Pipeline project achieved
- ^ "Archived copy". Arkivuar nga origjinali më 2016-10-13. Marrë më 2016-11-24.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)