Auch
Auch ( shqiptimi frëngjisht: [ᴐʃ] (
dëgjoni); Shqip: Aush; Gaskon: Aush [ˈawʃ] ) është një komunë në Francën jugperëndimore. E vendosur në rajonin e Ocitanisë, është kryeqyteti i departamentit Gers . Aushi është kryeqyteti historik i Gaskonisë .
Aushi
Aush (Ocitanisht) Auch (Frëngjisht) | |
|---|---|
Prefekturë dhe Komunë | |
 Katedralja e Aushit | |
 Stema | |
Location of Aushi Lua error te Moduli:Infobox_mapframe te rreshti 86: bad argument #1 to 'sqrt' (number expected, got nil). | |
| Vendi | Franca |
| Rajoni | Occitania |
| Departamenti | Gers |
| Qarku | Auch |
| Kantoni | Auch-1, Auch-2, Auch-3 |
| Ndërkomunalitet | CA Grand Auch Cœur Gascogne |
| Qeveria | |
| • Kryetari (2020–2026) | Christian Laprébende[1] |
| Sipërfaqja 1 | 72.480 km2 (27.985 sq mi) |
| Popullsia (Janar 2020) | 22.518 |
| • Dendësia | 310/km2 (800/sq mi) |
| Zona kohore | UTC+01:00 (CET) |
| • Verës (DST) | UTC+02:00 (CEST) |
| INSEE/Kodi postar | 32013 /32000 |
| Lartësia | 115–281 m (377–922 ft) (avg. 166 m or 545 ft) |
| 1 French Land Register data, which excludes lakes, ponds, glaciers > 1 km2 (0.386 sq mi or 247 acres) and river estuaries. | |
Gjeografia
RedaktoVendndodhja
Redakto
Hidrografia
RedaktoLumi Gers rrjedh nëpër qytet.
Transporti
RedaktoAushi është i lidhur mirë me qytetet dhe qytezat e afërta si Agen, Tuluzë dhe Tarbë nga Rrugët Kombëtare dhe me tren për në Tuluzë .
Historia dhe popullsia
Redakto
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aushi është një qytet shumë i lashtë, vendbanimi i të cilit u vu re nga romakët gjatë pushtimit të zonës nga ana e tyre në vitet 50 para Krishtit . Në atë kohë, ajo popullohej nga një fis Akuitanas i njohur nga romakët si Ausci . Emri i tyre për qytetin ishte Climberrum ose Elimberris . Kjo është etimologjizuar paraprakisht nga iltir në iberian ("qytet, oppidum ") dhe një i afërm i baskëve berri ("i ri"), megjithëse një vendbanim tjetër iberik në Granada, i regjistruar nga romakët si "Iliberi" ndoshta nuk kishte asnjë kontakt me popujt folës të proto-baskishtes. [2] Romakët e quajtën qytetin Augusta Auscorum ose Ausciorum ("Augusta e Auscit"). Augusta Auscorum ishte një nga dymbëdhjetë shtetet e provincës së Novempopulana ( Gaskonjës ) dhe u bë kryeqyteti i provincës pas shkatërrimit të Eauze në 409 nga vandalët .
Termi i zakonshëm Augusta doli nga përdorimi dhe emri evoluoi në Aush Gaskone moderne dhe Auch frëngjisht.
Qyteti u bë selia e një kryepeshkopate katolike e cila zgjati deri në Revolucionin Francez . Kryepeshkopët e saj pretendonin titullin e Primatit të Akuitanisë, Novempopulana dhe Navarrës .
Vendet me interes
Redakto- Katedralja e Rilindjes Shën Mërisë me organon e saj madhështore, tezgat e gdhendura dhe dritaret me xham me njolla rozë
- La Tour d'Armagnac, një burg i shekullit të 14-të, si dhe një statujë e d'Artagnan i cili u bazua në personin real, Charles de Batz, Comte d'Artagnan i lindur aty pranë në Château de Castelmore, dhe shkruar për Aleksandër Dymanë .
- Musée des Amériques (Auch), i njohur më parë si Musée des Jacobins
- Maison Henri IV (Auch)
- Monumental Escalier Ndërtuar në shekullin e 19-të
Njerëz të shquar
RedaktoAushi është/ishte vendlindja e:
- Jacques Fouroux (1947–2005), lojtar i unionit të rugbit
- Louis Thomas Villaret de Joyeuse (1750–1812), admiral
- Dominic Serres (1719–1793), piktor
- Reginald Garrigou-Lagrange (1877–1964), teolog dominikan dhe i shquar neo-thomist
- Nicolas Portal (1979-2020), çiklist profesionist për AG2R Prévoyance dhe Drejtor Sportif i ekipit të çiklizmit World Tour Ineos (ne Sky)
- Patrick Pilet (lindur 1981), shofer garash
Referime
Redakto- ^ "Répertoire national des élus: les maires" (në frëngjisht). data.gouv.fr, Plateforme ouverte des données publiques françaises. 13 shtator 2022.
- ^ Leopold von Ranke: Französische Geschichte.