Wikipedia

Hondurasi


Honduras në spanjisht, República de Honduras është republikë demokratike në Amerikën qendrore. Dikur njihej si Hondurasi i Spanjës për dallim nga British Honduras (tani Belize).

Republika e Hondurasit

Republica de Honduras
Skeda:Flag of Honduras (2008 Olympics).svg Emblema - Hondurasi
Flamuri i Hondurasit Emblema e Hondurasit
Moto Kombëtare: Libre, Soberana e Independiente
Vendndodhja - Hondurasi
Vendndodhja - Hondurasi
Të dhëna tabelare
-->
Gjuha zyrtare spanjisht
Kryeqyteti Tegucigalpa
Sistemi Republikë
President Juan Orlando Hernández
Sipërfaqja
  - ujore 		112.492  km²  - (  -ta )
   %  - (  -ta )
Popullsia
 Dendësia 		7.810.848 banor  - ( -ta)
  b. / km²  
PBB ($35.6 miliard) 103 ($4300 -ti)
158 - për banorë (-ti)
Monedha Lempira
Zona kohore UTC - 06:00
Pavarësia
 nga 		15 shtator 1821 - (shpallur)
Spanja
Në OKB nga 17 Dhjetor 1945
Himni kombëtar
Kodi i internetit TLD .hn
Prefiksi telefonik +504
redaktoni

Vendi kufizohet në perëndim nga Guatemala, në jugperëndim nga Salvadori, në juglindje nga Nikaragua, në jug nga Oqeani Paqësor në Gjirin e Fonsekes, dhe në veri nga Gjiri i Hondurasit, në Deti Karaibe.

Hondurasi ka një sipërfaqe prej 110.000 km² dhe një popullsi prej pothuajse 7.500.000. Kryeqytet është Tegusigalpa.

Historia

Redakto

Në kohët para-kolombiane herë, Honduras ishte pjesë e zonës kulturore Mesoamerikane. Në perëndim, qytetërimi Maya lulëzoi për qindra vjet. Qytetërimi Maya mbijetoi në Hondurasin perëndimor si 'Ch'orti, i izoluar nga kolegët e tyre gjuhësore Choltian në perëndim.

Arkeologët kanë treguar se Hondurasi ka një histori të pasur multi-etnike. Një pjesë e rëndësishme e saj është qytetërimi Maya rreth qytetit Copán (Hondurasi perëndimor), në afërsi të kufirit guatemalan. Një qytet i madh Mayan lulëzoi gjatë periudhës klasike (150-900). Mbretëria e lashtë Copán, ka ekzistuar nga shekulli i pestë deri në fillim të shekullit të nëntë. Civilizimi Mayan filloi të shënojë rënie në shekullin e nëntë, por nuk ka ende dëshmi të njerëzve që jetojnë në qytet. [nevojitet citimi] Deri në ardhjen e spanjollëve në Honduras, qyteti-shtet Copán u muar nga Lenca, Amerindianë që jetojnë në perëndim të Hondurasit.

Në udhëtimin e tij të katërt dhe të fundit në 1502, Kristofor Kolombi arriti në Ishujt Bay në bregun e Hondurasit. Kolombi zbriti në afërsi të qytetit Trujillo, në afërsi të Lagunës Guaimoreto. Pas zbulimit spanjoll, Hondurasi Spanjoll u bë pjesë e Perandorisë Guatemala. Trujillo dhe Gracias janë kryeqytetet para. Spanja vendoste se çfarë do të bëhej me Hondurasin për afërsisht tre shekuj. Gjatë kësaj periudhe një orë muri e cila kishte qenë e ndërtuar nga Moors në shekullin e dymbëdhjetë, u transferua në katedralen e Comayaguas në 1636. Ajo është ora më e vjetër që funksionon në Amerikë.

Hondurasi u bë i pavarur nga Spanja më 15 shtator 1821. Minierat e argjendit ishin një faktor kyç në pushtimin spanjoll dhe popullimin e Hondurasit. Në fillim në to punonin vendas, më vonë në to punonin skllevër të sjellë nga Afrika kryesisht nga Angola.

Pas sulmit japonez në Pearl Harbor, Hondurasi u bashkua me Vendet Aleate në 8 dhjetor 1941. Më pak se një muaj më vonë, në ditën e parë të 1942, Hondurasi, së bashku me njëzet e pesë qeveri të tjera, nënshkruan Deklaratën e Kombeve të Bashkuara.

Në 1969, Honduras dhe Salvadori hynë në luftë me njeri tjetrin që njihet si Lufta e Futbollit.

Kishte tensione kufitare midis dy vendeve pasi Oswaldo López Arellano, një ish-president i Hondurasit, fajësoi përkeqësimin e ekonomisë nga numri i madh i emigrantëve nga Salvadori. Që nga kjo kohë, marrëdhëniet në mes të dy vendeve sa erdhën e u keqësuan dhe arritën kulmin kur Salvadori dhe Hondurasi u takuan për një tur eliminimi tre-raundësh ndeshje futbolli për Kampionatin e Botëror. Tensionet u shkallëzuan, dhe në 14 korrik 1969, Ushtria Salvadoriane filloi një sulm kundër Hondurasit. Organizata e Shteteve Amerikane negocioi një armëpushim i cili hyri në fuqi në 20 korrik, dhe solli një tërheqje të trupave Salvadorane në fillim të gushtit.

Faktorët që çuan në konflikt ishin një mosmarrëveshje kufiri dhe prania e mijëra salvadorianëve që jetonin në mënyrë të paligjshme Honduras. Pas Luftës një-javore të Futbollit në korrik 1969, shumë familje dhe punëtorë salvadorianë u dëbuan. Salvadori kishte rënë dakord për një armëpushim për të zgjidhur çështjen e kufirit, por më vonë Hondurasi i pagoi shpenzimet për dëmet të luftës refugjatëve të dëbuar.

 
Fort e San Fernando Omoa, e ndërtuar nga spanjollë për tu mbrojtur nga Piratët

Uragani Fifi shkaktoi dëme të rënda gjatë bregdetit verior të Hondurasit më 18 dhe 19 shtator 1974.

Nė 1998, uragani Mitch shkaktohet humbje aq masive sa që ish presidenti Honduran Carlos Roberto Flores pohoi se vendi u kthye pesëdhjetë vjet mbrapa. Uragani Mitch shkatërroi rreth 70% të të lashtave dhe rreth 70-80% të infrastrukturës së transportit, duke përfshirë pothuajse të gjitha urat dhe rrugët dytësore. Anembanë vendit u vranë rreth 5.000 njerëz dhe u plagosën rreth 12.000 të tjerë, u shkatërruan rreth 33.000 shtëpi dhe u dëmtuan rreth 50.000 të tjera. Humbjet gjithsej llogariteshin në 3 miliard dollarë.

Politika

Redakto
Artikulli kryesor: Politika e Hondurasit

Në Honduras janë të regjistruara pesë parti politike: Partia Kombëtare (Partido Nacional de Honduras: PNH), Partia Liberale (Partido Liberal de Honduras: PLH), Social-Demokratët (Partido Innovación y Social Unidad-Demócrata: PINU-SD), Social Kristianët (Partido Demócrata Cristiano-de Honduras: DCH), dhe Bashkimi Demokratik (Partido Unificación Democrática: UD). PNH dhe PLH kanë qeverisur vendin për dekada. Në vitet e fundit, nga rradhët e liberalëve kanë dalë pesë presidentë të shtetit: Roberto Suazo Córdova, José Azcona del Hoyo, Carlos Roberto Reina, Carlos Roberto Flores dhe Manuel Zelaya, dhe dy president nga radhët e nacionalistëve : Rafael Leonardo Callejas Romero dhe Ricardo Maduro.

Në vitin 1963, u krye një grusht ushtarak shteti kundër presidentit të zgjedhur në mënyrë demokratike Ramón Villeda Morales. Mbas kësaj vendin e qeverisën një sërë qeverish ushtarake deri më 1981, kur Suazo Cordova (PLH) u zgjodh president dhe Hondurasi ndryshoi nga një regjim autoritar ushtarak në civil.

Administrata e Presidentit Maduro privatizoi sektorin e telekomunikacioneve për të nxitur përhapjen e shpejtë e këtyre shërbimeve për popullsinë e Hondurasit. Që nga nëntori i vitit 2005, kishte rreth 10 kompani private të telekomunikacionit në tregun Hondurian, duke përfshirë dy kompani të telefonisë celulare.

Gazetat kryesore të vendit janë La Prensa, El Heraldo, Diario La Tribuna dhe Tiempo.

Një e zgjedhjeve presidenciale të Përgjithshëm dhe u mbajt në Nën 27, 2005. Manuel Zelaya i Partia Liberale e Honduras (Partido Liberal de Honduras: PLH) fitoi, me Porfirio Pepe Lobo i Partia Kombëtare e Honduras (Partido Nacional de Honduras: PNH) që vijnë në vend të dytë. PNH e sfiduar me rezultatet e zgjedhjeve, dhe Lobo Sosa nuk e pranojnë deri 7 dhjetor. Kah fundi i dhjetorit, qeveria të lëshuar në fund të përgjithshëm fletëvotimeve të numëruara, duke i dhënë fitoren Zelaya zyrtare. Zelaya u inaugurua si Honduras' president të ri në Jan 27, 2006. Qeveria e tij ka qenë përgjithësisht konsiderohet e brishtë dhe e ai nuk e mbajnë një shumicë në Kongresi Kombëtar.

Departamentet dhe komunat

Redakto
 
dikasterit ndarjen e 'Honduras'

Honduras është e ndarë në 18 departamenteve. Kryeqyteti i Tegucigalpa Qendrore e Qarkut i departamentit të Francisco Morazán.

Simbolet, shenjat

Redakto
 
Kombëtare lule, e orkide (orquídea)Rhyncholaelia digbyana
 
shpendi kombëtar,Ara Macao
  • Flamuri i Hondurasit përbëhet nga tre shirita të barabarta horizontale, në pjesën e sipërme dhe të poshtme ato janë blu që përfaqësojnë Oqeanin Paqësor dhe detin e Karaibeve. Shiriti qendror është i bardhë dhe përmban pesë yje blu që përfaqësojnë pesë shtete të Republikës Federale të Amerikës Qendrore.
  • Stema u krijua në 1825 është një trekëndësh barabrinjës, në bazën e tij ka një vullkan në mes të dy kështjellave, mbi të cilin gjejmë një ylber dhe diellin. Trekëndësh i vendosur në një zonë që laget nga dy dete. Rreth të gjitha këtij qëndron një mbishkrim në artë: "Republika e Honduras, e lirë, sovrane dhe e pavarur".
  • Himni Kombetar i Honduras është rezultat i një konkurs i realizuar në 1904 gjatë presidencës së Manuel Bonilla. Në fund, ai ishte poeti Augusto C. Coello që i dha fund deri të hymnit shkrim, me pjesëmarrjen e kompozitorit gjerman Karlos Hartling. Himni u miratua zyrtarisht në 15 nëntor 1915, gjatë presidencës së Alberto Membreño.
  • Lulja kombëtare është orkideja,Rhyncholaelia digbyana(e njohur siBrassavola digbyana); këtë lule të jashtëzakonshme kanë karakteristikat e bukurisë dhe shëndetit.
  • Druri kombëtar është Pisha e Karaibeve (Pinus caribaea', e cila është miratuar në 4 shkurt, 1927 gjatë Presidencës së Miguel Paz Barahona.
  • Kafshë kombëtare është dreri i bardhë (Odocoileus virginianus), i cili u miratua në 28 qershor, 1993 nga qeveria e Honduras si një masë për të shmangur gjuajtjen pa kriter.
  • hpendi kombëtar (Ara Macao), i takon familjes Psittacidae ushqehet me nektar lulesh, rrënjë, fruta etj.

Gjeografia

Redakto
Artikulli kryesor: Gjeografia e Hondurasit


 
'Honduras' është i rrethuar nga Karaibe detin (lartë), Nikaragua, një humnerë në Oqeani Paqësor, El Salvador (më e ulët e majta) & Guatemala (majtas)

Honduras kufizohet me Karaibe detin në veri dhe bregdet Oqeani Paqësor në jug nëpërmjet Gjirin e Fonseca. I Klima ndryshon nga tropikale në lowlands në përmbajtur në male. Të rajonet qendrore dhe jugore janë relativisht hotter dhe më pak i lagësht se e bregdetit verior.

Territorin e Honduran përbëhet kryesisht e maleve (~ 81%), por ka të ngushtë rrafshin përgjatë brigjeve, një numër i madh i pazhvilluar ultësirë xhungël La Mosquitia rajoni në verilindje, dhe e populluara ultësirë Sula në luginën veriperëndimore.

Në La Mosquitia, gënjeshtra e UNESKO botë-trashëgimisë site Rio Plátano biosferë Rezervė, me kokosi River i cili e ndan vendin nga Nikaragua.

Burimeve natyrore përfshijnë druri, ari, argjendi, bakrit, çojë, zink, hekur ore, antimony, qymyr, peshku, karkaleca, dhe hidrocentralit.

Islas de la Bahía dhe Swan Ishujt (Të gjitha të bregdetit veri off) janë pjesë e Honduras. Misteriosa Banka dhe Rosario Banka, 130–150 km (80-93 milje) në veri të Swan Ishujt, bien brenda EEZ e Honduras.

Ekonomia

Redakto
 
Hoteli i famshëm Gran Sula në qendër të San Pedro Sula

Ekonomia vazhdon të rritet ngadalë por shpërndarja e pasurisë është shumë e polarizuar me paga mesatare të ulëta. Rritja ekonomike në vitet e fundit ka një mesatare prej 7 % në vit e cila është një nga rritjet më të suksesshme në Amerikën Latine, por 50 % apo rreth 3,7 milion e popullsisë ende mbetet nën nivelin e varfërisë.

Është vlerësuar se ekzistojnë më shumë se 1,2 milion njerëz të cilët janë të papunë, norma e papunësisë është 27,9 %.

Hondurasi u shpall nga Banka Botërore dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar një nga vendet më të varfra në botë në vitin 2005.

Të dy e shërbimeve të energjisë elektrike (ENEE) dhe tokë-linjë telefonike shërbimeve (HONDUTEL) janë operuar nga agjencitë qeveritare, me ENEE marrin subvencione të rënda për shkak të problemeve financiare kronike. HONDUTEL, megjithatë, nuk është më një monopol, sektorin e telekomunikacioneve duke qenë e hapur për kompanitë e sektorit privat-pas 25 dhjetor 2005, ky ishte një nga kërkesat e para miratimit fillim të CAFTA. Ka kontrolle të çmimit në nafte, dhe të tjera të përkohshme të çmimeve bazë për kontrolle janë shpesh të kaluar për periudha të shkurtra nga Kongresi.

Pas viteve të rënies së dollarit amerikan kundër e Lempira ka stabilizuar në rreth 19 Lempiras për dollar. Në qershor 2008 e kursit të këmbimit në mes të Shteteve të Bashkuara dhe dollarë Honduran Lempiras ishte rreth 1 deri në 18,85.

Në vitin 2005 Honduras nënshkruan CAFTA (marrëveshjen e tregtisë së lirë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës). Në dhjetor 2005, Honduras' qytet me port kryesor Puerto Cortés u përfshi në ShBA Konteniereve Sigurimit Iniciativa.

Në 7 dhjetor 2006, SHBA Departamentet e Homeland Security (DHS) dhe Energjisë (femër) njoftoi faza e parë e Sigurt mallrave Iniciativa, një përpjekje të paparë për të ndërtuar portit ekzistues me masat e sigurisë nga SHBA rritjen e aftësisë së qeverisë federale të scan kontejnerëve për materiale bërthamore dhe radiologjike jashtë dhe më të mirë për të vlerësuar rrezikun e përbrenda kontejnerë. Faza fillestare e Sigurt mallrave përfshin vendosjen e një kombinim ekzistuese e teknologjisë bërthamore të provuar dhe pajisjet e zbulimit të huaj deri në gjashtë porte : Portit Qasim në Pakistan, Puerto Cortés në Honduras ; Southampton në Mbreteria e Bashkuar ; Salalah në Portin Albania ; Porti i Singaporit ; dhe Gamman Terminali në Portin Busan në Korea. Herët 2007 Qysh, portet kontejnerëve këto janë nga skanuar informacion për rrezatimi dhe faktorët e rrezikut para se të lejohet të niset për në Shtetet e Bashkuara.

Mjedisi

Redakto

Rajoni është konsideruar si një biodiversitetit hotspot për shkak të shumta bimėve dhe kafshëve specie që mund të gjenden atje. Ashtu si vendet e tjera në rajon, Honduras përmban gjerë burimeve biologjike. Kjo 43278 milje katrore (112.092 km²) pret vendin më shumë se 6000 lloje bimëve vaskulare, nga të cilat 630 (përshkruar deri tani) janë orkides ; rreth 250 reptiles Amfibet dhe, më shumë se 700 bird lloje, dhe 110 sisor llojeve, gjysma e tyre duke u bats. [nevojitet citimi]

Në rajonin e verilindore La Mosquitia gënjeshtra e Rio Plátano biosferë Rezervė, një ultësirë rainforest i cili është shtëpia e një larmi të madhe të jetës. Rezerva u shtua tek trashëgimisë botërore të UNESKO-s Faqe Lista në vitin 1982.

Honduras shi ka pyje, cloud pyjeve (e cila mund të rritet deri në pothuajse tre mijë metra mbi nivelin e detit), mangroves, savannas dhe vargjet malore me pisha dhe pemë lisi, dhe Mesoamerican pengesë sharrnajë Sistemit. Në Bej Ishujt janë bottlenose delfinët, manta rrezet, parrot peshku, shkollat e tingëllim blue dhe balenë peshkaqen.

Infrastruktura

Redakto

Në vitin 1976 kishte një vijë hekurudhore në gjatësi prej 1 700 km të shtrirë kryesisht në veri perendim të vendit ku shfrytëzohej kryekëput për transportimin e bananeve. Kryeqyteti nuk është i lidhur për këtë rrjetë hekurudhore (1976). Ndërsa nga rrjeti rrugorë i krijuar nga një vijë e gjatë 9150 km, vetëm 1400 ishin të asfaltuara. Shumë pjesë në verilindje të vendit nuk kanë shtege që të lidhen në rrjetin rrugorë. Për këtë arsye duket se rëndësi të madhe ka qarkullimi ajrorë. Ka port ndërkombëtare të ajroplanëve në kryeqytet dhe në qytetin Shën Pjetër Sula (San Pedro Sula), si dhe disa vende të vogla aterimi. Zbarkimi dhe ngarkimi i anijeve bëhet në disa porta detare si p.sh. në Puerto Cortes pranë karbit, Amapala dhe porti në ndërtim El Henecán në gjirin Foneseca.

Energjia

Redakto

I sektorin e energjisë elektrike në Honduras karakterizohet nga mbizotërim të individëve. Nga individët do të thotë se ajo është e elektrike kompanitë janë në pronësi private dhe nuk e integruara vertikalisht utility (përveç për rreth gjysma e brez kapaciteti) i quajtur ENEE (Empresa Nacional de Energía Electrica) ; një përpjekje të dështuara në 1994 për të unbundle veçantë në sektorin e ndërmarrjeve të ngarkuar gjenerimit të energjisë elektrike dhe shpërndarjes; ndajnë në rritje e gjenerimit termik gjatë dy dekadave; financiare të varfërit shëndetit të shtetit utility ENEE; mosbalancim midis relativisht të lartë industriale dhe relativisht të ulët për banim tarifave të energjisë elektrike; e larta të humbjeve teknike dhe komerciale në transmetimit dhe shpërndarjes; elektrike dhe mbulimi i ulët në zonat rurale.

Sfidat kryesore në këtë sektor janë :

  • Si për të financuar investimet ne prodhimin dhe transmetimin e në mungesë të një ose të shërbimeve të shëndetshëm financiarisht apo koncesionare e fondeve nga donatorët e jashtëm për këto lloje të investimeve;
  • Si të ri-bilancin e tarifave, shkurtuar të prapambetura dhe për të reduktuar humbjet komerciale - duke përfshirë edhe vjedhjen e energjisë elektrike - nxitjen e pa trazira sociale; dhe
  • Si e mjedisit për të pajtuar me shqetësimet e qeverisë për të ndërtuar dy objektive ri digave të mëdha dhe të shoqëruara hidrocentraleve.
  • Si për të përmirësuar qasjen në zonat rurale.

Furnizimi me ujë dhe kanalizimi

Redakto

Furnizimi me ujë dhe kanalizimi në Honduras ndryshon në masë të madhe nga qendrat urbane në fshatrat rurale. Qendrat e mëdha popullsisë në përgjithësi kanë modernizuar trajtimin e ujit dhe sistemet e shpërndarjes, megjithatë shpesh i cilësisë së ujit është e dobët për shkak të mungesës së mirëmbajtjes dhe trajtimin e duhur. Përgjithësisht të zonave rurale kanë bazë të sistemeve të ujit të pijshëm me kapacitet të kufizuar për trajtimin e ujit. Shumë zonat urbane kane sisteme qepës në vend për mbledhjen e ujërave të zeza, trajtimin e duhur megjithatë e ujërave të zeza është e pakët. Në zonat rurale, objekte sanitare janë në përgjithësi të kufizuara në bazë latrines dhe vë septike.

Shërbimet e ujit dhe kanalizimeve historikisht ishin siguruar nga AUTONOMO Servicio de Alcantarillas y Aqueductos (SANAA). Në vitin 2003, një të re "ujë ligjin" e cila u miratua bëri thirrje për decentralizimin e shërbimeve të ujit. Me ligjin e vitit 2003, komunitetet lokale kanë të drejtë dhe detyrë të zotërojnë, të veprojë, dhe kontrollin e tyre të ujit të pijshëm dhe sistemet e ujërave të zeza. Që nga miratimi i ligjit të ri, shumë së bashku komunitetet janë bashkuar për të adresuar çështjet e ujit dhe kanalizimeve mbi një bazë rajonale.

Shumë kombëtare dhe ndërkombëtare të organizatave jo-qeveritare kanë një histori të punuar në projekte të ujit dhe kanalizimeve në Honduras. Ndërkombëtare të grupeve të përfshijnë, por nuk kufizohen vetëm në, e Kryqi i Kuq, rrotullues Club, Catholic Relief Services, . waterforpeople.org / e ujit për Popullore, CARE, CESO-SACO dhe SHH.

Përveç kësaj, shumë organizatave qeveritare që punojnë në projekte përfshijnë: Unioni Evropian, USAID, e Korpusit të Inxhinierëve të Ushtrisë, Cooperacion Andalucia, e Qeveria e Japonisë, dhe shumë të tjerë.

Transporti

Redakto

Transporti në Honduras përbëhet nga infrastruktura e mëposhtme : 699 km i hekurudhave ;

Përgjegjësia për të politikave në sektorin e transportit mbështetet me Ministrinë e Punëve Publike, Transportit dhe Banesore (SOPRTRAVI pas saj spanjisht acronym).

Demografia

Redakto
Artikulli kryesor: demografia e Hondurasit
Stampa:Seealso

Sipas CIA World Factbook, Honduras ka një popullsi prej 7,48 milionë ; 90 % e popullsisë është Mestizo, 7 % indian amerikan, 2 % të zi dhe 1 % të bardhë.


90 % e popullsisë janë Honduran Mestizo (një përzierje të Amerindian dhe pasardhës Evropian). Rreth 7 % të popullsisë Honduran janë anëtarë të një nga shtatë grupet indigjene të njohura. Autokton i Konfederatës së Popujve të Honduras (CONPAH) dhe qeveria e shtatë Honduras count ndryshme indigjene grupe :

  • E Ch'orti ', Mayan një grup që jeton në veriperëndim, në kufirin me Guatemala ;
  • E Garifuna fliste një Arawakan gjuhën. Ata jetojnë të gjithë së bashku Karaibet bregdetin e Honduras, dhe në gjirin Ishujt ;
  • E Pech ose Paya Indians që jetojnë në një zonë të vogël në Olancho departamenti ;
  • E Tolupan (gjithashtu i quajtur Jicaque, "Xicaque", ose Tol), që jetojnë në Departamentin e Yoro dhe në rezervë të Montanës de la Flor dhe pjesë e departamentit të Yoro ;
  • E Lenca Indians që jetojnë në Valle Choluteca dhe departamenteve;
  • E Miskito Indians që jetojnë në verilindje bregdetin përgjatë kufirit me Nikaragua.

Kjo konfederatë dhe secili grup të veçantë të indigjene njerëzit kanë punuar, që nga vitet 1980, për bettering jetën e popujve vendës. Ndryshimi, megjithatë, ka qenë i pakapshëm si këtyre njerëzve ende përballen me dhunën dhe diskriminimin [nevojitet citimi].

Rreth 2 % e popullsisë është Honduras e zi, ose afro-Honduran, dhe kryesisht banojnë në të vendit në Karaibe apo bregdetit të Atlantikut. I zi popullsisë vjen nga një numër burimesh. Shumica janë pasardhës të West Indian ishujve sillen në Honduras si dhe indentured shërbyesve skllevër. Një tjetër grup të madh (rreth 150.000 sot) janë të Garifuna, pasardhës i një afro-Carib revoltuar kundër popullatës të cilat autoritetet britanike në ishullin e St Vincent forcë dhe u zhvendos në Belize dhe Honduras gjatë shekullit tetëmbëdhjetë. Garífunas janë pjesë e identitetit Honduran teatror nëpërmjet prezantimeve të tilla si Louvavagu [nevojitet citimi].

Honduras pret një palestinez komunitetit (shumica dërrmuese e të cilëve janë Kristian arabët). Palestinezët e arriti në vend në fund të 19. Dhe 20. Fillim shekuj, duke ngritur veten e tyre veçanërisht në qytetin e San Pedro Sula. E komunitetit palestinez, mirë të integruar në Honduras, është shquar në business, commerce, banking, industri, dhe politikë. Ekziston edhe një Lindjen aziatike komunitetit që në radhë të parë është Chinese tatëpjetë, dhe në një masë më të vogël Japoneze. Korean, Ryukyuan, Vietnamese gjithashtu përbëjnë një përqindje shumë e vogël për shkak të mbërritjes së tyre për të Honduras si kontratë laborers në vitet 1980 dhe 1990. Ka edhe një numër i vlerësuar 1000 Sumos (ose Mayangnas) që jetojnë në Honduras, shumica e të cilëve banojnë në Karaibe bregdetit [nevojitet citimi].

Megjithëse pluralizmi i Hondurans janë nominalisht katolik (47 % sipas 2007 CID-Gallup mbarëkombëtar sondazh), anëtarësim në kishës katolike romake është në rënie ndërsa anëtarësimi në kishat Protestante është në rritje. Ka lulëzuar anglikan, prezbiterian, Metodist, Shtatë-Dita Adventiste, Lutheran dhe Pentecostal kishave, dhe së bashku evangjelike kishat Protestante përbëjnë 36 % të popullsisë. Ka seminariste protestant. Praktikuesve e Buddhist, çifut ish, islam IC, Baha'i, Rastafari indigjene dhe prerje dhe religjioneve ekziston.

Kisha e Jezu Krishtit të kohëve të fundit Dita e Shenjtorëve (Mormons) pretendon rreth 120,000 anëtarë në Honduras si e në fillim të vitit 2007 (lds.org redaksi site) [nevojitet citimi].

Qysh nga 1975, emigrimit nga Honduras ka përshpejtuar si punë-kërkuesve dhe refugjatëve politikë të kërkuar një jetë më të mirë diku tjetër. Edhe pse shumë Hondurans kanë të afërm në Nikaragua, Spanja, Mexico, El Salvador dhe Kanada, shumica e të Hondurans që jetojnë jashtë vendit, janë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës [nevojitet citimi].

Kultura

Redakto
 
Të katedralen e Comayagua.
Artikulli kryesor: Kultura e Hondurasit

Feja dominohet nga anëtarët e kishës katolike të cilët përbëjnë 91 % të popullsisë. Ata janë anëtarë të kishës së provincës Tegurcigalapa.

Shkollimi i përgjithshëm i detyrueshëm dhe pa pagesë është i paraparë për moshat nga 6 deri në 13 vjeçare. Shkolla fillore është gjashtë vjeçare dhe mund të vazhdohet në shkollë të mesme e cila ndryshon nga 3 deri 5 vjet. Hondurasi ka një universitet shtetërorë në kryeqytet, të themeluar më 1847 i cili ka rreth 7 500 student (1980) me një kompleks të bibliotekës. Shkalla e analfabetit në vitin 1968 sillej rreth 55 % ndërsa të dhënat shtetërore për arsim në vitin 1974 kapnin shumën 64 mil. L (21,7 % të buxhetit të përgjithshëm apo 3,3 të prodhimtarisë së përgjithshme shoqërore d.m.th të BPV-së).

Piktor i shquar është Jose Antonio Velásquez. Të tjera të rëndësishme përfshijnë piktorëve Carlos Garay, dhe Roque Zelaya. Dy prej Honduras' shkrimtarëve janë më të dukshëm dhe Froylan Turcios Ramón Amaya Amador. Të tjerat përfshijnë Marco Antonio Rosa, Roberto Sosa, Lucila Gamero de Medinës, Eduardo Bähr, Amanda Castro, Havier prill Espinoza, Teófilo Trejo, dhe Roberto Quesada. Disa nga Honduras' dukshëm muzikantë përfshijnë Rafael Coello Ramos, Lidia Handal, Victoriano Lopez, Guillermo Anderson, Victor Donaire, Francisco Carranza dhe Camilo Rivera Guevara.

Hondurans janë shpesh të referuara si Catracho ose Catracha (fem) në spanjisht. Fjala ishte coined nga Nicaraguans dhe i fundit vjen nga emri i Përgjithshëm Honduran spanjisht Florencio Xatruch, i cili, në 1857, të udhëhequr nga forcat e armatosura Honduran kundër pushtimit nga një tentativë North American adventurer William Walker. Pseudonim i konsiderohet kompliment, nuk nënçmues. Kryesore është gjuha e folur nga një spanjisht 93,6 përqind si gjuhë amtare. Dhe si të parë dhe të dytë është folur nga 95 përqind. Në gjuhë të tjera që janë të pakicave dhe të folur nga më pak se 4 për qind, janë Amerindian gjuhë, dhe në ishujt pranë bregut anglisht (e folur nga më pak se një 0,3 përqind).

Honduras Kjo Java është një javor gjuhës Angleze gazeta e cila është botuar për shtatëmbëdhjetë vjet në Tegucigalpa. Në ishujt e Roatan, Utila dhe Guanaja, e Bej Ishujt Zëri ka qenë një burim i lajmeve mujore që nga viti 2003.

Honduran cuisine e gjerë e bën përdorimin e kokosit, në të dy ushqime të ëmbël dhe i shijshëm, e madje edhe në soups.

José Francisco Saybe teatër në San Pedro Sula është shtëpia e të Círculo Teatral Sampedrano (teatror Rrethi i San Pedro Sula).

Festat

Redakto

Disa nga Honduras e festave kombëtare përfshijnë Honduras Dita e Pavarësisë në 15 shtator dhe Children's Day ose tej del Niño, i cili është i famshëm në shtëpitë, shkollat dhe kishat në 10 shtator ; në këtë ditë, fëmijët të marrin dhurata dhe kanë të ngjashëm me partitë e Krishtlindjeve ose ditëlindjen festimeve. Disa lagje kanë piñatas në rrugë. Ditët e tjera të pushimeve janë të Pashkëve, Maundy Enj, Mirë Pre, Dita e Soldier (3 tetor për të festuar lindjen e Francisco Morazán), Krishtlindjeve, El tej de Lempira në 20 korrik, dhe të Vitit të Ri. Dita e Pavarësisë Honduras Festimet fillojnë herët në mëngjes me Marshim bende. Çdo bandë wears ngjyra të ndryshme dhe veçoritë cheerleaders. Festë Catracha ndodh kjo njëjtën ditë: tipike Honduran ushqimeve të tilla si fasulet, tamales, baleadas, yucca me chicharron, dhe tortillas janë ofruar. Në prag të Krishtlindjeve, populli ribashkuar me familjet e tyre dhe miq të ngushtë të kanë darkë, pastaj ngecet paraqet në mesnatë. Në disa qytete të fishekzjarreve dëgjuar dhe janë parë në mesnatë. Në prag të Vitit të Ri ka ushqim dhe "cohetes", fishekzjarre dhe festime. Ditëlindje janë edhe ngjarje të madhe, dhe të përfshijë të famshëm "piñata", e cila është e mbushur me surpriza candies dhe për fëmijët e ftuar. La Feria Isidra është i famshëm në La Ceiba në fund të majit Një qytet i vendosur në bregdet. Kjo zakonisht është e quajtur "Miqesi Carnaval". Njerëz nga e gjithë bota të vijë për një javë e festave. Çdo natë ka pak carnaval (carnavalito) në një lagje. Së fundi, të shtunën ka një paradë e madhe me pluskues dhe tregon me njerëz nga Brazili, New Orleans, Japonia, Xhamajka, Barbados dhe shumë vende të tjera. Kjo festë është shoqëruar edhe nga Qumësht Panairit, ku shumë Hondurans ardhur për të nxjerr në prodhimet e tyre bujqësore dhe kafshët.

Folklori

Redakto

Legjendat dhe zanash pilë janë epërm brenda Honduras kulturës, Lluvia de Peces (Fish shiut) në shembull të kësaj. Legjendë e të El Cadejo dhe La Ciguanaba (La Sucia) edhe popullore.

Gjatë viteve 1960-70s dhe nëpër mes 80s Honduras Radio Noticias (HRN), një radio lokale Honduran, ishte i vetmi i cili transmetohet këto histori folklorike. Ky program u quajt "Cuentos y Leyendas de Honduras". Tregojnë Kjo ishte përgjegjës për përhapje të tregimeve popullore në vend.

Sporti

Redakto

futbol (e futbollit), është sporti më popullor në Honduras. Informacion mbi ekipet, konkurse lojtarët dhe është në dispozicion në këto artikuj :

Shih edhe

Redakto

Stampa:Portal box

Artikulli kryesor: Lista e lidhura me tema Honduras


Bibliografia

Redakto
  • Në Adventures Natyra: Honduras; James D. Gollin
  • Mos kini frikë, i huaj: Një Honduran Grua flet nga zemra: The Story e Elvia Alvarado; Medea Benjamin
  • Honduras: The Making e Republikës një banane; Alison Acker
  • Honduras: Shtetit për Shitje; Riçard Lapper, Xhejms piktori
  • Brenda Honduras; Kent Norsworthy dhe Tom Berry
  • La Mosquitia: Një Udhëzues për Savannas, Pyjeve dhe shiut breshkë gjuetarët; Derek Parent
  • Handbooks Moon: Honduras; Christopher Humphrey
  • Reinterpreting e Republikës banane: Rajoni dhe shtetit në Honduras, 1870-1972; Dario A. Euraque
  • Shtatë emrat për Bellbird: Konservimi në Gjeografi Honduras; Mark Bonta
  • Ulysses Travel Guide: Honduras; Eric Ilamovitch
  • Shtetet e Bashkuara në Honduras, 1980-1981: Një Ambasadori autobiografi e; Jack R. Binns
  • I Luftës e Dispossessed: Honduras dhe El Salvador, 1969; P. Thomas Anderson

Referimet

Redakto

http://www.answers.com/topic/honduras https://www.cia.gov/library/publications/world-factbook/print/ho.html[lidhje e vdekur]

Lidhje të jashtme

Redakto
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Hondurasi&oldid=2577310"