Wikipedia

Lista e vendeve të emërtuara sipas Josip Broz Titos

Gjatë presidencës së Josip Broz Titos dhe në vitet pas vdekjes së tij më 1980, disa vende në Republikën Socialiste Federative të Jugosllavisë dhe në mbarë botën u emëruan ose u riemëruan për nder të tij si pjesë e kultit të tij të personalitetit. Që nga shpërbërja e Jugosllavisë, disa qytete dhe sheshe në vendin e mëparshëm kanë rikthyer emrat e tyre. Shumë rrugë u emëruan me emrin e Titos, si në ish-Jugosllavi ashtu edhe gjetkë, si nder për një personalitet të huaj.

Qytetet e emërtuara më parë sipas Titos Redakto

Gjithsej tetë qytete dhe qyteza u emëruan sipas Titos. Menjëherë pas Luftës së Dytë Botërore, katër komuna, roli i të cilave në lëvizjen e rezistencës partizane u perceptua si i rëndësishëm, fituan mbiemrin "Titos" (lokalisht Titov/Titova/Titovo), ndërsa kryeqyteti i republikës më të vogël federale të Malit të Zi u riemërua Titograd (Tito-qytet). Pas vdekjes së Titos në vitin 1980, u shtuan edhe katër qytete të tjera, gjithsej nga një në secilën nga gjashtë republikat federale jugosllave dhe dy krahina autonome. Këto ishin si më poshtë:

Mali i Zi Redakto

  • Titograd, 13 korrik 1946 – 2 prill 1992 – Podgorica

Bosnja dhe Herzegovina Redakto

Kroacia Redakto

  • Titova Korenica, 5 dhjetor 1945 – 7 shkurt 1997 – Korenica

Serbia Redakto

Sllovenia Redakto

  • Titovo Velenje, 10 tetor 1981 – 17 korrik 1990 – Velenje

Maqedonia Veriore Redakto

  • Titov Veles, 1946–1996 – Veles

Me shpërbërjen e Jugosllavisë, çdo qytet u riemërua.

Rrugët dhe sheshe Redakto

 
Vende në botë me rrugë të emërtuara për Marshallin Tito

Shumë qytete në vendet e ish-Jugosllavisë dhe në vende të tjera kanë rrugë dhe sheshe me emrin e tij.

Sllovenia Redakto

  • Ilirska Bistrica: Trg Maršala Tita (sheshi kryesor)
  • Jesenice: Cesta Maršala Tita
  • Koper: Titov trg (sheshi kryesor)
  • Logatec: Titova ulica
  • Lubjana: Titova cesta (u riemërua në Slovenska cesta (Sllovenia Avenue) në vitin 1991); Titova cesta, një pjesë e Štajerska cesta e quajtur pas Titos në vitin 2009. Pas vendimit të rrugës Tito në Slloveni u riemërua në Štajerska cesta.
  • Maribor: Titova cesta (rruga kryesore), Titov most (ura e Titos)
  • Postojna: Titov trg (sheshi kryesor), Titova cesta
  • Radeče: Titova ulica
  • Radenci: Titova cesta
  • Senovo: Titova cesta
  • Slovenska Bistrica: Titova cesta
  • Tolmin: Trg Maršala Tita (sheshi kryesor)
  • Velenje: Titov trg (sheshi kryesor me statujën më të lartë të Titos në botë)

Në vitin 2011, 2 vjet pasi një rrugë në Lubjanë mori emrin e Titos, Gjykata Kushtetuese e Sllovenisë vendosi se emërtimi i një rruge të re me emrin Josip Broz Tito ishte jokushtetues. Gjykata vendosi njëzëri se Tito simbolizon shkelje të rënda të të drejtave të njeriut dhe se emërtimi i rrugës me emrin e tij lavdëron regjimin totalitar dhe cenon dinjitetin njerëzor.[1][2] Në vitin 2020, Gjykata Kushtetuese e Sllovenisë lejoi një referendum kundër riemërtimit të rrugës së Titos në Radenci. Për dallim nga vendimi për rrugën në Lubjanë, rruga në Radenci kishte marrë emrin e Titos më shumë se 40 vjet më parë; gjykata hodhi poshtë pretendimin e kryetarit të bashkisë se një referendum për të mbajtur emrin do të shkelte kushtetutën.[3]

Kroacia Redakto

 
Busta e Josip Broz Tito në Parkun Tito (Titov park) në Pula, Kroaci

Ndryshimet e emrit njoftohen në Selce, Varaždinske Toplice dhe Velika Gorica.

Të mëparshme
  • Karlovac: Trg Josipa Broza Tita (now Trg hrvatskih branitelja)
  • Šibenik: Poljana maršala Tita (now Poljana)
  • Mursko Središće: Ulica Josipa Broza Tita (now Ulica Republike Hrvatske)
  • Zadar: Obala Maršala Tita (now Obala kralja Petra Krešimira IV)
  • Zagreb: Trg maršala Tita (tani Trg Republike Hrvatske). Në shkurt 2008, 2,000 protestues u mblodhën në sheshin Josip Broz të Zagrebit, i cili është vendi i Teatrit Kombëtar Kroat, për të kërkuar që ai të riemërohej në Shesh Teatri.[4] Megjithatë, qindra antifashistë e akuzuan këtë turmë si revizioniste dhe neoustashiste dhe përpjekja për ta riemërtuar dështoi.[5] Presidenti kroat Stjepan Mesiq kundërshtoi publikisht riemërtimin.[6] Megjithatë, sheshi u riemërua në Sheshi i Republikës së Kroacisë nga kryetari i bashkisë [[Milan Bandiq më 2017.[7]
  • Zaprešić: Ulica maršala Tita (tani Rruga Kardinal Aloysius Stepinac)
  • Varaždinske Toplice: Ulica Maršala Tita (tani Rruga dr. Franjo Tugjman)
  • Velika Gorica: Trg maršala Tita (tani Trg grada Vukovara)

Bosnja dhe Herzegovina Redakto

 
Ulica Maršala Tita në Sarajevë

Të vetmet qytete në Republika Srpska që emërtojnë një rrugë me emrin e Titos janë Kozarac dhe Srebrenica; të gjitha qytetet e tjera janë në Federatën e Bosnjës dhe Hercegovinës

Të mëparshme
  • Bugojno: Ulica maršala Tita (now Sultan Ahmedova)

Serbia Redakto

Vojvodina
Të mëparshme
  • Beograd: Maršala Tita (the main street, renamed back to Srpskih Vladara in 1992, now Kralja Milana)
  • Zemun: Ulica maršala Tita (the main street, renamed back to Glavna ulica, meaning "main street")
  • Šabac: Maršala Tita (the main street, renamed to Gospodar Jevremova in 2005.)
  • Ruma: Maršala Tita (the main street, renamed back to Glavna ulica, meaning "main street")
  • Užice: Maršala Tita (the main street, renamed to Dimitrija Tucovića street)
  • Jagodina (Svetozarevo 1946–1992): Maršala Tita (the main street, renamed to Kneginje Milice in 1992)
  • Kikinda: Maršala Tita (rruga kryesore, e riemërtuar në Kralja Petra I në vitin 1993) dhe Titov trg (sheshi kryesor, i riemërtuar Trg srpski dobrovoljaca në vitin 1993)[8]
  • Zrenjanin: Maršala Tita (rruga kryesore, e riemërtuar në Kralja Aleksandra në vitin 1992)
  • Novi Sad: Bulevar maršala Tita (u riemërua në Bulevar Mihajla Pupina në vitin 1992)
  • Batajnica: Josipa Broza-Tita (rruga kryesore, e riemërtuar në Majora Zorana Radosavljevica në vitin 2004)
  • Temerin: Maršala Tita (the main street, renamed to Novosadska during 1990s)

Mali i Zi Redakto

Të mëparshme
  • Cetinje: Titov trg (now Dvorski trg)
  • Ulcinj: Bulevard maršala Tita (tani Bulevardi Gjergj Kastrioti - Skënderbeu)

Maqedonia Veriore Redakto

 
Rruga Marshal Tito në Shkup. (26 korrik 1963, Ushtria Popullore Jugosllave mbështet materiale për tërmetin)
Të mëparshme

Algjeria Redakto

Angola Redakto

  • Luanda: Rua Marechal Tito Presidente

Brazil Redakto

Kamboxhia Redakto

Qipro Redakto

Egjipti Redakto

Etiopia Redakto

Franca Redakto

Gana Redakto

  • Accra: Josif Broz Tito Avenue

India Redakto

Italia Redakto

Kazakistani Redakto

Maroku Redakto

Nigeria Redakto

Rusia Redakto

Tunizia Redakto

Ukraina Redakto

Zambia Redakto

Majat e maleve Redakto

Maqedonia Veriore Redakto

Asteroid Redakto

Galeria Redakto

Referime Redakto

  1. ^ Text of the decision U-I-109/10 of the Constitutional Court of Slovenia, issued on 3 October 2011, in Slovene: http://odlocitve.us-rs.si/usrs/us-odl.nsf/o/AB6C747BE8DF7AF3C125791F00404CF9 Arkivuar 2014-10-26 tek Wayback Machine
  2. ^ Naming Street After Tito Unconstitutional. Slovenia Times, 5 October 2011 http://www.sloveniatimes.com/naming-street-after-tito-unconstitutional Arkivuar 31 janar 2017 tek Wayback Machine
  3. ^ Tito's Street Keeps its Name, 24ur, published on 27 July 2020 https://www.24ur.com/novice/slovenija/titova-cesta-v-radencih-ostaja-titova.html
  4. ^ "Thousands of Croatians rally against 'Tito' square Arkivuar 2008-02-17 tek Wayback Machine". Agence France-Presse (9 February 2008). Accessed 12 November 2009.
  5. ^ "Prosvjed protiv imena Trga maršala Tita na rubu incidenta, intervenirala i policija" (në kroatisht).
  6. ^ "Dispute over Name of Zagreb's Tito Square". Balkan Travellers. Accessed 12 November 2009.
  7. ^ Balkan Insight
  8. ^ "Gazda Bon preči od radnika" (në serbisht). Glas javnosti. 29 korrik 2003. Marrë më 7 qershor 2022.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_e_vendeve_të_emërtuara_sipas_Josip_Broz_Titos&oldid=2579750"