Wikipedia:Projekti Fjalori/R

Gjendeni në njëren nga vitrinat paraqitëse të përmbjatjeve të faqeve Wikipedia:Projekti Fjalori.

Wikipedia Projekti Fjalori				Wiktionary Shiko për: R , në Fjalorin e gjuhës shqipe
Ky projekt është pjesë ndihmese për redaktorët e Wikipedia, Enciklopedia e Lirë dhe shërben që të mblidhen shprehjet nga lëmi të ndryshme të folura në ditët e përditshme dhe pas pastrimit të barbarizmave barten tekë Fjalori i gjuhës shqipe. Vini Re! Ndër shprehjet dhe fjalët të shkruara më poshtë, ka dhe barbarizma dhe fjali që tregojnë për ndonjë veprim të caktuar dhe vetëm si të tilla e kanë kuptimin e plotë. Për këtë keni parasyshë që një shprehje përdoret në disa lëmi dhe shënimi i plotë i saj pas fjalës së parë - shërben për lidhje me kuptimin enciklopedik - është i mirëseardhur. P.sh. Akademia , Akademia e Shkencave, Akademia e Shkencave e Shqipërsë etj ...
Si funksionon? Shtypeni shkronjën pranë numrave rendorë të seksioeve (titujve) dhe shkruajeni fjalën në fushën që do të hapet. Shtypeni Kryej ndryshimet me këtë edhe është bërë futja në regjistër. Paraqitja e ndryshimit bëhet vetëvetiu, në disa fleta që përdoren për sortime sipas lëndëve dhe sipas shkronjave. Nëse dëshironi të shikoni ndryshimet e bëra në regjistrin e lëndës përkatëse kthehuni prapa. Kthimi nga ku keni bërë ndryshimin është i lehtë sepse në çdo fletë, lartë në anën e majtë (përfundi titullit të fletës) gjendet lidhja Wikipedia:Projekti Fjalori| pas së ciles pason lidhja për lëndën pjesë e së cilës është "shkronja" Nëse dëshironi të shikoni ndryshimet e bëra në regjistrin e shkronjës përkatëse ju nevojitet të gjeni shkronjën përkatëse në faqen Wikipedia:Projekti Fjalori aty gjendet regjistri i plotë.
Lexo :

Hape seksionin për germën :
A	B	C	Ç	D	Dh
E	E	F	G	Gj	H
I	J	K	L	Ll	M
N	Nj	O	P	Q	R
Rr	S	Sh	T	Th	U
V	X	Xh	Y	Z	Zh
Terminologji proesionale W
Udhëzime Shiko këtu për projektin Shiko diskutimet këtu për këtë faqe
Vitrinat e "Projekti Fjalori" sipas:
lëmive				ABC-së
Gjuhë dhe Letërsi Arkeologjia Arsimi Baleti Biznes Ekonomia Film Fizika Informatika Interneti Inxhenieria Judikatura Kimia Komunikacioni Kopshtaria Kuzhina Matematika Mitologjia Mjekësia Muzika Piktura Gjeografia				A B C Ç D Dh E E F G Gj H I J K L Ll M	N Nj O P Q R Rr S Sh T Th U V X Xh Y Z Zh
Lista nga kjo lëmi:
Lista tjera:
Papëve Radio Televizioneve Skulpturave Aparateve elektrike Aktorëve Biografive Drejtimeve muzikore Elementeve të ndërtimtaris Festave fetare Festave ndërkombëtare Filmave Filmave shqip Insekteve Kafëshve Këngëtarëve dhe grupeve shqiptare Librave Sporteve Video lojrave Automjeteve Motove kombëtare Lista e produkteve ushqimore Lista e programeve për PC Përvjetoreve historike Shfaqjeve teatrale Shteteve Teknologjive Universiteteve Bimëve Botuesve shqiptarë Emrave shqiptarë (f) Emrave shqiptarë (m) Festave Filmave Bibliotekave Lëmive Personalitetve shqiptare Shkrimtarëve shqiptar Wikipedias

Gjuhë dhe letërsi

R

• Radiodramë-a
• Rapsod-i
• Realizëm-i
• Recension-i
• Redaktim-i
• Redif-i
• Remarkë-a
• Replikë-a
• Reportazh-i
• Retiçencë-a
• Retorikë-a
• Rezonër-i
• Rimë-a
  • Rima e brendshme
  • Rima femërore
  • Rimë fillestare
  • Rimë mashkullore
• Rinjohje-a
• Ritëm-i
• Roman-i
• Romancë-a
• Romansero
• Romantizëm-i
• Rondo
• Rubai-a
• Runet

Folklorë

R

rajti - rriti, rrajt! - rrit!

rakitë ~a ef. shm. ~a (sërb.) (bot. sali purpures) shelg.

rametë ~a ef. shm. ~a dru me degë e degëza, lidhur në dy tri vende për të qëndruar tubë, që përdoret edhe për të fshirë oborrin.

razboj ~i em. shm. ~ (sërb.) vek, avlëmend.

razi, e plk. (or.)

red ~i (ret) em. shm. ~a (sërb.) rend, radhë.

repcan ~i em. shm. ~a, i leckarosur, zhelan; i varfër.

resme ~mja ef. shm. ~ (or.)

resëm ~smi, në kontekst: domethënie.

resmi ndf. (or.)

rezak ~i (~u) em. ushqim.

riz^e, riza, - shih: iz^e.

rubin, robin, njeriun.

rumbumrub (rub më rub) - copë më copë.

rue - ruajtur.

rusat ~i em. shm.~e afat, rok.

Arkeologji

R

Arësim

R

• Reflektimi
  1. ...
  2. reflektimi / reflection: është procesi i analizës kritike që përfshin si elementin njohës edhe atë afektiv. Procesi i reflektimit ndaj mësimdhënies përfshin: të menduarit kritik, vetëdrejtimin, zgjidhjen e problemit, të menduarit krijues.

• Regullorja
  1. ...

• Religjioni
  1. ...

Balet

R

Fizikë

R

• r
  1. ...
• R
  1. ...
• Rënja
  1. Rënia e lire
  2. - rënia e trupave vetem nen veprimin e gravitetit
• Rezistenca
  1. - madhesi fizike
  2. Reistenca elektrike - pengesat qe i behen rrymes nga peçuesi, (madhësi fizike)
  3. Rezistenca e mjedisit -

Film

R

• Regjisor
• "Racionalizatorët e një kombinati" 1976
• "Radiostacioni" 1979
• "Rikonstruksioni" 1988 TV
• "Rekuiem" 1985
• "Reportazh nga Kurbneshi" 1961
• "Reportazh nga Këmishtaj" 1975
• "Reportazh nga Mirdita" 1969
• "Reportazh nga Tropoja" 1975
• "Revolja e humbur" 1995 TV
• "Riatdhesimi i ushtarëve grekë" 1956
• "Riatdhesimi i ushtarëve grekë" 1980
• "Rimodelim" 2000
• "Rini heroike" 1964
• "Riza Burja" 1980
• "Riza Cerova" 1978
• "Roje vigjilente" 1975
• "Roskidë" 1983
• "Rozafat" 1974

Ekonomi

R

• Rabati
  1. (Ulje çmimesh) me rastin e shitjes apo furnizimit
• Rafineria
• Remitanca - fjalë e huazuar nga guha angleze (Remittances) që tenton të zëvendsoj fjalën Dërgesa monetare e emigrantëve
• Renta
• Rentabiliteti
• Resurse humane - fjalë e huazuar nga guha angleze (Human resources) që tenton të zëvendsoj fjalën Fuqia puntore që shpesh për shkaqe ideologjike të trashëguara nga e kalura përdoret edhe si Burime/Pasuri njerëzore.

Informatikë

R

• RAM
  1. Shqip: RAM : (I) Shkurtesë për Random Access Memory. RAM është element që bën ruajtjen e informatave, ku informata mund të lexohet në çfarë do rendi. Në RAM zakonisht mund të shkruhet dhe lexohet, dhe përdoret për informatat të cilat vazhdimisht ndyshojnë....

• RCAT
  1. Shqip: RCAT : Shkurtesa për Recess Channel Array Transistor. Kjo teknologji që është pronë e Samsung është publikuar me 2003. RCAT zvogëlon hapësirën e tranzitorave duke zbatuar dizajnin struktural 3D. Kjo rrit nivelin e integrimit dhe denzitetin e hapësirës për t...

• RDA
  1. Shqip: QLBSh : RDA është shkurtesë për Remote Database Access ose Qasje e Largët e Bazës së Shënimeve.

• RDRAM
  1. Shqip: RDRAM // Rambus Dynamic Random Access Memory është nënsistem i memories që ofron transfer të shënimeve deri në 1.6 trilion bajta për sekondë. Nënsistemi është i përbërë nga RAM, RAM kontrolleri dhe bus-i që lidhë RAM për mikroprocesorë....

• Receiver
  1. receiver - Shqip: pranuesi // Pajisje roli i të cilës është pranimi i sinjaleve dhe përdorimi apo shëndrimi i tyre për qëllime të caktuara. Pranuesi është pajisje elektronike e cila përmban qarqet e nevojshme për manipulimin e sinjalit elektromagnetik....

• Rekurzioni
  1. recursion / Shqip: rekurzion // Procesi kur një funksion e thërret(aktivon) vetveten derisa të arrihet një kusht i caktuar i ndaljes.

• regex
  1. Shqip: regex : regex është shkurtesë për "regular expressions". Regex është varg (Ang:string) me simbole të veçanta të cilat e përshkruajnë një bashkësi të vargjeve ne bazë të rregullave sintaksore. Regex përkrahen nga shumë gjuhë programuese dhe editor teksti për ...

• Regjistri
  1. ...
  2. Registry

• RF
  1. Shqip: RF : Shkurtesë për Radio Frequency. RF është sistem telemetrik për transmetimin e shënimeve nëpër frekuenca të radios. RF janë valët në brezin prej 10 KHz deri më 300 GHz.
  2. RFID shkurtes për Radio Frequency Identification shiko RFID

• RFC
  1. Shqip: RFC : është shkurtesa për Request For Comments. Kjo është një mbledhje e madhe e dokumenteve që përshkruajnë protokolet, sistemet dhe procedurat e përdorura nga interneti. P.sh. protokolet si IP, SNMP, TCP,...

• Rout
  1. ...
  2. Sistemi (Rout-Gateway)

• RFID
  1. Shqip: RFID : Radio Frequency Identification është teknologji që përdoret për identifikim. Në RFID radio frekuencat përdoren për transmetimin e sinjalit i cili identifikon apo përmban shënimet e nevojshme për ndonjë qëllim....
• RISC
  1. Shqip: RISC : Akronim për "Reduced Instruction Set Computer". RISC është arkitekturë e procesorëve që përdorë më pak instuksione për të kryer operacione të ndryshme. Procesorët RISC përmbajnë më pak tranzistorë sesa Procesorët CISC....

• RSA
  1. Shqip: RSA : Teknologji enkriptuese e bazuar në çelsin publik e zhvilluar nga RSA Data Security Inc. RSA është shkurtesa për Rivest, Shamir dhe Adelman, zbuluesit e kësaj teknike. RSA është e bazuar në parimin që shumëzimi i dy numrave prim është i lehtë por zbul...

Internet

R

• Request
• Response
• Routing term ne Sistemi (Rout-Gateway) // Rruga el. / Udha el.
• Rout term ne Sistemi (Rout-Gateway) // Rruga el. / Udha el.
• RS-232

Drejtësi rakordim

Kimi

R

• radioaktiviteti - veti e trupave
• Reaksion kimik - zbërthim i elementeve

Komunikacion

R

Kopshtari

R

Kuzhinë

R

• Rakia
• Recepti
• Ruvenia

Matematikë

R

• René Dekarti (në latinisht edhe Renatus Cartesius, gjermanisht Descartes, lindur më 31 mars 1596 në La Haye, Touraine - 11 shkurt 1650, Stokholm), filozof francezë.
• Relacioni - raportet, lidhëshmërit, mardhënjet ndërmjet elementeve të bashkësis apo bashkësive
  1. Në bashkësinë jo të zbrazët $\textstyle {A}$ është përkufizuar relacioni binar $\textstyle {\rho }$ në qoftë se për çdo dy elemente $\textstyle {a,b\in A}$ është përcaktuar njëra nga vetitë : (1) $\textstyle {a\rho b}$ ose (2) $\textstyle {a{\overline {\rho }}b}$ (lexo : a nuk është në relacion rho me b).
     1. Relacion binar $\textstyle {\rho }$ në $\textstyle {A}$ quhet relacion i ekuivalencës, nëse është refleksiv, simetrik dhe transitiv.
     2. Relacioni binar $\textstyle {\rho }$ në $\textstyle {A}$ quhet relacion i renditjes, nëse është refleksiv, antisimetrik dhe transitiv.
     3. Relacioni binar $\textstyle {\rho }$ në $\textstyle {A}$ është relacion refleksiv, nëse secili element i $\textstyle {A}$-së është në relacionin $\textstyle {\rho }$ me vetvetën.
     4. Relacioni binar $\textstyle {\rho }$ në $\textstyle {A}$ quhet relacion rigoroz i renditjes, nëse është irefleksiv, antisimetrik dhe transitiv.
     5. Relacioni binar $\textstyle {\rho }$ në $\textstyle {A}$ është relacion simetrik, nëse nga raporti $\textstyle {a\rho b}$ rrjedh $\textstyle {b\rho a}$.
     6. Relacioni binar $\textstyle {\rho }$ në $\textstyle {A}$ është relacion transitiv, nëse nga raportet $\textstyle {a\rho b}$, $\textstyle {b\rho c}$rrjedh $\textstyle {a\rho c}$.
• Renditja
  1. Relacioni binar $\textstyle {\rho }$ në $\textstyle {A}$ quhet relacion i renditjes, nëse është refleksiv, antisimetrik dhe transitiv.
• Refleksivi
  1. Relacioni binar $\textstyle {\rho }$ në $\textstyle {A}$ është relacion refleksiv, nëse secili element i $\textstyle {A}$-së është në relacionin $\textstyle {\rho }$ me vetvetën.

Mitologji

R

• Rea
  1. Rea, bija e Uranit dhe e Gjeas, gruaja e Kronit dhe nëna e Zeusit, Poseidonit, Hadit, Vestës dhe Demetrës (e Kronidëve). Ajo nderohej me shumë në Kretë. Sipas legjendës në këtë ishull, në një shpellë të thellë ajo lindi birin e saj më të vogël, Zeusin. Aty Rea e fshehu të birin nga babai i egër, kurse këtij të fundit i dha të gëlltiste në vend të djalit një gur të mbështjelluë me shpërgëj. Kroni nuk e kuptoi redhinë e gruas. Në hyrjen e shpellës priftërintëe Reas, kuretët u binin mburojave me shpatë sa herë që Zeusi i vogël qante, me qëllim që Kroni të mos dëgjonte britmat e foshnjës dhe Zeusi të mos pësonte atë fat që pësuan vëllezërit dhe motrat e tij. (Sipas legjendës, Kroni ishte paralajmërar se do të shfronësohej nga një prej bijve të tij, prandaj gëlltiste çdo fëmijë që lindte e shoqja). Kulti i Reas shkrihej me kultin e hyjneshës së Azisë së Vogël, Cibelë, të cilën gjithashtu e quanin Nënë e Madhe. Kulti i Reas - Cibelë shoqërohej me origji. Që nga shekulli III para e. s. kulti u fut në Romë, ku nderohej me emrin Nëna e Madhe. Atë e paraqitnin si një grua të fuqishme. Në kokë mbabte një kurorë dushku, për të treguar se njerëzit dikur ishin ushqyer me frutat e kësaj peme. Kullat që rrethonin kokën e saj tregonin qytetet që ishin nën mbrojtjen e hyjeshës. Ajo qëndronte në një qerre të tërhequr nga luanët, nganjëherë ishte rrethuar me kafshë të egra. Hyjneshës zakonisht i kushtonin drurin e dushkut dhe të pishës. Në fenë greke kulti i Reas shkrihej me atë të Kronit dhe të Zeusit.

Mjekësi

R

Muzikë

R

• Raci - pjesë e lahutës
• Raasi - term
• Rap - lloj këndimi
• Rapsodi - lloj këndimi
• Reformoper
  1. - i kushtohet Chr. W. Gluck-it dhe krijuesve të më vonëshëm të operave në Paris dhe në Vjenë. Ky termë qëndronë për një koncentrim të rreptë në dramatiken e bërthamës së ngjarjes së shtjellluar dhe premjen e Secco (të mbështetur vetëm me akorde) dhe të Rezitativ-it në të mirë të Accompagnaos;. Në fjalën hyrse tek Alceste, Gluck-i paraqet bindjet e tij për nevojen e thjeshtis për lidhjen nërmjet veti, të vërtetës dhe të natyralitetit.
• Register
  1. - tek Orgel-a një grup i fishkëlluesve, me zë karakteristik të njësuar; te zëri i njeriut flitet për Register-in e gjoksit dhe të kokës (zëri i gjoksit gjegjësisht Falsett-i.)
• Reihentechnik
  1. -(gjermanisht) term nga teknika e muzikës dymbldhjetë zëshe (Dodekaphonie), tenikë e cila cakton themelin e kompozimit të secilës pjesë të 12-zërave (11-intervalle) nga udhëheqja e zërit chromatik;
• Requiem
  1. - mesha për të vdekur(nga lat.: requiem aeternam: paqa e përhershme).
• Rettungsoper
  1. - (gjermanisht) oper, e cila është nxehur në mënyrë dramatike për shpërimin e figurës kyesore e cila figurë së pari duket se gjendet në një gjendje të pashpresë (p.sh.: L. van. Beethoven, "Fidelio").
• Rezitativ
  1. - (gjermanisht) (nga ital.: recitare, paraqitja, deklamirimi, shkurt recitmi) e folme duke kënduar në operë që rrjedhë nga stili i përcjelësit të solo këndimit rreth 1600 (Monodie-ve); përcillet si Secco (i teren/i thatë) Rezitativ zakonisht prej Cembalo-s ndërsa përcillet si Accompagnato ose Recitativo obbligato prej orkestres.
• Romantische Oper
  1. - (gjermanisht) oper, sipas kuptimit në shekullin XIX-të - Sujet "romantike"; si romantike vlenë materiali (=përmbajtja) historike nga mesjeta apo materiali(=përmbajtja) nga përrallat teksti i të cilave vije nga romanet historike (W. Scott, V. Hugo), dramat (W. Shakespear, F. Schiller). Mirëpo edhe librat popullor dhe ata të përrallave (p.sh A. Apels dhe F. Launs "Gespensterbuch") mund të shërbejnë si material(=përmbajtje) i teksteve.
• Romanze
  1. - sipas J. J. Rousseau-t (Dictionnaire de musique, 1767), strofë e një vjershe, e thjeshtë dhe prekëse, pak me namë të moçem që jepë vullnet; në shekullin XIX, Romanze u bë pjesë e ngurtë e Opéra comique-së;
• Rondo
  1. - pjesë vokale ose instrumetale, e cila kthehet dhe tema kryesore (Refrain-i) e të cilës pak apo fare nuk varionë pas mes-lojës (në Francë thirret couplet); Skema themelore e Rondos është një lloj forme zinxhiri sipas shembullit a-b-a-c-a-d e kështu me radhë; në operën italiane të shekullit XVIII me Rondo (rondó) tregohej edhe një formë dy pjesëshe Arie që përbëhej nga një pjesë e shpejtë dhe një e ngadalshme.
• Rilja - term
• Rok - lloj këndimi
• Rok n Role - lloj këndimi
• Rokaçja - instrument (shiko Rraketakja)

Pikturë

R

Gjeografi

R

• Rajoni

1. Rajoni rural është rajon me popullatë të rallë ku predominojnë aktivitetet ekonomike që përfshinë prodhimin bujqësor, serrat, fermat dhe pyjet. Në Kosovë, termi rajon rural në mënyrë specifike nuk përfshin shtatë (7) qendrat të mbëdha urbane dhe fshatra me më shumë se 1000 banorë.

• Radar

1. RAadio Detection And Ranging. Fjala radar, edhe pse akronim, paraqet një fjalë integrale dhe shkruhet me shkronja të vogla. Fillimisht ka qenë një sistem për zbulimin e prezencës dhe përcaktimin e distancës së objekteve, me përdorimin e radio valëve (radio waves). Versionet e sotshme mundësojnë edhe përcaktimin e vendndodhjes së këtyre objekteve, shpejtësinë e lëvizjes dhe drejtimin. Si të tilla përdoren në kontrollin e trafikut ajror, navigacionin ajror apo detar, mbrojtjen kundërajrore, meteorologji dhe shumë fusha tjera. Këto objekte pra, mund të janë të ndryshme: avioni, shiu, vetura, anija detare apo kozmike, sikur edhe shumë tjera. Parimi i punës është i thjesht: një pajisje emeton radio valë në formë të impulseve me karakteristika të caktuara, kurse pajisja tjetër kërkon dhe, eventualisht, pranon valë me karakteristika identike të cilat vijnë si valë të reflektuara nga objekti. Distanca mund të llogaritet në bazë të diferencës kohore ndërmjet impulsit të emetuar dhe të pranuar, por ka edhe mënyra tjera.

• Regjioni

1. Regjioni është njësi integrale ose përbërse e kontinentit.

• Relievi

1. Relievi është tërësia e pamjes së formave të sipërfaqës tokësore pa marrë parasysh mënyrën e krijimit dhe dimensionet e tyre.

• Reshjet

1. Të gjitha format e avullit të ujit të kondezuar dhe të sublimuar në ajër, tw cilat në sipërfaqen e tokës paraqiten nëgjendje t♪7 lëngët ose të ngurtë quhen reshje.

• Retë

1. Retë për nga përbërja e tyre fizike janë të ngjshme me mjegullën. Dallimi qëndron vetëm përsa i përket vendit të formimit dhe dhe madhësisë së pikave. Pikat e mjegullës janë më të vogla se pikat e reve, sepse pikat e mjegullës gjenden në stadin e parë të formimit. Përveç pikave të ujit, retë mund të jenë të përbëra edhe prej kridtaleve të imtë të akullit.

• Riza Çavolli - gjeografë.

• Ruzhdi Pllana - gjeografë.

Islam

R

Islam

• Rabb
• Rahman
• Rahim
• Rajm
• Rasul shiko: Nabi.
• Riba (ربا)
• Risalah
• Ruh
• Rukn
• Ruk'u

Dëftime