Hamami i qytetit në Vushtrri është një monument i trashëgimisë kulturore i kategorisë arkitekturale i cili gjendet në qendër të qytetit. Ky hamam, ndoshta i të njëjtës kohë me Xhaminë e Gazi Ali Beut në Vushtrri (shek. XV) përbën një nga hamamet më të hershme në Ballkan. Sipas burimeve historike, Hamami i Vushtrrisë është ndërtuar në dy faza. Pjesa e ambientit të brendshëm me tri kupola është ndërtuar në shek. XV nga ana e Gazi Ali Beut gjersa pjesa hyrëse me gurë shtufi thuhet se është ndërtuar në shek. XVII. Hamami shërbente si banjë publike për meshkuj dhe femra, të cilët e përdornin me radhë në ditë të caktuara. Sipas vushtrriasve, përveç larjes Hamami është shfrytëzuar nga qytetarët edhe si hapësirë për relaksim, me muzikë dhe shërbim të çajit.[1]
Ndërtesa e Arkivit të Vjetër në Vushtrri është një monument i trashëgimisë kulturore në Vushtrri.[2] Ky monument është i kategorisë "Arkitekturor", i miratuar me numër X022 (1140/101010).
Kalaja e Vjetër e Vushtrrisë është një monument i trashëgimisë kulturore i kategorisë arkitekturore në qytetin e Vushtrrisë. Kalaja ndodhet në qendër të bërthamës së vjetër të qytetit të Vushtrrisë. Në burimet historike përmendet si Kala e Vjetër. Kjo nënkupton se Kalaja vertetë është e lashtë. Gjatë historisë Kalaja përmendet nga kronistët dhe gjeografët e ndryshëm. Evlia Çelebiu në shekullin e XVII e përmend Vushtrrinë dhe thotë së më 1389 (792 h) Sulltan Murati I (Gazi Hudavendingar), pas pushtimit e shkatërroi Kalanë. E rindërtuar disa herë, ajo ka arritur të mbijetojë deri më sot.
Kompleksi arkitektonik i Gumnishtit është një monument i trashëgimisë kulturore i cili gjendet në fshatin Gumnisht të Vushtrrisë.[2] Ky monument është i kategorisë "Arkitekturor", i miratuar me numër.
Kulla e Azem dhe Shotë Galicës është një monument i trashëgimisë kulturore në Galicë, Vushtrri.[2] Ky monument është i kategorisë "Arkitekturor", i miratuar me numër.
Kulla e Kadri Hysenit është një monument i trashëgimisë kulturore në Ashlan, Vushtrri.[2] Ky monument është i kategorisë "Arkitekturor", i miratuar me numër. Kulla është e ndërtuar në shekullin XIX, nga gurët e gdhendur, në oborrin e gjerë të rrethuar me mur guri. Kulla është dykatëshe, ku përveç dritareve të hapura në formë katërkëndëshi hapje këto të realizuara me kërkesat e kohës, karakterizohet edhe me frëngji të hapur në të katër anët gjë që bënë të kuptohet se Kulla në fillim ndriçohej vetëm nga hapësira e frëngjive duke pasur parasysh rolin dhe funksionin e saj historik të kohës. Kulmi është i mbuluar me qeramidhe. Përveç kullës karakteristike janë edhe objektet përcjellëse të saj prej të cilave dallohen dyert e drurit të mbuluara me kulm, muri i oborrit nga guri si dhe rrethi i pusit (bunarit) të ujit i punuar po ashtu nga guri masiv.
Kulla e Zejnullah Beut është një monument i trashëgimisë kulturore në Balincë, Vushtrri.[2] Ky monument është i kategorisë "Arkitekturor", i miratuar me numër. Kulla një kohë ka shërbyer si shtëpi e banimit e Zejnullah Beut. Ajo është e ndërtuar në fillim të shek. XX, si pjesë e shumë pronave që i kishte në pronësi ky tregtar i pasur. Besohet se objekti fillimisht ishte ndërtuar si vilë pushimore, pasi që familja jetonte në shtëpitë dhe pronat tjera që kishin në rajonin e Vushtrrisë. Si patriot dhe arsimdashës, Zejnullah Beu e la këtë shtëpi të përdoret si shkollë.
Mulliri i Hajrizit (Mulliri i Zotnisë) është një monument i trashëgimisë kulturore në Smrekonicë, Vushtrri.[2] Ky monument është i kategorisë "Arkitekturor", i miratuar me numër. Në lagjen “Mustafa” të fshatit Smrekovnicë, komuna e Vushtrrisë, në pjesën veriore, në distancë nga qyteti i Vushtrrisë 7,5 km, gjendet Mulliri i Zotnisë. Mullirin thuhet se e ka ndërtuar zotëria i fshatit, i cili edhe ka qenë përgjegjës i gjithë fshatit gjatë shek. XIX. Mulliri i Zotnisë ka shërbyer për bluarjen e drithërave (misër, grurë). Mulliri me dimensionet afërsisht 10 x 5 metra është ndërtuar nga guri i përforcuar nga hatulla horizontale druri me një konstrukt kulmi katërfaqësor të mbuluar me tjegulla mediterane.
Muri i Zotnisë është një monument i trashëgimisë kulturore në Smrekonicë, Vushtrri.[2] Ky monument është i kategorisë "Arkitekturor". Në lagjen “Kajtazi” të fshatit Smrekovnicë, komuna e Vushtrrisë, në një distancë afro 7 km nga qyteti, gjendet Muri i Zotnisë. Murin thuhet se e ka ndërtuar Zotnia i fshatit, i cili edhe ka qenë përgjegjës i gjithë fshatit gjatë shek. XIX. Muri rrethues ka pasur karakter mbrojtës për objektet që rrethonte ai. I ndërtuar nga gurët e formësuar arrinte lartësi deri në 4 m, i mbuluar me kulm dyfaqësor me konstruksion druri të veshur me tjegulla meridianë. Thuhet se zotnia ka qenë një pasanik i kohës, por në të njëjtën kohë ka qenë edhe si administrator i këtij fshati.
Ura e Vjetër e Gurit në Vërnicë (Vrri) është një monument i trashëgimisë kulturore në Vrri (Vërnicë), Vushtrri.[2] Ky monument është i kategorisë "Arkeologjik".
Ura e Vjetër e Gurit është një monument tjetër i vjetër i trashëgimisë kulturore i cili gjendet në qytetin e Vushtrrisë. Ura gjendet në pjesën veriperëndimore të hyrjes së qytetit. Sipas hulumtimeve të fundit llogaritet të jetë ndër urat më të vjetra të llojit të vetë në Kosovë. Ajo lidhte fshatrat e rrëzë Çyçavicës me qytetin e Vushtrrisë dhe nëpërmes Grykës së Klysyrës e lidhte Rrafshin e Kosovës me rajonin e Drenicës. Po nëpër këtë urë kalonte edhe rruga e cila e lidhte qytetin e Vushtrrisë me stacionin e trenit në fshatin Shtruerë. Urën e Gurit në Vushtrri e përmendin edhe udhëpërshkrues të ndryshëm të kohës, si psh. francezi Filip Difre - Kane (1573) i cili mes tjerave thot edhe këtë:"...prej aty arritëm në Vushtrri, qytet i madh me xhami të shumta, dhe me urë të madhe të gurit ". Sipas shënimeve osmane të vitit 1873/74, Vushtrria ishte një kasaba me tri xhami, një konak shtetëror ... me dy ura mbi lumin Sitnicë, njëra prej druri e tjetra prej materialit të fortë guror.
Ura e Hekurit në Vushtrri është një urë që kalon mbi Lumin e Tërstenës dhe e tëra është e ndërtuar me material të hekurit. Ndërtimi i saj ka filluar në vitin 1928 ndërsa është finalizuar në vitin 1934, njësoj sikurse edhe Ura e Ibrit në Mitrovicë.[3] Ura ka një gjatësi prej 27 metrash, gjërësi prej 5.5 metrash ndërsa pesha maksimale e lejuar mbi urë është 18 ton (18 000 kg).[4]
Ura e Sitnicës në Vushtrri është një urë mbi Lumin e Sitnicës dhe e cila është ndërtaur në vitin 1980. Materiali i përdorur për ndërtimin e kësaj ure është kryesisht betoni.
Fortesa Antike në Samadrexhë e njohur edhe si Gradina e Malokëve është një monument i trashëgimisë kulturore në Samadrexhë, Vushtrri.[2] Ky monument është i kategorisë "Arkeologjik", i miratuar me numër 249/71 (3104).
Shtëpia e Mahmut Pashë Gjinollit gjendet në pjesën perëndimore të qytetit të Vushtrrisë afër lumit Tërstenë. Sipas të dhënave historike dhe banorëve lokal shtëpia në fjalë besohet të jetë ndërtuar kah fundi i shekullit XIX, si shtëpi banimi. Në kohën e vonë të Perandorisë Osmane në këtë shtëpi janë vendosur organet e pushtetit komunal (Beledije). Shtëpia edhe pas Luftës së Dytë Botërore, ka shërbyer si ndërtesë e administratës komunale, më vonë (rreth viteve 1960 - 1970 ) ka shërbyer si ambulancë, e pas vërshimeve të ujit në vitin 1978 shtëpia është shfrytëzuar për strehim nga familjet që kanë pasur dëmtime nga vërshimi.[5]
Kisha mesjetare dhe lokaliteti parahistorik në Samadrexhë është një monument i trashëgimisë kulturore në Samadrexhë, Vushtrri.[2] Ky monument është i kategorisë "Arkitekturale" dhe Arkeologjike.
Kisha mesjetare dhe lokaliteti parahistorik në Samadrexhë
Teqja ose tyrbja e qytetit gjendet në parkun e qytetit të Vushtrrisë, afër shkollave të mesme. Arkitektura e saj është në formë të tetëkëndshit, brenda së cilës gjinden gjashtë varre, të cilët konsiderohen të jenë varret e shehlerëve, por ka edhe mendime se këto varreza janë të njerëzve që kanë pasur grada të larta ushtarake në kohën e Perandorisë Osmane.
Xhamia e Gazi Ali Beut ndodhet në bërthamen e vjetër të qytetit të Vushtrrisë, në largësi prej 100 m nga Hamami i vjetër. Xhamia u ndërtua nga mesi i shek. XV nga ana e Gazi Ali Beut. Që nga fillimi e deri në ditët e sotme Xhamia gjithherë ka sherbyer si objekt sakral për ritet dhe ceremonitë fetare të komunitetit mysliman. Xhamia përbehej nga salla e lutjeve, me elementet tjera, orenditë e fiksura si dhe minarja. Deri në vitin 1999, edhe pse me disa intervenime të vogla xhamia kishte ruajtur tiparet arkitektonike orgjinale. Me rastin e shkatërrimit të xhamisë në vitin 1999, ajo pas disa muajve u rindërtua duke mos ruajtur asnjë tipar arkitektonik nga orgjinali, përfshirë dhe hapësirat tjera dhe të minares.[6]
Trungu i lisit (Quercus) në Bukosh është një monument i rrallë natyror me karakter botanik me një perimetër të trungut në bazë prej 3.10 cm (1.22 in) dhe me një gjatësi/lartësi maksimale të kurorës së e tij e cila sillet rreth 22 m (72 ft). Vjetërsia e saktë e tij nuk dihet por supozohet që të jetë rreth 150 vjeçare.
^"Kopje e arkivuar"(PDF). Arkivuar nga origjinali(PDF) më 7 janar 2020. Marrë më 25 maj 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
.jpg)
.png)
(11:52 min)
