Debelldehu
Debelldeh është një vendbanim në komunën e Vitisë, Kosovë.
Debelldeh | |
|---|---|
Fshat |
Gjeografia Redakto
Ky vendbanim është thellë i vendosur në Malësinë e Karadakut, i vendosur në një qafë malore në veriperëndim të malit Kopilaqë, në kufi me Maqedoninë. Në perëdim kufizohet me vendbanimin Mjak, kurse në jug me Tanushën cili ndodhet në teritorin e Maqedonisë.
Historia Redakto
Banorët e fshatit i përkasin të njëjtit fis me origjinë nga fisi Berisha e Kuqe dhe janë të ndarë në dy degë; Mëhalla e Fejzallarve me nëntë shtëpi dhe Mëhalla e Qorrollit me trembëdhjetë shtëpi. Gjatë shekullit të e tetëmbëdhjetë, paraardhësit e banorëve të fshatit i dëbuan të gjithë banorët serbë nga fshati.[1]
Në vitin 1901, fshati njihej si "Deblidel" dhe përbëhej nga një popullsi prej 117 banorësh, të gjithë myslimanë.[2] Bajraktar i fshatit ishte Halil Arifi.[3]
Fshati u bë një bastion i Ballit Kombëtar gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe ishte vendi ku u mbajt Kongresi i Kopilaqesë të krerëve të Karadakut si Mulla Idriz Gjilani, Sulë Hotla, Jusuf Lipovica e të tjerë.[4]
Gjatë Luftës së Kosovës, pjesa më e madhe e fshatit u dogj dhe pronat u plaçkitën dhe 4 civilë nga fshati u vranë nga forcat serbe.[5][6]
Gjatë konfliktit në Maqedoni në vitin 2001, fshati u bë një bastion i UÇK-së, nga e cila u kryen shumë sulme ndaj forcave maqedonase.[7][8] Pas një marrëveshjeje ndërmjet Serbisë dhe Malit të Zi dhe Maqedonisë, fshati krahas Mjakut duhej t'i jepej Maqedonisë, ideja u hoq pasi banorët vendas nga Dëbëlldehit dhe Mjakit u ngritën në armë dhe kërcënuan se do të fillonin një konflikt të ri, vendasit u mbështetën nga Militantë të AKSH-së dhe ish-komandantë të UÇK-së si Xhezair Shaqiri.[9]
Kultura Redakto
Fshati i përket krahinës etnografike të Karadakut si nga ana kulturore ashtu edhe nga dialekti.[10] Fshati ka lidhje të ngushta kulturore dhe martesore me fshatrat e tjerë si Tanushë, Mjakë, Korbliq, Malinë, Brezë, Goshincë etj., të cilat rrethojnë malin e Kopilaqës.[10]
Demografia Redakto
Në vitin 2011 fshati kishte 339 banorë, të gjithë shqiptarë dhe i përkisnin besimit islam.[11]
Personalitete Redakto
- Zekirja Nebi Hasani, dëshmor i luftës në Maqedoni.
ADN Redakto
Të gjithë banorët i përkasin fisit Berisha dhe pasardhës kanë haplogrupin E-V13>L241.
Burimet Redakto
- ^ Belgrad, Srpska akademija nauka i umetnosti (1934). Srpski etnografski zbornik (në serbisht). Srpska akademija nauka i umetnosti.
- ^ "Të dhëna burimore osmane mbi historinë dhe popullsinë e Kazasë së Gjilanit". Telegrafi. 2022-02-23. Marrë më 2024-03-19.
- ^ "Të dhëna burimore osmane mbi historinë dhe popullsinë e Kazasë së Gjilanit". Telegrafi. 2022-02-23. Marrë më 2024-03-19.
- ^ Selmani, Aliriza (2011). "NË PËRKUJTIM TË ATDHETARIT TË DEVOTSHËM, JUSUF BAFTJARI, ALIAS HOXHË LIPOVICA 1883-1948". Gjurmime Albanologjike - Seria e Shkencave Historike (në Albanian) (41–42): 41–60. ISSN 0350-6258.
{{cite journal}}: Mirëmbajtja CS1: Gjuhë e panjohur (lidhja) - ^ Kryelajmi (2017-04-13). "Pse "Dosja e Vitisë" për krimet serbe me shumë fakte e dëshmi mbeti e harruar nga drejtësia ?! • KRYELAJMI". KRYELAJMI (në anglishte amerikane). Marrë më 2022-07-31.
- ^ "List of killed, missing and disappeared 1998-2000". www.hlc-rdc.org. Marrë më 2023-07-09.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ RATHFELDER, ERICH (2001-03-10). "Über die Grenze und in die Berge". Die Tageszeitung: taz (në gjermanisht). fq. 4. ISSN 0931-9085. Marrë më 2022-07-31.
- ^ Rathfelder, Erich (2012-10-22). Kosovo: Geschichte eines Konflikts (në gjermanisht). Suhrkamp Verlag. ISBN 978-3-518-79620-7.
- ^ "Banorët e Debelldesë, nën armë për kufirin - Arkiva Shqiptare e Lajmeve". www.arkivalajmeve.com. Marrë më 2022-07-31.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b "Nexhat Cocaj". Google Docs. Marrë më 2024-05-10.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Ethnic composition of Kosovo 2011". pop-stat.mashke.org. Marrë më 2024-05-10.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
Lidhje të jashtme Redakto
Ballanca | Begunca | Binça | Budrika e Epërme | Buzoviku | Çifllaku | Debelldehu | Devaja | Drobeshi | Gërmova | Godeni | Gushica | Skifteraj | Kabashi | Letnica | Lubishti | Mjaku | Novosella | Podgorca | Pozharani | Radivojca | Ramjani | Ramnishti | Remniku | Sadovina e Çerkezëve | Sadovina e Jerlive | Sllatina e Epërme | Sllatina e Poshtme | Smira | Stublla e Epërme | Stublla e Poshtme | Shasharja | Tërpeza | Tërsteniku | Vërbani | Vërnakolla | Vërnezi | Zhitia
|
Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Kosovës është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë. |